Orde houden in de klas? 82 tips en trucs voor klassenmanagement

Hoe krijg ik mijn drukke klas stil? Hoe kun je orde houden in de klas? Klasmanagement wordt erg interessant als je gebruik gaat maken van NLP. In dit artikel leer je 82 bijzondere tips, trucjes en verschillende methoden, zodat je nooit meer kunt zeggen: ‘Ik kan geen orde houden in de klas.'

Orde houden: Tip 1 t/m 7 – Conditioneer leerlingen tot gehoorzaamheid

Is er ongehoorzaamheid voorgevallen? Een aantal suggesties…

• Je kunt de goede voorbeelden als voorbeeld nemen: ‘En ik vraag me af wat we van de mensen vinden die niet doen wat jij doet / wat er met ze gaat gebeuren…
• Is het kind al ergens anders mee bezig en wil je beginnen, bijvoorbeeld met een boek? Gebruik dan de techniek ‘eerst volgen, dan pas leiden'. ‘Waar ben je mee bezig? Gaan we kijken of het boek ook zo gaat…'
• Een valkuil is om kinderen te veel aandacht te geven als ze ongehoorzaam zijn. Soms kun je ze ook negeren: “De juf is even aan het vertellen.”
• Gebruik ‘command tone down': ‘We gaan.' In plaats van: ‘We gaan?' Je eindigt zo'n zin ook daadwerkelijk door met je stem omlaag te gaan.
• Signaaltjes die acties vooronderstellen: een docent zit alvast in de kring, haalt gitaar alvast te voorschijn etc.
• Geef andere kinderen een leiderschapsrol: ‘Zorg jij dat hij een enthousiast applaus krijgt?' ‘Jij kiest iemand binnen 5 seconden uit (anders doe je het zelf) en jullie 2 zorgen dat hij het doet.'
• Zorg dat de regels vanaf het begin af aan goed nageleefd worden. Als bijvoorbeeld meerdere leerlingen zonder vinger praten, corrigeer je dat direct en resoluut: 1 tegelijk.

Eerlijk, hard, maar niet harteloos.

Orde houden: Tip 8 t/m 39 – De klas alert houden met trance-woorden

We kunnen ‘call to actions' en hot words, ook trancewoorden genoemd, inzetten om de klas bij de les te houden. Hieronder vind je dit soort hot word-uitspraken en interactieve elementen die je tussen je verhaal door kunt besprenkelen. Het onderbewuste van de leerling zal deze ‘call to actions' automatisch opvangen en bijvoorbeeld opkijken als hij afgeleid was.

Zo komt het woordje ‘je / jij' vaak voor in onderstaande lijst omdat het onderbewuste zich direct aangesproken voelt als het woordje ‘jij' gezegd wordt. Op diezelfde manier hebben alle woorden uit onderstaande voorbeelden hun eigen nut.

• Dit is belangrijk
• Kijk hier
• Kijk naar mij
• Luister goed
• Luister naar mij
• Herken je dat?
• Begrijp je dat?
• Let op
• Focus
• Ik heb het tegen iedereen. Ik heb het tegen 2 specifieke mensen, maar dit werkt voor iedereen.
• Is dat logisch voor je? (Natuurlijk is het dat.)
• Attentie (gevolgd door drie luide klappen).
• Denken jullie nu “Ik ZIE de waarde hiervan?”
• Luister nu naar mij
• Bij vragen aan het publiek: ja of nee? (eventueel: ‘Zeg ja')
• Het is te goed om …
• Kleine testjes: stel ze tussendoor kort een toetsvraag over je stof (eventueel: ‘Ja of nee?')
• Zeg mij na…
• Is dit iets waar jullie baat bij kunnen hebben? (Ja of nee?)
• Ben ik nog iets vergeten te zeggen? Kevin, heb jij iets toe te voegen?
• “Kijk (maar) hier(boven) (alsjeblieft).” Wijs omhoog met je vinger ter hoogte van je hoofd.

