Wat Is EMDR-Therapie? [Betekenis & Methode Uitgelegd]

Wat is EMDR, hoe gaat deze behandelmethode, wat voor wetenschappelijke onderbouwing is er voor EMDR en wat is de skepsis erover? Lees verder…

Wat is EMDR-therapie?

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een psychotherapie die mensen in staat stelt om te genezen van de symptomen en emotionele problemen als gevolg van verontrustende levenservaringen (trauma's).

Herhaalde onderzoeken tonen aan dat mensen door het kortstondig gebruik van EMDR-therapie de voordelen kunnen ervaren van jarenlange psychotherapie.

Er wordt over het algemeen aangenomen dat ernstige emotionele pijn een lange periode nodig heeft om te genezen. EMDR-therapie laat zien dat de geest op een vergelijkbare wijze kan genezen van psychische trauma's zoals het lichaam zich herstelt van een lichamelijk trauma.

Wanneer je bijvoorbeeld in je hand snijdt, werkt je lichaam aan het sluiten en helen van de wond. Als een vreemd voorwerp of een herhaald letsel de wond continu irriteert, blijft er pijn en kan er geen genezing plaatsvinden. Zodra de blokkade is verwijderd, wordt de genezing hervat.

EMDR-therapie toont aan dat dit ook het geval is bij mentale processen. Onze hersenen bewegen op natuurlijke wijze in de richting van geestelijke gezondheid, maar als het systeem wordt geblokkeerd of onevenwichtig is door de impact van een verontrustende gebeurtenis, kan het niet genezen. Zodra de blokkade is verwijderd, wordt de genezing hervat.

Met behulp van de gedetailleerde protocollen en procedures die tijdens EMDR-therapiesessies worden toegepast, helpen clinici cliënten hun natuurlijk genezingsproces te activeren.

De EMDR-behandeling

EMDR therapie is een acht-fasen-behandeling. Tijdens een deel van de sessie wordt gebruikgemaakt van oogbewegingen.

Nadat de clinicus heeft bepaald op welke traumatische herinnering hij zich het eerst richt, vraagt hij de cliënt om verschillende aspecten van die gebeurtenis of gedachte in gedachten opnieuw te beleven en met zijn/haar ogen de hand van de therapeut te volgen terwijl deze zich heen en weer beweegt over het gezichtsveld van de cliënt.

Dit gebeurt om redenen die volgens een Harvard-onderzoeker verbonden zijn met de biologische mechanismen van de Rapid Eye Movement (REM)-slaap. Hierdoor beginnen de cliënten de ervaring en stress-gevende gevoelens te verwerken.

Volledige beschrijving van de behandeling

Op de officiële website van EMDR staan alle fases van de behandeling. Wij hebben deze fases hieronder in het Nederlands geciteerd:

Fase 1: De eerste fase is een intake-gesprek. De therapeut beoordeelt de bereidwilligheid van de cliënt en ontwikkelt een behandelplan. Cliënt en therapeut identificeren mogelijke doelen voor de EMDR-verwerking. Het gaat hierbij om pijnlijke herinneringen en actuele situaties die emotionele problemen veroorzaken. De nadruk wordt gelegd op de ontwikkeling van specifieke vaardigheden en gedragingen die de cliënt in toekomstige situaties nodig heeft.

De eerste verwerking met EMDR kan gericht zijn op gebeurtenissen in de kindertijd. De duur van de behandeling hangt af van het aantal trauma's en de leeftijd waarop PTSS ontstaat.

Fase 2: Tijdens de tweede fase van de behandeling zorgt de therapeut ervoor dat de cliënt op verschillende manieren met emotioneel leed kan omgaan. De therapeut kan de cliënt verschillende stressreductietechnieken aanleren die de cliënt tijdens en tussen de sessies kan gebruiken.

Fases 3-6: In fase 3 tot en met 6 wordt een doel geïdentificeerd en verwerkt met behulp van EMDR-therapieprocedures. Hierbij identificeert de cliënt drie dingen:

1. Het levendige visuele beeld van de herinnering.
2. Een negatieve overtuiging over zichzelf.
3. Verwante emoties en lichaamssensaties.

Daarnaast identificeert de cliënt een positieve overtuiging. De therapeut helpt de cliënt het positieve geloof én de intensiteit van de negatieve emoties te beoordelen.

Hierna wordt de cliënt geïnstrueerd om zich te richten op het beeld, de negatieve gedachten en de gevoelens in het lichaam, terwijl tegelijk de EMDR-verwerking geactiveerd wordt met behulp van sets van bilaterale stimulatie. Deze sets kunnen bestaan uit oogbewegingen, tikjes of tonen. Op dit punt wordt de EMDR-cliënt geïnstrueerd om gewoon alles op te merken wat er ook maar spontaan gebeurt.

Na elke set stimulatie geeft de clinicus de cliënt de instructie om zijn/haar geest leeg te maken en om elke gedachte, gevoel, beeld, herinnering of sensatie op te merken die bij hem opkomt.

Fase 7: In fase zeven, de afsluiting, vraagt de therapeut de cliënt een logboek bij te houden gedurende de komende week. De intentie hiervan is om de cliënt de zelfkalmerende activiteiten te laten herinneren die in fase twee werden behandeld.

Fase 8: De volgende sessie begint met fase acht. Fase acht bestaat uit het onderzoeken van de vooruitgang die tot nu toe is geboekt. De EMDR-behandeling verwerkt alle gerelateerde verleden gebeurtenissen, huidige incidenten die leed veroorzaken en toekomstige gebeurtenissen die een andere reactie vereisen.

Een volledige beschrijving van de theorie, behandelingsvolgorde en onderzoek naar protocollen en actieve mechanismen is te vinden inde boeken van A. de Jongh E. ten Broeke Erik ten Broeke

Wetenschappelijk bewijs en skepsis

Er is veel wetenschappelijke onderbouwing én skepsis rondom EMDR. Er zijn in ieder geval meer dan 30 positieve effecten van EMDR-therapie onderzocht.

• Sommige van de onderzoeken tonen aan dat 84%-90% van de enkelvoudige-traumaslachtoffers na slechts drie sessies van 90 minuten geen posttraumatische stressstoornis meer heeft.
• Een ander onderzoek toonde aan dat 100% van de enkelvoudige-traumaslachtoffers en 77% van de meervoudige traumaslachtoffers geen PTSS meer had na slechts zes sessies van 50 minuten.
• In een ander onderzoek was 77% van de oorlogsveteranen in 12 sessies PTSS-vrij.

Er is zoveel onderzoek gedaan naar EMDR therapie dat het nu wordt erkend – als een effectieve vorm van behandeling voor trauma en andere verontrustende ervaringen – door organisaties zoals de American Psychiatric Association, de Wereldgezondheidsorganisatie en het Ministerie van Defensie.

Meer dan 100.000 clinici over de hele wereld gebruiken de therapie. Miljoenen mensen zijn de afgelopen 25 jaar met succes behandeld.