Wanneer we bepaalde informatie in ons zenuwstelsel opzoeken, of nieuwe informatie creëren, verkrijgen we letterlijk de toegang naar de informatie door onze ogen een bepaalde richting op te bewegen. Het is erg nuttig om er een gewoonte van te maken om direct in andere mensen te zien wat voor soort informatie ze aan het opzoeken of creëren zijn. Dat doe je door op de oogpatronen te letten.
Inhoud van deze pagina:
Dit zijn de oogpatronen: de betekenis van iedere richting
Voor olfactoir zoeken zie je de neus wat bewegen. Bijvoorbeeld: “Wanneer was de laatste keer dat je ammonia had geroken?”
Het is maar net wat jouw manier is om de richtingen te onthouden: door in de andere persoon te associëren of vanuit je eigen perspectief te kijken. Wat voor de ander rechts-omlaag is, zien wij in hun ogen juist als links-omlaag en vice versa.
- Als we in iemands lijf associëren en door hun ogen kijken, is links-onder voor denken en rechts-onder voor voelen.
- Als we naar iemands lijf kijken, dan is het inderdaad andersom: zoals je het beschreef in je mail: links-onder voor voelen en rechts-onder voor denken.
Waarom zou je op oogbewegingen letten?
Om gesprekken van een ander kaliber te voeren! Het kunnen volgen en interpreteren van oogbewegingen is een techniek/ vaardigheid die je kunt toepassen om uitermate bekwaam te worden in het observeren van anderen. Oogbewegingen vertellen je bijvoorbeeld of iemand tegen zichzelf aan het praten is, terugdenkt aan gebeurtenissen in het verleden of juist niet.
Op deze manier kun je goed aansluiten bij de leefwereld van de ander. Ook kun je er bijvoorbeeld achter komen dat iemand gedachten construeert of herinnert op basis van de richting waarnaar de ogen bewegen.
Dit gaan we samen uittesten en trainen. Wat kun je zien aan iemands oogbewegingen? Wat zeg je vervolgens om daarop aan te sluiten, zodat je goed verbinding maakt met de ander? Ga dan direct door naar onderstaande oefening:
Het beste kun je direct beginnen met oefenen – Oogpatronen herkennen in de praktijk
Stel de volgende vragen aan een willekeurig persoon en zie welke richting zijn of haar ogen opgaat om het antwoord te vinden.
- VC-Vraag: “Hoe zou je woonkamer eruit zien als die paars was?”
- VH-Vraag: “Hoeveel plek was er om te spelen in de woonwijk waarin je bent opgegroeid?” “Hoe ziet je toekomstige droomhuis eruit?”
- AC-Vraag: “Als ik de stem van Elmo had, hoe zou ik dan klinken?”
- AH-Vraag: “Wat was het laatste wat ik gezegd heb?” “Hoe klinkt de stem van je moeder?”
- K-Vraag: “Wat voor gevoel krijg je als je met blote voeten op het strand loopt?” Hoe voelt het als je een compliment krijgt van iemand?” “Hoe voelt een nat tapijt aan?”
- AD-Vraag: “Zeg voor jezelf – in je hoofd – de tekst van je favoriete quote of lied.”
Wanneer je een oogbeweging ziet die niet consistent is met de vraag die je stelde, vraag je wat ze van binnen deden. Als je bijvoorbeeld iemand de opdracht geeft iets warms te voor te stellen, en die persoon gaat dan met zijn ogen niet naar rechts-onder maar naar links-boven, dan kan zijn verklaring zijn: ‘Ik bedacht me hoe een heet bubbelbad eruit zag.'
Let daarnaast in televisieprogramma's op de oogbewegingen van de mensen die je ziet.
Even tussendoor: Heb je jouw NLP Doe-Boek al?
Vind je mijn blog zinvol en wil je alles in de vingers krijgen om je communicatie & relaties te boosten? Ik maakte dit simpele NLP Doe-Boek voor je. Mis jouw exemplaar niet: Hier met blogkorting en gratis verzending.
Oefening – Rapport verkrijgen door oogpatronen van de ander te matchen
Gebruik de oogbewegingen van de ander om rapport te bouwen. Je kunt hiermee als volgt oefenen:
B geeft een reactie door gebruik te maken van predikaten die de oogrichting matchen.
- A zit tegenover B. C staat achter B.
- A begint te praten, bijvoorbeeld met een statement. A Praat over een onderwerp zonder predikaten, maar kijkt wel in de richting waar C naartoe wijst. Bijvoorbeeld: “Ik houd ervan om naar de sportschool te gaan.” A houdt de predikaten erbuiten zodat B optimaal kan oefenen door alleen op de oogrichtingen te letten en geen hints te krijgen via predikaten van A. We isoleren hiermee het trainen van de vaardigheid van het utiliseren van oogbewegingen. x
- C wijst met zijn hand in de richting waarop A moet kijken, terwijl A verder blijft praten zonder predikaten.
- B merkt de oogbewegingen van A op en ondertussen matcht hij de ogen van A in zijn woordkeus door middel van predikaten. “Ik houd ervan om naar de sportschool te gaan” en tegelijk gaan de ogen naar linksboven: “Wat zag je gisteren allemaal in de sportschool?” Rechtsboven: “Wat voor oefeningen zie je jezelf doen?” Kijkt A vervolgens zijwaarts: “Hoe was de muziek in de sportschool?”
- 3 minuten matchen. Nog wat meer voorbeelden: Wanneer A naar boven kijkt, zeg je bijvoorbeeld: “Ik zie dat je een blik in je gezicht hebt dat je echt vooruit kijkt naar morgen.” Wanneer A naar de zijkanten kijkt, zeg je bijvoorbeeld: “Dus je stemde af op het geluid van de kraakheldere toon van de kabbelende rivier terwijl het zijn lied zong.”
- 1 minuut mismatchen, dus juist compleet andere soort woorden gebruiken dan die bij de oogrichting passen. Kijkt iemand dus naar boven en zegt hij: “Als ik naar de kwestie kijk, dan kan ik me nooit voorstellen dat we samen gelukkig zouden zijn,” zeg dan: “God, dat voelt vast verschrikkelijk. Ik hoor je helemaal. Voelt het pijnlijk? Wat voel je op dit moment? “
- 3 minuten matchen. Ging het goed? Match nu ook door met je eigen ogen te spiegelen en door een gebaar te maken in de betreffende richting.
Mogelijke zinnen die je hierbij kunt gebruiken
Gaan de ogen van de ander omhoog, dan kun je met visuele coachzinnen reageren:
Wie/wat zie je nu voor je?
Wat ben je je nu aan het inbeelden?
Welke uitdaging staart je nu in je gezicht?
Wat is jouw visie hierop?
Waar kijk je tegen op?
Wat zie je niet zitten?
Wat voor vooruitzicht heb je?
Hoe kunnen we dit ophelderen voor je?
Welk lichtpuntje zie je?
Wat zie je jezelf doen in die situatie?
Ik zie wat je bedoelt.
Dat is vast een heldere zaak.
Dat ziet er goed uit.
Gaan de ogen van de ander opzij, dan kun je met auditieve coachzinnen reageren:
Wat hoor je nu?
Hoe klinkt dat?
Wat zeg jij? Wat is jouw stem hierin?
Laat eens wat horen hierover?
Waarin wil je meer gehoord worden?
Hoe kunnen we een andere toon aanslaan in deze kwestie?
Hoe klinkt het voor je (in de oren) als we…
Waarover zullen we nog klankborden?
Ik hoor je.
Gaan de ogen van de ander rechts omlaag vanuit zijn perspectief, dan kun je met kinesthetische coachzinnen reageren:
Wat voel je nu?
Wat raakt je nu?
Waar loop je tegenaan?
Welke kans kunnen we aangrijpen?
Hoe kunnen we jou bewegen om…?
Welke aangrijpingspunten heb jij?
Hoe kunnen we spijkers met koppen slaan?
Voel jij er wat voor om … te doen?
Ik voel je.
Dat voelt vast niet fijn…
Gaan de ogen van de ander links-omlaag vanuit zijn perspectief, dan kun je vragen naar het innerlijk dialoog:
Wat denk je nu?
Wat zeg je nu tegen jezelf?
Wat zijn je gedachtes hierover?
Wat is jouw evaluatie / analyse?
