Wat is spiritualiteit? Wat wordt er nou precies verstaan onder spiritualiteit? Wanneer ben je spiritueel? Spiritualiteit wordt steeds populairder, mede dankzij auteurs als Eckhart Tolle en de New Age-beweging. Misschien komt het vaag of zweverig over voor jou, dus laten we kijken naar de betekenis. Lees verder!
Inhoud van deze pagina:
Definitie 1 – De betekenis van spiritualiteit volgens de Dikke van Dale
Laten we het woordenboek als startpunt nemen om te leren wat spiritualiteit is. De Dikke van Dale geeft de volgende korte definitie van het begrip spiritualiteit:
Spiritualiteit: 1) Geestelijk bestaan 2) geestelijke levenshouding.
In de breedste zin gaat spiritualiteit dus over activiteiten die de geest betreffen. Hier zit een kleine valkuil bij: wanneer je het Engelse woord ‘mind', wat verstand betekent, in het Nederlands vertaalt, krijg je ook de vertaling: ‘geest'. Er zou dus wat verwarring kunnen optreden, waardoor het wellicht handiger kan zijn om ‘geest' te vervangen met het woord ‘ziel' (‘spirit').
Definitie 2 – Laten we kijken naar de synoniemen van spiritualiteit
Als we synoniemen van spiritualiteit gaan opzoeken, komen we bij de volgende begrippen uit:
- Geestig, geestrijk, geestelijk: het is uitdagend dat we in het Nederlands vaak het woord ‘geestelijk' gebruiken om naar spirituele zaken te wijzen, zoals de ziel, terwijl het woord ‘geest' (en ‘geestelijk') ook een vertaling is van het Engelse woord ‘mind', waarmee het verstand bedoeld wordt. Dit zorgt ervoor dat je extra alert moet zijn bij vertalingen van het Engels naar het Nederlands: ‘geestelijk' kan in dat geval zowel verwijzen naar het verstand van de mens, als naar het spirituele aspect van de mens.
- Immaterieel, onlichamelijk, onstoffelijk: een treffend synoniem. Als je spiritueel bent, hecht je geen absoluut belang aan materie, maar je hecht absoluut belang aan alles wat niet-materieel is, namelijk deugden zoals liefde, jouw eigen ziel en de ziel van andere mensen.
- Scherpzinnig: als je niet ‘in slaap' verkeert, maar juist spiritueel wakker bent, dan ben je extra alert en scherp. Je ‘staat aan' en gebruikt je zintuigen veel beter.
Definitie 3 – Spiritualiteit is belang hechten aan onstoffelijke zaken
We zagen deze al terugkomen in een van de synoniemen van spiritualiteit: een andere manier om de spirituele levenshouding te zien, is belang hechten aan de onthechting en het loslaten van stoffelijke, vergankelijke zaken. Hierdoor kan men zich bewust worden van de zaken die wél absoluut belangrijk zijn: deugden en de ziel.
Definitie 4 – Spiritualiteit is bijdragen aan de wereld (Gregory Bateson)
We hebben de woordenboek-definities behandeld. Laten we nu een stap maken naar een concreet model dat spiritualiteit kan uitleggen. Daarvoor kijken we naar het model van antropoloog Gregory Bateson.
Zijn model kijkt onder andere naar: ‘wat is je missie?' In zekere zin is je (levens)missie iets spiritueels. Dit artikel over het model van Bateson – ‘De Logische Niveaus' genaamd – gaat dieper in op het bijdragen aan de wereld als definitie van spiritualiteit.
Definitie 5 – Spiritualiteit is deze wereld als een leerschool zien voor de volgende wereld
Het is een spirituele levenshouding om dit leven als een leerschool te zien ter voorbereiding op het hiernamaals, waarbij goede eigenschappen als liefde, behulpzaamheid, schoonheid, onthechting en dankbaarheid ontwikkeld dienen te worden.
Ook beproevingen en moeilijkheden zijn een leerschool. De manier om voor die tegenslagen en teleurstellingen te slagen, is door middel van acceptatie en overgave.
Definitie 6 – Spiritualiteit is paranormale gaven hebben: gebruik maken van je intuïtie
Helaas wordt deze definitie van spiritualiteit ten onrechte gezien als het soort spiritualiteit waar Tante Truus in geïnteresseerd is (het Astro-TV-publiek). Het hebben van paranormale gaven is juist een van de meest krachtige definities van spiritualiteit: het gebruikmaken van je zesde zintuig om op basis van je gevoel – en dus niet op basis van je vijf zintuigen – je leven te leiden.
