Voel je je vaak overprikkeld? In dit artikel leer je hoe je jezelf kunt beschermen tegen overprikkeling. Lees verder en pas de tips toe om beter gewapend te zijn tegen prikkels…

Wat is overprikkeling?

Overprikkeling betekend dat je uitgeput wordt doordat je te veel informatie, oftewel prikkels, binnenkrijgt. Meer prikkels dan jouw zenuwstelsel goed kan verwerken.

Wat zijn prikkels? Ze kunnen zintuiglijk, emotioneel en cognitief binnenkomen

  • Prikkels kunnen dingen zijn die we leren, begrijpen en verwerken met ons verstand. Met andere woorden: onze denkkracht. Dit kan tot cognitieve overprikkeling leiden.
  • Ook is er een groep mensen die we in het Engels ‘empaths' noemen. Dit zijn mensen die onbedoeld de emoties en stemmingen van anderen overnemen – en daardoor overprikkeld worden. Dit noemen we emotionele overprikkeling.
  • Tot slot kan er sprake zijn van sensorische (zintuiglijke) overprikkeling. Dat gebeurt wanneer te veel prikkels via zintuiglijke input binnenkomen: voelen, horen, zien, ruiken…

Wie kan te maken krijgen met overprikkeling?

Er zijn drie soorten groepen die te maken hebben met overprikkeling:

  • Mensen met een hersenletsel kunnen te maken krijgen met sensorische overprikkeling.
  • Mensen met hooggevoeligheid (HSP) kunnen te maken krijgen met sensorische en emotionele overprikkeling.
  • Ieder mens die niet genoeg rust neemt en/of te veel van zijn zenuwstelsel vraagt, kan te maken krijgen met cognitieve overprikkeling.

Het sluwe gevaar van cognitieve overprikkeling

overprikeld zijn tips

Kijk eens naar bovenstaande kantoorsetting. Er zijn geen lichtflitsen, het is een stille ruimte en er is weinig beweging. Rustig toch? Heerlijk relaxt, of niet? Dat is nou het sluwe van cognitieve overprikkeling. Je brein is wel degelijk prikkels aan het verwerken doordat het aan het mentale activiteiten aan het verrichten is.

Mensen die een hersenletsel hebben of hooggevoelig zijn, kennen hun eigen valkuilen – die veel overduidelijker zijn: hun zintuigen gaan het ze niet makkelijk maken en dat weten ze.

Hierna lezen:  Stop met multitasken: het bestaat niet & is een illusie

Daarnaast is er een groep mensen die overprikkeld kan raken via cognitieve overprikkeling. Die groep mensen bestaat uit… iedereen. Iedereen krijgt namelijk te maken met…

  • Gedachten
  • Boodschappen van anderen
  • Dingen die je moet onthouden
  • Een agenda die aardig of flink gevuld is
  • Deadline-druk
  • Multitasking
  • Informatie om te verwerken
  • Projecten en planningen
  • Langetermijn-communicatie met collega's en klanten
  • Verwachtingen
  • Keuzes

Fases van overprikkeling

In dit artikel over burn-out vind je een overzicht van de fases die je zou kunnen doorlopen voordat je – via steeds meer overprikkeling – in een burn-out terechtkomt. Voordat het echter zover komt, is het slim om aan preventie te doen. Laten we naar de tips gaan…

Tip 1 – Creëer een prikkelarme omgeving met deze twee acties

Zal ik je de twee dingen vertellen die je kunt doen om direct een omgeving te creëren die 99% meer prikkelarm is? Hier komen ze…

  1. Werk niet in een gedeeld kantoor. Werk dus in een privékantoor – een afgesloten ruimte – waar niemand anders komt.
  2. Zet je telefoon standaard op vliegtuigstand of uit. Je kunt altijd terugbellen of mensen naar de mail verwijzen in je voicemail-bericht. Ook je desktop-prikkels schakel je uit, bijvoorbeeld door allerlei websites te blokkeren met de app ‘Freedom‘.

Tip 2 – Kom tot rust in de weekenden en avonden

overprikkeling

De zaterdag en zondag zijn eigenlijk bedoeld als rustdagen zonder mentale activiteit. Ook de avonden zijn niet bedoeld om mentaal aan het werk te zijn. In de avonden kun je simpelweg cognitieve prikkels moeilijker verwerken dan in de ochtend. In de ochtend ben je fris en voltooi je een taak in een half uur, terwijl je in de avond een uur zou doen over diezelfde taak.

Tip 3 – Zoek niet meer steeds naar afleiding

Afgeleid worden is helaas de norm geworden. Ons brein is continu op zoek naar prikkels omdat het heeft geleerd dat saaiheid onverdraaglijk is. Heb je eventjes niks te doen, dan ontstaat er lichte paniek in je brein. Het wil iets ervaren, doen of lezen. Prikkels, iets stimulerends. Alles behalve die saaiheid.

Kijk, een leuk gesprek daar… een scherm hier… dagdromen over daar… nog een scherm hier… piekeren… entertainment opzoeken… media checken… technologie gebruiken… berichtjes controleren… door de groepsapp scrollen… Facebook checken…

Kun jij het ongedaan maken? Dat het gezoek naar afleiding voor veel mensen normaal is geworden?

Tip 4 – Stop de FOMO-prikkels

Weet je wat een van de oorzaken van burn-out is? FOMO, oftewel keuze-stress, oftewel: allerlei dingen óók willen omdat je op social media ziet dat andere mensen ook allerlei leuke dingen doen. Hoe stop je dit? Je mobiel geeft die FOMO-prikkels. Maar ook je desktop en het checken van je mails.