Terwijl een collega bijvoorbeeld over een andere collega een mooie eigenschap benoemt terwijl hij…
- Links-boven kijkt, kun je doorvragen: Wanneer zag je hem dat doen?
- Rechts-boven: Is dat iets wat je in jouw werk ook als nuttig beschouwt?
- Links-midden: Wat hoorde je je zeggen toen hij die eigenschap vertoonde?
- Rechts-midden: Klinkt het je goed in de oren als jij dat ook zou leren?
- Rechts-onder: Wat voor gevoel geeft jouw collega jou?
- Links-onder: Wat zeg je wel eens tegen jezelf van binnen als je zijn werk ziet?
Oefening: werkblad
Ook vonden we ergens dit werkblad van een andere onbekende NLP-bron, waarmee je de oogpatronen even kunt oefenen.
Meer toepassingen van oogpatronen
- Lees iemands oogbewegingen om iemands denk- of beslissingsstrategie af te lezen. Lees de richtingen in volgorde om de volgorde van hun motivaties te lezen. Praat vervolgens in hun taal, wat bij zal dragen aan de mate van rapport. Je kunt eventueel een vraag stellen om de ander te kunnen lezen: ‘Wow, ik houd van je horloge, hoe besloot je hem te kopen?' De ander zal dan zijn ogen in bepaalde richtingen bewegen terwijl ze het herinneren.
- IJk mensen van te voren door te vragen welke route ze namen hiernaartoe. In de meeste gevallen kijken ze dan naar linksboven, maar dat is niet altijd zo. Bij linkshandigen zijn namelijk soms de linkerkant en de rechterkant omgedraaid.
- Doe dit ook om de behoeftes van andere mensen af te lezen. Bijvoorbeeld: vraag aan je partner wat je kunt doen om nog meer je liefde te tonen: rechtsonder is knuffelbehoefte, links is ‘welke woorden kan ik vaker zeggen' of ‘welke muziek'?
- Onthoud dingen visueel door je ogen, op het moment dat je iets moet onthouden, linksboven te houden. Vervolgens, bij het herinneren, ga je linksboven kijken. Gebruik deze kennis ook tijdens je oefeningen. Als je bijvoorbeeld een visualisatie op een denkbeeldige TV-scherm start waarin de client iets moet herinneren, houd je de TV links-boven of vraag je de client ergens linksboven in de kamer te kijken. Wil je daarentegen de client juist iets nieuws laten halluniceren, begeleid de client dan zo dat hij of zij naar rechts-boven kijkt.
- Ook goed om te weten: mensen bewegen vaak in twee stappen naar de richting waar de gezochte informatie opgeslagen ligt.
- Je kunt het leidend representatiesysteem (niet te verwarren met het dominant representatiesysteem) herkennen door te kijken in welke richtingen de ogen als eerste heen gaan.
- Utiliseer iemands oogpatronen om in real time in te spelen op de ervaring van de ander: gaat iemand met zijn ogen naar rechts-onder, vraag dan: wat raakt je nu? Kijkt iemand naar de richting voor Ad, vraag dan: ‘Wat zeg je nu tegen jezelf?' Kijkt iemand omhoog, vraag dan: ‘Wat zie je nu voor je?'
- Een coach-cliënt zit vast en kijkt links naar beneden. Jij kunt dit proces lezen en vragen: “Wat zeg je nu tegen jezelf?” Op deze manier volg je de ander in zijn/haar ervaring, waardoor de rapport sterker wordt.
- Gebruik de oogpatronen voor geheugenverlies: zwaai de beelden weg waar mensen naar kijken. Doe dat met je hand voor hun gezicht. Je veegt de beelden letterlijk weg.
Oogpatronen zijn geen leugendetector
Er was eens een film met Samuel Jackson waarin hij iemand ondervraagt en beschuldigt van een leugen omdat hij naar rechts kijkt. Deze techniek is niet als leugendetector te gebruiken, want je kunt eerst een beeld of canvas creëren, waardoor je naar rechts kijkt, om vervolgens informatie uit het verleden aan dat beeld toe te voegen. Je componeert een nieuw beeld om dingen uit het verleden te vergelijken of om één herinnering uit het verleden eruit te filteren.
In de NLP Practitioner Opleiding wordt hier flink op geoefend. Hoe pas jij oogbewegingen toe? Laat het weten in de reacties.