Orde houden: Tip 40 – Eis niet, maar nodig uit

We willen allemaal “vriendelijk vragen” of kinderen willen meewerken, maar in de praktijk lukt dat niet altijd omdat kinderen hier niet altijd flexibel en meewerkend op reageren.

Mijn vraag is: waar denk je dat ze geleerd hebben om veeleisend en inflexibel te zijn? Oh ja, van ons! Als we willen dat onze kinderen medewerken, dan moeten wij zelf het goede voorbeeld geven.

Eis niet dat kinderen gehoorzamen, maar behandel ze met respect en nodig ze vriendelijk uit. Vriendelijk vragen, uitnodigen en samenwerken om een oplossing te vinden voor een probleem, leert kinderen een basis van vertrouwen en teamwork.

Wanneer is iets een eis? Vraag jezelf af: “Kan iemand zich ook vrij voelen om ‘nee' te antwoorden op dit verzoek?”. Zo niet, dan ben je niet echt uitnodigend of vragend… Je eist. Dat is soms OK, maar onthoud: hoe meer je van je kinderen eist, hoe minder echte, intern gemotiveerde medewerking je waarschijnlijk zult krijgen.

Dat wil niet zeggen dat je geen verwachtingen van je kinderen moet hebben. Het betekent gewoon dat wanneer die verwachtingen niet worden voldaan, je dit als een kans ziet om samen problemen op te lossen, in plaats van het als een excuus te gebruiken om de kinderen te straffen tot onderwerping.

Orde houden: Tip 41 – Stop met jezelf te herhalen

Dit is een fout die we allemaal maken, vooral als we niet de resultaten krijgen die we willen. Geloof me dat jezelf herhalen het laatste is wat je wilt doen als je de medewerking met kinderen probeert te bevorderen. Het kind heeft je de eerste keer gehoord, en door jezelf te herhalen, train je hem/haar gewoon om niet meer te luisteren en te wachten tot je gefrustreerd raakt voordat hij/zij handelt.

Kinderen ontdekken allerlei dingen over de wereld om hen heen, waaronder enorme hoeveelheden informatie over sociaal-emotionele dynamieken. Als ze je van je a propos gooien of je gefrustreerd of boos maken, verzamelen ze zeer interessante kennis over hoe ze kunnen krijgen wat ze willen. Val niet ten prooi aan hun sluwheid.

Als je het hoofd koel kunt houden en duidelijke grenzen kunt handhaven, zullen je kinderen je nog steeds op de proef stellen, maar nadat ze al hun theorieën over hoe ze jou kunnen ontregelen zonder succes hebben getest, zullen ze je daadwerkelijke les weer interessanter gaan vinden.

Wil je beginnen met een les? Soms hoef je alleen maar stil te zitten en de groep wordt vanzelf stil.

In plaats van jezelf te herhalen te vragen, ga je op een andere manier te werk. Speel ‘vergeetachtig' en nodig ze uit om jou te herinneren aan wat je zojuist zei. “Wacht, ik ben het vergeten, heb ik je niet zojuist gevraagd om iets te doen? Wat was dat ook alweer? Ik denk dat we ons klaarmaakten om ergens heen te gaan, maar kun je me er alsjeblieft aan herinneren waar?”

Dit stelt de kinderen in staat om de slimmere te zijn en als er één ding is waar kinderen van houden, is het slimmer en capabeler zijn dan volwassenen.

Orde houden: Tip 42 t/m 45 – Gebruik gebaren ter ondersteuning

Gebruik je lichaam om te communiceren!

• Verhaal: ‘Hallo…' Gebaar naar jezelf toe: ‘Hallo Pietje!'
• ‘Cup' je oren bijvoorbeeld om je publiek harder te laten zingen.
• Kinderen kun je met je armgebaren afkappen: ‘Je heb heel mooi verteld, nu is het zijn beurt (met je arm ga je langzaam en stevig naar beneden, als een dirigent).'
• Terwijl je je warmte blijft behouden, druk je met je hand gestrekte arm naar beneden om iemand ‘af te kappen'.

Orde houden: Tip 46 – Geef een kind een leiderschapsrol

‘Het is me opgevallen dat veel andere leerlingen naar je opkijken, en ik vroeg me af of je erin geïnteresseerd bent om me te helpen. Wat je dan zal gaan doen is anderen aanmoedigen, een goed persoon en een goede vriend zijn, een rolmodel zijn voor je klasgenoten, etc. Je hulp moet wel een geheim blijven, gewoon tussen ons. Ben je geïnteresseerd?'

Je kunt ook op een aantal momenten overleg-momenten hebben met de kleine groep met rolmodellen en door middel van rollenspellen kun je oefenen hoe ze kunnen helpen.

Zo kun je bijvoorbeeld op een informele manier langslopen en zeggen: ‘Hey, zou je iets willen doen en Marietje willen vagen of ze ook vandaag met jullie groep wil gaan spelen?' Dit is een klassiek verhaal van Dale Carnegie:

Mrs. Hopkins decided to face the “Tommy problem” immediately. When she greeted her new students, she made little comments to each of them: “Rose, that's a pretty dress you are wearing,” “Alicia, I hear you draw beautifully.” When she came to Tommy, she looked him straight in the eyes and said, “Tommy, I understand you are a natural leader. I'm going to depend on you to help me make this class the best class in the fourth grade this year.” She reinforced this over the first few days by complimenting Tommy on everything he did and commenting on how this showed what a good student he was. With that reputation to live up to, even a nine-year-old couldn't let her down – and he didn't. If you want to excel in that difficult leadership role of changing the attitude or behavior of others, use …

– Dale Carnegie, Principle 7 – Give the other person a fine reputation to live up to.

Orde houden: Tip 47 t/m 62 – De kinderen stil krijgen

Hoe kun je je klas rustig krijgen? Lees onderstaande praktische bullets door en pas ze vervolgens toe:

• Bij volwassenen: ‘We willen heel graag doorgaan. En als je mee wilt doen verwelkomen we je hier. Als je niet wenst mee te doen zou je de bijeenkomst niet bij moeten wonen. Je zou ons moeten laten doen wat we willen doen.'
• Eventueel kun je de lichten uit doen als onderdeel van het verhaal (een ruimteschip!), waardoor de kinderen automatisch stil worden.
• Ook kun je directief zijn: ‘Luister.' ‘We gaan verder'. (Ook zijn veel juffen er goed in om de naam van veel te ongehoorzaam kind te snauwen. Dat hebben ze soms wel verdiend.)
• Wees specifiek. Daar help je het onderbewuste mee: Niet: ‘Kom hier.' Maar wel: ‘Kom maar hier op deze stoel/plek zitten /staan.'
• Behandel het kind als een volwaardige volwassene die zichzelf kan managen: ‘Je voelt zelf wel aan of je een time out wil inzetten. Je hebt er een in de ochtend en een in de middag.'
• ‘Als jullie goed meedoen, doen we daarna een spel.'
• Neem een grote knikkerpot die leeg is. Iedere keer dat de klas snel stil wordt, krijgen ze een knikker in de pot. Iedere keer dat ze stout zijn, worden er een paar uitgehaald. Als het ze lukt om de pot te vullen, krijgen ze een beloning. Dat kan van alles zijn. Met de pot zullen de kinderen op zichzelf letten. Alleen het geluid van de knikkers alleen al, daar kun je leuke dingen mee doen!
• Gebruik een ankermethode (het pavlov-effect), om bij een bepaalde trigger een bepaalde respons in de klas op te roepen. De respons is dan uiteraard: stil zijn. Kalibreer om een lokaal stil te krijgen, ook met de trigger erbij. Oefen een paar keer met de klas. Vaak zal dit bij de eerste les zijn. Een trigger kan bijvoorbeeld zijn: je hand in de lucht/op de neus, en mond over de onderlip. Optioneel: de laatste persoon die praat, zingt een lied. Dat werkt alleen als ze van te voren gewaarschuwd zijn.
• Iets in hun handen hebben maakt ze stil.
• Het spiegelspel: een sequentie van klappen en lichaamsritmes worden gebruikt. Zien en nadoen-stijl. Iedereen doet mee, met jou als leider. Wanneer iedereen eenmaal meedoet en de sequentie nadoet, word je stil, en in plaats van het starten van een nieuwe sequentie, begin je met praten.
• Blijf vooral de kinderen prijzen die al stil zijn.
• ‘Do it again:' als ze niet netjes binnenkomen zeg je dat, en laat je ze eerst stilzitten. Dan van buiten naar binnen komen en: ‘Ik weet dat jullie weten hoe het wel moet. Laat dat zien.'
• Wanneer een kind begint te praten terwijl je aan het vertellen bent, blijf je gewoon doorgaan alsof je niet onderbroken wordt, en ga je naast het kind staan. Het is belangrijk om niet je stem te verheffen en niet de confrontatie op te zoeken. Spreek in een gelijke en heldere toon.
• Draai negatieve aandacht om in oprechtheid. Als een kind op een negatieve manier oom aandacht vraagt, kun je vragen: ‘Hoe gaat het met je'?
• Gebruik het uitdaging-kader: in plaats van te zeggen wat ze moeten doen: ‘Ik weet zeker dat het je niet lukt om 10 minuten stil te zitten.'
• Stevige houding, indringend aankijken, scherpe en duidelijke gebaren, confronterend en persoonlijk.
• Wees consistent: ‘Je breekt een regel!' Altijd consistent daarin zijn. ‘Dit is de 10e smoes deze week.' ‘Ik vind het niet meer dan normaal als mensen op tijd komen. Jij komt regelmatig te laat. Alle resterende keren van dit jaar kom je op tijd, anders krijg je een officiële waarschuwing. Ik verwacht van jou…' ‘Pardon? Accepteren we deze taal hier? Straf.'

Orde houden: Tip 63 – Gebruik het nabijheid-effect

Loop naar de leerling die afgeleid is, op zijn mobiel zit, of aan het kletsen is, terwijl je doorgaat met je verhaal. Als je dichterbij iemand komt, voelt de ander jouw aanwezigheid. De ander voelt zich dus aangesproken en zal opletten. Dit is de kracht van het ‘nabijheid-effect', oftewel ‘proximity' in het Engels.

Orde houden: Tip 64 t/m 74 – De klas bij de les houden met NLP

• Zet je ‘perifeer zicht' aan. Alle bewegingen die je opmerkt geef je aandacht, door de betreffende leerling aan te kijken terwijl je doorgaat met je verhaal.
• Ooit van ingesloten opdrachten gehoord? Het is een krachtige NLP-techniek. Bijvoorbeeld een suggestie voor de hele klas: ‘Mensen kunnen WAKKER WORDEN.'
• Stel een vraag die met ‘Wie’ begint. Het onderbewuste vangt de vraag op, waardoor iedereen in de klas zal opletten.
• Blijf algemeen praten tegen de hele klas, en vraag: ‘Kun jij mij uitleggen…'
• Zomaar een directe suggestie: ‘Je merkt dat je alert bent, nu.'
• Zijn we nog scherp? Volledig en compleet, {naam}.
• EN…  mensen zijn altijd aan het switchen tussen afdwalen en opletten, is dat niet waar Maia?
• Tijdens een individuele opdracht: hoest in de klas. De mensen die niet opletten, kijken omdat ze niet aan het werk zijn.
• Geef het publiek iets te eten (bij een presentatie). Daardoor luisteren ze 100%.
• Is een jong kind in een drukke bui? Begin met de boogie! Even de energie laten stromen totdat alles geuit is.
• Zet iets alvast zelf onder een doekje als prop voor je verhaal. Dit creëert mysterie.

Orde houden: Tip 75 – Er bestaat geen fout antwoord

Moedig de klas aan om antwoorden te geven en op deze wijze ontdekkingen te maken. Dit is de krachtige inductieve lesmethode. Zeg nooit nee na een fout antwoord, maar geef het goede antwoord. ‘Wat een prachtige kans om het goede antwoord te ontdekken nu!'

Je mag gerust antwoorden en fouten maken.

Je krijgt er geen cijfer voor.

Je haar valt er niet af ofzo.

Er zijn alleen ontdekkingen.'

Orde houden: Tip 76  – Gebruik hulpmetaforen (voorbeeld van de utilisatie-techniek)

Gebruik utilisatie. Laten we naar een specifieke utilisatie-techniek gaan kijken: Praat/focus over/op het publiek. Maak het exclusief en specifiek voor het publiek. Ieder idee/punt. Vertel alles vanuit het perspectief van de toehoorders.

Dit kun je doen door bepaalde zaken van het publiek over te nemen, zoals hun jargon, of de grappen die ze onderling maken. Als je iets aan kinderen uitlegt: gebruik iets wat in hun belevingswereld is, zoals mobieltjes. Bij nerds kun je bijvoorbeeld de afkorting RAM gebruiken.

Orde houden: Tip 77 – Gebruik bemoediging / Complimenteer de leerlingen voor de klas

Zorg voor bemoediging en complimenten na iedere activiteit. ‘Ik ben benieuwd wat er met de mensen gaat gebeuren die niet zoals … gaan doen'. Maak bij de bemoedigingen altijd gebruik van de growth mindset. ‘Pietje doet echt goed zijn best!' ‘Voor Bertje ziet het ernaar uit dat hij klaar is om naar de kunstschool te gaan.' Of beter: ‘Bertje gedraagt zich als iemand die er klaar voor is om naar groep 7 te gaan volgend jaar.'

Jij bent belangrijk.

Wat kunnen jullie goed eten.

Wat kunnen jullie dat goed.

Jeetje wat goed van jou.

Acceptatie: ‘Ik ben blij dat je een lid bent van deze klas, Pietje. Ik kijk ernaar uit om je te leren kennen, en al je talenten.

Anthony, ik geloof in je, en ik weet dat je dit jaar de uitstekende student kunt zijn die je wilt zijn.

Geef ook bemoedigende namen aan leerlingen: Jolige Jose, Heldhaftige Hassan… Wees niet zuinig met je bemoediging!

Orde houden: Tip 78 – Evalueer zo vroeg mogelijk met het kind en de ouders.

Evalueer zo vroeg mogelijk met het kind en de ouders. Heb het hierbij ook over de regels.

Orde houden: Tip 79 – Luister naar predikaten

Let op predikaten in de spraak van de ander en gebruik ze! Dit is een techniek om rapport te maken, die extra belangrijk is in het onderwijs omdat leerpunten op deze manier extra goed binnenkomen.

Orde houden: Tip 80 – Stel vragen en laat ze zelf ontdekken dat ze de klas verstoren

Vraag, vraag, vraag, vraag, vraag! Bijvoorbeeld wanneer je vraagt: ‘Wat zou de consequentie moeten zijn?'

Orde houden: Tip 81 – Gebruik het artikel ‘omgaan met weerstand' en ‘inductief lesgeven'

Er zijn nog veel meer tips: die vind je allemaal in het artikel ‘Omgaan met weerstand‘. Vooral de tip over utilisatie is erg belangrijk! Kijk daarnaast in het artikel over inductief lesgeven.

Orde houden: Tip 82 – Gebruik het boek van Rene Kneyber én ‘Effectief lesgeven met NLP'

Het boek ‘Orde houden in het voortgezet onderwijs' is een regelrechte aanrader voor alle docenten die voor een nieuwe klas komen te staan en voor leraren die bestaande patronen willen doorbreken. Schaf hem aan via Bol.com. En voor meer NLP-inspiratie is er ‘Effectief lesgeven met NLP'.

Dat waren de tips om een drukke klas rustig te krijgen

Dit waren de praktische en bruikbare tips en trucjes voor klasmanagement, zodat de docent orde kan houden in de klas en orde kan houden onder de leerlingen. Wat zijn jouw best practices wat betreft klasmanagement? Deel jouw beste manieren om overzicht te houden in de klas. Dat kun je doen in de reacties onderaan deze pagina.

Bekroond boek over NLP gebruiken bij groepen en mensen – met praktische toepassing

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met het motiveren, inspireren en begeleiden van mensen aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>