In zekere zin kan iedereen van deze paranormale gaven gebruikmaken door simpelweg te oefenen naar het zesde zintuig (intuïtie) te luisteren.
De laatste decennia worden steeds meer mensen geboren die van nature een beter ontwikkeld zesde zintuig hebben. Je kunt deze zogenaamde ‘oude zielen' ook herkennen. Lees daarvoor het artikel over nieuwetijdsekinderen.
Definitie 7 – Spiritualiteit is de essentie van religie grijpen, in plaats van de oppervlakte
Wanneer je religie op een oppervlakkige manier beleeft, dan:
- Ben je vatbaar voor dogma.
- Geloof je in letterlijke interpretaties van metaforen, beeldspraak en parabelen in heilige geschriften.
- Voel je je geïdentificeerd met je religie, alsof het een voetbalclub is waar je fan van bent.
- Zie je religie als iets ernstigs.
Wanneer je de essentie van religie vindt, dan:
- Heb je respect en acceptatie voor alle religies: accepteren dat er meerdere spirituele wegen zijn die in essentie dezelfde zijn, maar dan in een andere context en tijdperk.
- Oordeel je niet.
- Voel je de eenheid van jouw ziel met alle zielen. Vanuit dat punt beleef je religie als spirituele tool, en niet als iets wat onderdeel is van je identiteit.
- Bid en mediteer je vanuit vreugde, omdat je inziet dat het universum op vreugde uit is.
Helaas wordt religie voor de meerderheid van de mensen op de oppervlakkige manier beleefd, waardoor conflicten ontstaan. Op de een of andere manier lijkt de politiek en de TV dit te ondersteunen. Wanneer religieuze mensen op TV aan het woord zijn, lijken ze altijd het ego vrij spel te geven via de identificatiemodus (‘Je religie is onderdeel van je identiteit dus daar moet je trots op zijn') of verdedigingsmodus (‘Wij worden benadeeld door hen‘).
Spiritualiteit is niet: lid zijn van een religie alsof je lid bent van een voetbalclub.
Definitie 8 – Spiritualiteit is non-dualiteit voelen (dit wordt bereikt door te mediteren)
Non-dualiteit, wat is dat? Non-duaal, dus niet-twee. Hiermee wordt bedoeld dat alles op een bepaalde manier hetzelfde is: eenheid. Hoe dat precies werkt, lees je in het artikel over non-dualiteit. Dit gevoel van eenheid kun je ervaren door middel van meditatie.
Non-dualiteit samengevat:
– Alles is liefde.
– Akkes is één, dus alles is hetzelfde.
– Alles staat met elkaar in verbinding.
– Alles is perfect.
Definitie 9 – Spiritualiteit is connectie met de ziel en Bron (‘God') zonder religie: New Age
De ‘New Age'-beweging, oftewel ‘De Nieuwe Spiritualiteit' heeft ervoor gezorgd dat mensen spiritualiteit zijn gaan omarmen zonder de georganiseerde religie erbij. Hierbij ligt de betekenis van spiritualiteit in het jezelf verbinden met je eigen ziel en met de Bron.
Er wordt gebruikgemaakt van de benamingen ‘Bron', ‘Universum' of ‘Oneindigheid' in plaats van ‘God', omdat het woordje God door religieuze mensen via een letterlijke interpretatie gezien wordt als een man met een baard op een wolkje.
Nog meer definities van spiritualiteit
Ook zijn er meerdere manieren om spirituele ontwaking te omschrijven. Hier wordt een poging toe gewaagd in dit artikel over spirituele ontwaking. En lees: Spiritualiteit in Nederland: Kom uit die spirituele kast!
Hoe kun je spiritualiteit ontwikkelen?
Spiritualiteit kun je helemaal zelf ontwikkelen en je kunt het uitstekend samen leren via een cursus voor spirituele ontwikkeling.
- Lees een heilig boek van een van de wereldreligies. Dit is echter wel erg taaie kost, doordat de boeken vol met niet meer relevante leefvoorschriften staat (zo gaan er bijvoorbeeld hele hoofdstukken over hoe je een offer brengt) en doordat er veel beeldspraak, metaforen en parabelen in staan die niet letterlijk opgevat moeten worden.
- Start met mediteren. Innerlijke vrede, concentratie, alertheid en ontspanning is een van de grootste onderdelen van spiritualiteit. Doordat je je gedachten stopt, kun je jezelf losmaken van aardse activiteiten. Hierdoor kun je die aardse bezigheden en uitdagingen op de meest krachtige manier gaat relativeren. Je gaat het grotere geheel zien en je het verstoppertje-spel zien dat je ‘echte ik' (je ziel) aan het spelen is in dit leven.
- Breng je deugden in de praktijk. Nadat je gemediteerd hebt, zal je merken dat je Goddelijke deugden zijn aangesterkt. Je hebt sterkere gevoelens van bijvoorbeeld liefde, behulpzaamheid en respect. Deze deugden kun je nu aan de wereld schenken door te weer het dagelijks leven in te stappen.
- Luister naar je intuïtie. Met andere woorden: luister naar je gevoel. Dit staat uitgebreid uitgelegd in het artikel over het trainen van je intuïtie.
- Verval niet in dogma, maar blijf vragen, ontwikkelen en nadenken. Nadat je iets hebt ontdekt over spiritualiteit, blijf je nog altijd net zo nederig en nieuwsgierig als altijd. Dit is de ideale gemoedstoestand om te blijven leren. En houd je intuïtie open zodat je op nieuwe ervaringen kunt inspelen.
Hoe kun je spirituele mensen herkennen?
Wat is een spiritueel mens? Ben ik spiritueel? Test aan de hand van deze beschrijving of je zelf spiritueel bent.
- Laten we beginnen met uiterlijke kenmerken: je hebt een glinstering in je ogen, je valt extra op doordat er licht uit je huid lijkt te komen, je hebt een soort constante lach op je gezicht en mensen voelen zich tot je aangetrokken. Logisch, want door meditatie adopteer je een stukje van de eigenschappen van de Bron, zoals liefde, schoonheid, etc.
- Je oordeelt niet. Dat betekent onder andere dat je jouw eigen reacties niet met de reacties van andere mensen verwart.
- Je weet emoties te verwerken zonder jezelf ermee te identificeren, door volledig aanwezig te zijn bij je gevoelens en door ze volledig toe te laten. Je ziet ze als mogelijkheid om te groeien.
- Je pleaset mensen niet meer ten koste van je eigen dromen en aspiraties. Je bent sowieso niet meer verslaafd aan de goedkeuring van andere mensen. Denk aan Facebook-likes of complimenten van anderen,
- Je laat je niet langer leiden door angst. En angst = ego.
- Je focust je op de positieve dingen in het leven. Dit kan zelfs zo ver gaan (en daar is niks mis mee) dat je je gedraagt alsof je datgene wat je wilt aantrekken, al hebt! Hiermee richt je je niet op tekort op schaarste, maar op ‘genoeg voor iedereen' en ‘iedereen zal slagen.' Dit is de wet van aantrekking. Je gaat niet meer geforceerd proberen om het negatieve in iets positiefs om te buigen, maar je focust je op datgene wat reeds positief is, zodat de rest van zelf goed zal komen. Daar is vertrouwen voor nodig.
- Je doet altijd je best, en daar heb je ook de levensenergie voor die je verkregen hebt met meditatie en de bijbehorende levensvreugde die vrij is gekomen.
- Je bent mild voor jezelf en anderen, inclusief je innerlijke criticus.
- Je ontwikkelt je deugden, zoals dienstbaarheid, liefde, respect en dankbaarheid.
Bestaat spiritualiteit wel?
De wetenschap is de laatste decennia een inhaalslag aan het maken en erkent steeds beter dat er meer is dan we met onze vijf zintuigen kunnen waarnemen. Denk aan de hersenscans die het bewijs van meditatie bewijzen, de onderzoeken over het effect van mindfulness op stress en depressie (waardoor het bekende 8-weekse mindfulness-curriculum aan populariteit heeft kunnen winnen) en de ontwikkelingen in kwantumfysica.
Meer spirituele inzichten en quotes
- Wil je meer inzichten, quotes en artikelen lezen over het leiden van een spiritueel leven? Neem dan een kijkje bij al mijn artikelen over spiritualiteit.
- De boeken van Jeff Foster bevatten spirituele gedichten die iedereen raken doordat ze in de meest simpele taal zijn geschreven en tegelijk ongelooflijk vloeiend weglezen.
- Bekijk de top 10-lijst spirituele boeken.
- Lees het artikel: Podcasts Over Spiritualiteit & Zingeving: Beste Aanraders.
- Lees: Spirituele Quotes, Uitspraken & Inzichten [Lijst]
- Bekijk ook onderstaand interview. Vanaf minuut 25 gaat het in op de vraag ‘Wat is spiritualiteit', maar het hele interview is sowieso de moeite waard.
Wat is spiritualiteit voor jou?
Laten we er tot slot een dialoog van maken. Laat in de reacties achter wat spiritualiteit voor jou betekent.
Bedankt, mooie uitleg.