 Ik had eens drie weken achter elkaar koorts. Toen ik eindelijk genezen leek, kroop ik direct achter mijn computer om mijn mails te verwerken. Direct kwam de koorts genadeloos terug…

Tip 5 – Begrijp dat je verstand steeds opnieuw op gang gebracht moet worden

je brein moet opstarten prikkels

Denk eens aan fietsen. Het kost energie om op gang te komen, maar ben je eenmaal in beweging, dan kost het nauwelijks energie.

Sta je net je fiets te wachten bij een stoplicht, en wil je weer wegfietsen, dan kost het veel energie om in beweging te komen. Ben je eenmaal in beweging, dan kost het steeds minder energie om in beweging te blijven.

Zo werkt aandacht ook. Word je steeds afgeleid, dan is het net of je steeds maar 10 meter fietst, afremt, afstapt en weer 10 meter fietst. Het kost gigantisch veel energie zonder dat het je ergens brengt.

Door je aandacht te fragmenteren verspil je je energie. Je wordt alle kanten op getrokken en je moet meerdere ballen hooghouden. Ga juist voor onafgebroken aandacht!

Daniel Kahneman beschreef in Ons Feilbare Denken hoe ons verstand als een computer is wanneer het met een taak bezig is. Steeds wanneer je van die taak afgeleid wordt, en daarna je taak weer wilt hervatten, moet je die hele computer opnieuw opstarten. Het duurt een paar minuten voordat je de ‘flow' van je focus weer te pakken hebt. ‘Ah, daar was ik gebleven!'

Hierna lezen:  9 Mindfulness-tips Voor Een Mindful & Gelukkig Leven (Simpel!)

En laat een kantoorbaan nou net voor de ergste prikkels zorgen, waardoor je het computertje van je brein dagelijks honderd keer opnieuw moet opstarten…

Tip 6 – Doe je kantoorwerk? Wees super streng en voer rigoureuze wijzigingen door

Stel dat je een uur aan je bureau aan het werk bent. In dat ene uur gebeuren er een aantal dingen:

  • De telefoon zal zo’n 5 keer gaan.
  • Er zal zo’n 3 keer iets aan je gevraagd worden.
  • Er wordt 2 keer een grapje gemaakt.
  • Een collega neemt 4 keer de telefoon op en praat dus in jouw bijzijn in totaal gedurende 15 minuten.
  • Jij neemt zelf 1 keer de telefoon op en je praat zo’n 5 minuten.
  • Je wordt 1 keer begroet door een collega die binnenkomt en vertelt hoe zijn weekend was. Dit duurt 5 minuten.
  • Je krijgt 5 keer een popup-melding van je mail en/of een notificatie op je telefoon.

Dit zijn zo'n 20 prikkels in een uur tijd, terwijl jij je ook gewoon op jouw taken moet focussen! Bovendien moet het computertje van je brein in dat uur meerdere keren opnieuw opstarten.

En als een werkdag 8 uur heeft, dan hebben al die prikkels een slopend effect op je. Mentaal gezien wordt er op je ingehakt, zonder dat je het aan de buitenkant ziet aankomen.

Volgens sommige theorieën duurt het trouwens 20 minuten om met dezelfde concentratie aan iets verder te werken als voordat je onderbroken werd. Het is een regelrechte aanslag op je zenuwstelsel.

Weet je wat bij veel mensen herkenbaar is? “Ik werk vaak over. Ik ben dan eigenlijk ook blij dat alle collega's naar huis zijn, want dan kan ik eindelijk doorwerken!”

Maar goed, wat is de oplossing? Doe dit, net als mij: op kantoor ben ik een asociale hufter. Ik houd het in de ochtend bij een korte ‘goedemorgen', reageer kortaf, ga niet verder in op grapjes en gesprekken, sluit mijn energie van contact af, snijd geen gesprekken aan en stoor niemand. Al die dingen zijn noodzakelijk om de sluwe kantoorprikkels te elimineren.

Tip 7 – Maak van rust jouw belangrijke waarde

rusten tegen prikkels

Weet je wat ik ervoer toen ik koorts had en drie weken gedwongen rust moest nemen? Ik had opeens eindelijk geen piekergedachten meer – en ik had een rustig, vredig verstand.

Nu is rust mijn belangrijkste waarde, want dat was toch wel heerlijk. Rust gaf me eindelijk vrijaf van allerlei prikkels. Toen moest ik verplicht in bed blijven omdat ik ziek was, maar nu neem ik zelfstandig rust.

Net voordat ik ziek werd, zei ik: dit wordt het jaar van focus. In het plaatje dat ik daarbij had, zat niet veel ruimte voor uitrusten. Mijn jaar was na mijn koortsweken met een bijstelling begonnen. Ik had koorts gekregen en dat drukte me in uitrust-modus. Dus: dat jaar werd het jaar van focus zodat er ook meer mogelijkheid is voor rust. Dat is een belangrijke vrucht van focus. En die rust voedt de focus op zijn beurt weer.

Hierna lezen:  Alle burn-out symptomen, verschijnselen & klachten [lichamelijk & geestelijk]

Hier lees je hoe je je waarden inventariseert en verandert.

Tip 8 – Pas effectiviteit en focus toe

Weet je wat effectiviteit en focus betekent? Dat betekent: Één ding. Één prikkel. Niet ook nog eens allerlei andere dingen erbij betrekken – met alle bijbehorende extra prikkels. Hier lees je meer over effectiviteit en hier lees je alles over focus.

Tip 9 – Hoe word ik minder gevoelig? HSP-tips

overprikkeld zintuiglijk

Bekijk ook dit artikel over HSP.

Op jouw geluk!

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: