Herkaderen – wat ook wel bekend staat als omdenken – is een krachtige vaardigheid die je zeker wilt leren. Op deze pagina vind je 398 voorbeelden en tientallen technieken om zelf te leren herkaderen! Hier vind je dus de meest uitgebreide theorie met voorbeelden, teksten, quotes en spreuken om te herkaderen, inclusief voorbeelden uit de politiek, relaties en coaching.

Inhoud van deze pagina:

Voordat we beginnen met herkaderen: waarom is herkaderen / omdenken zo krachtig?

Omdenken houdt in dat je met kaders werkt. Door met kaders (frames) te werken, bijvoorbeeld door te herkaderen, daag je iemands bestaande overtuigingen en patronen uit. Dit omdenken is uiteraard erg zinvol als iemand beperkende overtuigingen en negativiteit heeft.

Met herkaderen kun je mensen laten zien dat de dingen die ze als negatief zien, van iets positiefs komen en/of tot iets positiefs leiden.
– Robert Dilts

Als je deze referentiekaders kunt neerzetten, weghalen of veranderen, zal dat je erg veel helpen bij je coaching, overtuigingskracht of debatvoering. In dit artikel lees je tientallen manieren om met omdenken voor magie te zorgen.

Niemand kan jou slecht laten voelen dankzij herkaderen en omdenken: de enige in control ben jij. Niemand kan jou een slecht gevoel geven.

Met herkaderen, oftewel omdenken, verander je de betekenis van iets

Eigenlijk is iedere herkadertechniek van dit artikel een betekenis-herkadering, want de betekenis van iets verandert sowieso dankzij herkaderen. Bij betekenis-herkaderen creëer je een andere reactie voor dezelfde stimulus. Eigenlijk veranderen bijna alle herkader-technieken de betekenis.

Omdenken is niet zomaar een truc. Je herprogrammeert iemands zenuwstelsel. Er moet iets vastzitten: de ander moet er emotioneel aan gehecht zijn (‘ermee getrouwd zijn'). Dat vastdenken kunnen we nu gaan losweken. Als de rivier al stroomt, heeft het geen zin om erin te roeren om er beweging in te krijgen.

Met herkaderen en omdenken geef je alles een andere, positieve betekenis.

Wat is eigenlijk de betekenis van herkaderen? Dat je om kaders heen kunt gaan!

Herkaderen betekent dat je goed met kaders kunt werken. Je kunt kaders neerzetten, om kaders heenlopen of je kunt kaders op allerlei manieren veranderen. In het Engels wordt dit ‘reframing' genoemd.

Een kader bepaalt welk gedrag geoorloofd is. Wie het kader neerzet of verandert, heeft een gigantische hoeveelheid invloed. Je geeft bijvoorbeeld de grenzen (van communicatie) aan, of je gebruikt een kader om aan verwachtingsmanagement te doen. In dit artikel gaan we alle mogelijke herkader-technieken bekijken.

Even tussendoor: Heb je jouw NLP Doe-Boek al?

Vind je mijn blog zinvol en wil je alles in de vingers krijgen om je communicatie & relaties te boosten? Ik maakte dit simpele NLP Doe-Boek voor je. Mis jouw exemplaar niet: Hier met blogkorting en gratis verzending.

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Herkaderen is: van een probleem juist een mogelijkheid maken. Van een bedreiging een kans en van een ramp een zegen.
– Berthold gunster

Ook zijn er inmiddels talloze praktische boeken geschreven over omdenken / framing / herkaderen. De technieken van dit artikel zijn vooral verwijzingen naar het werk van Robert Dilts – Sleight of Mouth – en Omdenken.

In de komende paragrafen vind je tientallen omdenk-technieken met honderden voorbeelden.

Alle herkader-technieken, quotes en voorbeelden staan hieronder!

omdenken

What if-kader (‘wat als'-omdenken)

De ‘wat als', oftewel ‘as if'-herkadering is een van de effectiefste herkaderingen. Wat zou gebeuren als je het wel/niet deed? Dit is in veel gevallen ook een vorm van humor en creatief ‘out of the box’ denken. Dit is een uitstekend kader om beperkende gedachten tegen te gaan. Verander het kader qua tijd, ruimte, grootte etc. om argumenten te creëren.

Je zet deze techniek in via een van onderstaande drie ingangen:

  • Wat als…
  • Doe maar alsof…
  • Stel je voor dat…
  • Ga naar je gevoel. Wat zegt je gevoel? Doe maar alsof je het weet.

Een paar voorbeelden:

  • Lukt het een coachee niet om bijvoorbeeld te visualiseren? Zeg dan: ‘Wat als je het wel kon zien… Doe gewoon maar alsof'.
  • Zie jezelf dat op dit moment doen, en merk op hoe je dat in het verleden ook al eens hebt gedaan.
  • Wat als iedereen dat zou doen?
  • Doe een what if heel enthousiast en zo vroeg mogelijk om een positieve gemoedstoestand uit te lokken: “Zou het niet geweldig zijn als x wel lukte!”

Fantaseren is net zo lang denken over iets dat niet bestaat, tot het bestaat.
– Omdenken

Omdenken via de context-herkadering

herkaderen

In welke situatie/context zou dit probleem goed / normaal / waardevol zijn / een andere betekenis krijgen? ‘Daar dachten ze in {plaats/tijd} anders over {verschijnsel}, namelijk…

Wat wil ik includeren of excluderen in het kader, bijvoorbeeld qua locatie, tijd, bronnen, hoeveelheid mensen, soort mensen en waarden? Waar en wanneer is dit zinvol? Het haalt de schuld af van het ongewenste gedrag. Hierdoor ontstaat een nieuwe betekenis.

Ieder gedrag en ieder gevoel is zinvol als je er een geschikte context voor vindt.

Bij het veranderen van de context, verander je vaak ook automatisch de betekenis van het gedrag. Voorbeelden:

  • “Té assertief zijn zorgt er op zijn werk voor dat hij meer geld verdient.”
  • “Dat uw dochter nu bazig is betekent dat ze straks prima op haar eigen benen kan staan.”
  • “Dat uw dochter nu zo snel gevechten opzoekt op school, is geweldig nieuws: u hoeft zich nooit zorgen te maken dat ze onderweg naar school of huis lastiggevallen wordt.” “Ah, ik had er nog nooit aan gedacht in die context.”
  • ”Mijn vader is vaak teleurgesteld in mij.” ”Was er een tijd waarin zijn zijn teleurstelling niks met jou te maken had?” Of: ”Op welke manieren kan het omgaan met de teleurstelling van je vader, jou toestaan om in de toekomst op betere manieren met teleurstelling om te gaan?”
  • “Ik stel alles voor altijd uit.” “Als je slechte dingen voor altijd uitstelt, zoals koekjes eten, ben je dan niet heel goed bezig?
  • “5,5 is genoeg.” “Wat ben ik blij dat de chirurg die jou opereerde met een 5,5 is afgestudeerd.” – Saskia Janssen
  • “Ik schreeuw te veel.” “In de kerk is dat niet zinvol. Bij het wegjagen van vandalen is dat zinvol.”
  • “Hij schreeuwt tegen me.” “Wat mooi: dan zou hij een goede chearleader kunnen worden.”
  • “Soms ben ik te moe. “Wanneer je naar bed gaat is het een goed moment om moe te zijn.”
  • “Ik ben een ongeorganiseerd persoon.” Dat komt erg goed van pas in situaties die ongeorganiseerd van aard zijn. Dat is een goede hulpbron om om te kunnen gaan in dat soort situaties – en die zijn er nogal veel van in het leven.”
  • ”Ik let niet goed op de behoeften van anderen in die situatie.” ”Is dat geen zinvolle vaardigheid om in deze andere situatie te gebruiken, waarin je bij mensen bent die jou niet waarderen?”
  • Je partner: “Je bent koppig.” “Het is goed dat ik koppig vasthoud aan onze huwelijksbeloften.”

In een verzorgingshuis had men heel veel last van een demente vrouw die steeds het eten van anderen pakte.

Context-herkadering: Dus zetten ze haar naast een paranoïde vrouw die altijd dacht dat haar eten vergiftigd is. Het gedrag werd opeens zinvol omdat ze voor de paranoïde vrouw als proefpersoon diende om te testen of het daadwerkelijk giftig was.

Betekenis-herkadering: De paranoïde vrouw vertelden ze dat haar nieuwe buurvrouw het eten voor haar zou testen.

De context-herkadering in een formele techniek:

  1. Denk aan het gedrag dat je niet meer wilt. Ik vroeg dit aan iemand en zijn ogen gingen omlaag. Ad. Hij dacht: “Het is niet goed… Ik schaam me ervoor.”
  2. In welke context is dit gedrag zinvol?
  3. Zijn ogen gingen van linksboven naar rechtsboven – steeds heen en weer. Alleen al dat zoeken is al een verandering in het onderbewustzijn rondom dit gedrag!
  4. Ga nu naar binnen en vraag je onderbewustzijn om de verantwoordelijkheid te nemen om dit gedrag alleen toe te passen in de contexten waarin het zinvol is. Stel je voor hoe het is in zo'n situatie te zijn terwijl je die vaardigheden in die nieuwe context benut voor positieve effecten.
Hierna lezen:  De Beste Boeken Over Menselijk Gedrag [Top 10] [2024]

De uitzonderingscontexten-omdenking: 

  • Misschien voel je je over het algemeen wat onproductief, maar op je studie is niks aan te merken.

Omdenken door het tegenovergestelde te kiezen (van wat normaal is)

  • “Het is vandaag vrijdag de dertiende.” “Ah, dat brengt geluk!”
  • Is je gloednieuwe telefoon kapot? Vier het. Wees blij!
  • Verstoort iemand je les? Verwelkom hem. Wees er blij mee. Bedank hem.
  • Paul de Leeuw deinsde helemaal nergens van terug toen er een streaker op het podium kwam. Hij deed alsof het de normaalste zaak van de wereld is en nodigde hem uit op schoot.
  • Wordt er iets omgestoten? Applaudiseer samen.
  • “Jij bent stom.” “Jij bent aantrekkelijk.”

Utilisatie als omdenk-methode

Utilization is ook een mooie manier om te omdenken. Dit is echter een erg belangrijk begrip dat onder het idee ‘Volgen, dan leiden’ valt. Het principe is hier: gebruik alles als voorbeeld om jouw punt te maken of bevestigen.

  • Dat is juist goed, want…
  • Dat kwam precies op het juiste moment, want…
  • Dat is een perfect voorbeeld van waar we het nu over hebben.

De positieve kant-kader: geef er een positieve betekenis aan (positief omdenken)

omdenken

Bij NLP gooien we gedrag nooit weg. We respecteren het en vinden er een andere functie voor. Voor ieder gedrag bestaat een context of betekenis waarin het zinvol is. Je richt je hiermee namelijk op een zinvolle betekenis van de gebeurtenis. Of je bestempelt opnieuw wat ‘goed' of ‘fout' is.

Als je in een vijver bent gevallen voel dan in je zakken of er vis in zit.

Bij positief omdenken stellen we de vraag:

  • Ik houd hiervan want…
  • Wat heeft deze persoon (nog) niet opgemerkt waardoor een andere betekenis ontstaat en zijn respons anders zal zijn?
  • Wat kan dit allemaal nog meer betekenen?
  • Hoe kan ik dezelfde uitspraak of ervaring op een andere manier omschrijven?
  • Hoe interpreteer ik het?
  • Wat is het? Waar lijkt het op?
  • Dat dit gebeurt, betekent dat {iets positiefs}…
  • {Slecht ding} is juist goed, want…
  • Wat is goed aan het probleem?
  • Welk leerrendement houden we over aan dit probleem?
  • Wat is het geluk bij een ongeluk in deze situatie?
  • Wat is goed aan vandaag/situatie x?
  • Wat is het voordeel van deze situatie?
  • Wat is er fijn aan deze situatie? Hoe kunnen we dat stuk lekker gaan versterken en ons daar extra op focussen? Aangezien dat andere toch niet lukt…
  • Op welke manier is dit probleem juist een mogelijkheid? Maak een SWOT-analyse.
  • Hoe gaat deze situatie mij helpen?
  • Is het probleem mogelijk de bedoeling?
  • Vind iets om dankbaar voor te zijn.

Een man raakte altijd van streek doordat zijn vrouw de deur van de keukenkast steeds open liet staan. De psycholoog zei tegen zijn vrouw: “Zeg tegen je man dat wij zeiden dat het psychologisch betekent dat je die avond intiem met hem wilt worden.” De man klaagde nooit meer over de openstaande kastdeur.

  • ‘Ik maak me zoveel zorgen om mijn kind!' ‘Dat doe je uit liefde voor je kind!'
  • ‘Ik heb zoveel roos op mijn hoofd, wat erg…' ‘Wat goed, je hebt een gezonde huid die jouw oude huidcellen uitstekend verschoont!'
  • ‘De studiebegeleider roept me steeds op het matje, dus ik ben een belabberde student.' ‘Wauw, wat goed! Hij ziet vast veel goede dingen in je omdat hij je zoveel aandacht geeft!'
  • ‘Mijn mentor heeft geen interesse in mij. Na 5 minuten is ons gesprek altijd alweer voorbij. ‘Je mentor heeft zoveel vertrouwen in je en respect voor je dat hij je niet lastigvalt met onnodige details. Hij respecteert jouw tijd, net als een volwassene.'
  • ‘Een slechte eigenschap van mij is dat ik eeuwen bezig ben met details, en dan kom ik er vaak nóg niet uit…' ‘Je bent dus heel zorgvuldig en precies in wat je doet! Dat is een compliment voor jou!'
  • Dat je bang bent voor kakkerlakken betekent dat je van een schone keuken houdt…
  • Dat je steeds maar blijft doorwerken betekent dat je hoge standaarden hebt en dat je werk van hoge kwaliteit is…
  • Dat je steeds maar je administratie gaat doen terwijl je ook plezier zou kunnen hebben, betekent dat je iemand bent die niet alleen waarde hecht aan plezier maken, maar ook aan orde en netheid…
  • Een student onderbreekt de les constant. ‘Je bent erg intelligent, je hebt veel te vertellen!' (En daarna leiden naar jouw gewenste situatie: dat hij de klas de ruimte geeft om door te gaan.)
  • “Ik ben als enige in paars gekleed vandaag, wat erg!” “Mooi, kan ik je makkelijk vinden in de menigte!”
  • Reagan: “Is leeftijd een issue voor de verkiezingen?” Raegan nadat iemand zei dat hij oud is met zijn 72: ‘I will not make age an issue of this campaign. I am not going to exploit, for political purposes, my opponent’s youth and inexperience.' In het Nderlands: ik wil de jeugd van mijn tegenstanders niet uitbuiten.
  • ‘Ik heb een gigantische en stomme fout gemaakt!' ‘Geweldig, je bent menselijk!' (Een van mijn favoriete herkaderingen – van mijn leraar Saskia van Vidarte)
  • Soms zijn geheelde / gelijmde dingen waardevoller en mooier.
  • Verdriet betekent dat iets betekenis heeft (gehad). Dat je iemand hebt om te missen.
  • “Ik heb gehuild.” “Je bent een mens.”
  • Dat je een moeilijke jeugd hebt gehad, betekent dat je er nu sterker uit bent gekomen.
  • Ik ben geen vegetariër omdat ik van dieren houd. Ik ben vegetariër omdat ik planten haat.
  • Authentieke rode zalm: gegarandeerd dat het niet roze wordt.
  • Je krijgt geen fortune cookie. “Ik heb zoveel fortuin dat ze er geen voor mij konden bedenken.”
  • “Dat is goed want…” kan je bij al het slechte nieuws gebruiken.
  • Rood stoplicht? Fijn. Even ontspannen.
  • “Dat het schip zo wild tekeer gaat in de storm, betekent juist dat het werkt. Als het schip stil zou zijn, dan betekent het dat ie aan het zinken is.”
  • ‘Waarom herhaal je wat hij al heeft gezegd?' ‘Ik vond het wel een goede opmerking. Daarom herhaal ik hem.'
  • Als iemand zegt: “Wil je even weg gaan?” kun je het als volgt omdenken: “Jongens ik moet even een telefoontje plegen ik moet jullie helaas even verlaten.
  • “Ik kan niet leren.” “Als iemand niet kan leren komt dat door gebrek aan mentale organisatie en dat komt omdat zijn waarnemingsvermogen niet getraind is, dus als je je zintuigen traint kan je wel leren.”
  • Verwarring betekent dat je het bijna begrepen hebt. Als je meteen alles begreep leerde je niks en verdeed je je tijd en geld.
  • “Ik haat het dat mijn vrouw snurkt.” “Ik wou dat ik mijn vrouw kon horen snurken!”
  • “Het regent…” Wat een goed nieuws, dan kun je mooi je regenkleding testen!” Of: “Wat een goed nieuws, dus de pollen werken niet meer: geen hooikoorts!”
  • Verwarring is goed-kader: er kan alleen maar een regenboog komen als het daarvoor geregend heeft.
  • Wat is het fijn dat we nu zo ernaar kunnen kijken en leren van die vervelende ervaring die gelukkig al achter de rug is.
  • “Ik ben gefrustreerd.” “Dat betekent dat je graag beter wil worden dan je nu bent en dat geloof je. Het is een heel positief teken. Het betekent dat wat je wil binnen handbereik is, maar dat wat je nu doet nog niet werkt. Je moet dus je strategie veranderen.
  • “Ik ben aan het piekeren over of ik mijn huis nou moet verkopen of verhuren.” “Fijn dat je iets te kiezen hebt.”
  • Een metafoor om iets wat je bent kwijtgeraakt om te denken: “Een zwempak maakt je langzamer. Wat een vreselijke handicap. Met je huid kan je veel soepeler zwemmen.”
  • “Ik word heel achterdochtig van het metamodel (een model waarbij je de duidelijkheid van je taal verbetert). Je moet overal op letten!” “Je kunt het ook zo zien: ik kan hiermee heel goed boodschappen uitzenden.”
  • “Ik voel me echt verschrikkelijk vandaag.” “Je kent je gevoelens. Wat heerlijk!”
  • Het is leuk om raar te zijn!
  • “Het doet pijn! Dat we met blote voeten op deze ruwe tegels lopen…” “Is voet massage.”
  • ‘Het is hier wel warm hè, in de zaal?' ‘Goedzo, dat krijg je er allemaal gratis bij.'
  • Angstig: je bent inderdaad goed in contact met je gevoel, wat knap!
  • Iemand heeft al voor de vierde keer in een week een ongeluk gehad: ‘Blijkbaar ben jij een expert in het verwonden van jezelf! Ik zou niet weten hoe je het doet, het is een expertise!'
  • “Ik mis Marie zo.” “Als je iemand mist, betekent het dat je iemand hebt om te missen! Als je niemand had om te missen was dat niet fijn geweest.”
  • ‘Ik ben niet in balans…' ‘Wat fijn! Je disbalans kun je toelaten, want alles wat in balans is staat stil.'
  • ‘Ik heb een fout gemaakt/ik ben afgewezen.' ‘Super, je hebt er weer een referentie-ervaring bij! Je bent aan het leren!'
  • Niet: “Mag ik wat van jouw eten?” Maar: “Als een echte vriend help ik hem met het eten te eten.”
  • Een crisis is een kans!
  • Harig: teddybeer!
  • Mislukking/problemen is vooruitgang en in beweging zijn!
  • Vind je iets lastig? Groei ligt buiten je comfortzone. Dus misschien ben je nu wel aan het beginnen met leren!
  • “Jij eet veel!” “Ik moet nog groeien.”
  • Reis je met de train en schudt de trein hevig heen en weer in de ochtend? ‘We zijn extra wakker geworden nu!'
  • Voelt iemand zich somber? ‘Wat goed dat als je dit kunt, dan kun je ook de andere kant op.' Of: ‘Wat goed. Er zijn nu dingen in beweging.'
  • Imperfectie is menselijk!
  • Lijden is motivatie!
  • Wat een “problemen” om te hebben, nietwaar?
  • Een uur vast op de Franse snelweg omdat een olietanker alle rijstroken heeft geblokkeerd? Lekker picknicken op de snelweg. Wie kan dat nou zeggen!
  • Frustratie is een doel hebben!
  • Je baalt… Wat sta jij mooi in contact met jezelf!
  • Tegen een verkoper aan de deur: “Ik heb geen tijd. Ik moet zo weg / de kinderen in bed stoppen.” Nieuwe betekenis: het moet kort, in plaats van: ik moet weg. Dus: “Dan zal ik het eventjes kort houden. Ik kom voor {belangrijke reden}, daar kun je natuurlijk wel een minuutje voor vrij maken, of niet?”
  • Te laat? Dat betekent dat jij mooi in het hier-en-nu bent.
  • Te duur? Zie het als een investering.
  • Dat je bang bent voor kakkerlakken betekent dat je van een schone keuken houdt…
  • Dat je steeds maar blijft doorwerken betekent dat je hoge standaarden hebt en dat je werk van hoge kwaliteit is…
  • Dat je steeds maar je administratie gaat doen terwijl je ook plezier zou kunnen hebben, betekent dat je iemand bent die niet alleen waarde hecht aan plezier maken, maar ook aan orde en netheid…
  • Wat een zegening dat ik deze handicap nu heb – want nu worden de beoordelende mensen eruit gefilterd die niet bij mij willen zitten. Ik houd alleen de zuivere, pure mensen over in mijn leven.
  • Iedere negatieve reactie is Gods gift voor mij om te oefenen om liefde te geven aan anderen.
  • Iedere negatieve ervaring en tegenslag is zodat ik kan verbinden met mensen die ook tegenslagen krijgen – waardoor ik ze kan helpen.
  • De reward in de hemel is groter door het lijden van hier.
  • Turbulentie in vliegtuig is een reminder van God dat God ons beschermt.
  • Iemand die tegen je schreeuwt en klaagt, houdt van je. Dan voel je emoties van liefde. Wat voorheen heel negatief was, is omgetoverd tot liefde.
  • Racisme = meant to be: een test of ik liefdevol kan omgaan met mensen. Het universum wil dat ik groei en dat ik hier een les uit trek zodat ik sterker word en kan groeien. Dat is power.
Hierna lezen:  Byron Katie's 4 vragen: The Work - Stap voor stap uitgelegd (Uitgebreid!)

De volgende technieken bouwen hierop voort, bijvoorbeeld de positieve intentie-herkadering: “Hoe kunnen we nieuwe manieren genereren om al die prachtige intenties van je te vervullen?”

Nieuwe manieren vinden voor het (positieve) intentie-kader: lateraal chuncken

herkaderen en omdenken

Omdenken kun je ook doen door te upchuncken en downchucken met de logische niveaus. Eerst upchuncken, dan downchucken om nieuwe alternatieven te vinden en om de positieve intentie tegemoet te komen.

De Intentie-herkadering is de belangrijkste herkadering – er is zelfs een formele techniek die erg populair is: N-step-reframing. De intentie-herkadering is zelfs zo belangrijk dat er maar liefst drie aparte artikelen zijn gemaakt die diep ingaan op de herkadering van de intentie. Het ene artikel gaat over de positieve intentie en het andere artikel gaat over de techniek achter het lateraal chuncken.

  • Stap 1 is hetzelfde als de vorige techniek: de positieve intentie via de positieve herkadering: Te laat? Dat betekent dat jij mooi in het hier-en-nu bent.
  • Stap 2 is weer downchunken naar alternatieve voertuigen om naar die positieve intentie te komen: Welke andere manieren zijn er om in het hier-en-nu te zijn, zonder dat je te laat komt?

Zijn er meerdere partijen betrokken? Dan is exact deze techniek verwerkt in het onderhandelingsmodel.

Als je in de beste kamers in het vakantiehuisje wilt slapen:
“Ik ben solidair met jullie. Deze bedden zijn heel slecht. Ik zal mezelf wel opofferen en deze kamer nemen.

Provocatieve herkadering: de positieve kant-kader (positief omdenken)

Dit is hetzelfde als de vorige herkadertechniek, maar dan met een scherper, provocatiever toontje. Op deze comeback-manier gaan beroemdheden bijvoorbeeld met gemene tweets en reacties om:

  • ‘Zij is fugly.' ‘Aw deze jongen denkt dat ik ‘funny' en ‘giggly' ben. Ik heb wel al een vriendje.
  • ‘Waarom kijken 5 miljoen mensen hier in godsnaam naar?' ‘Aw, hij vindt dat er meer mensen zouden moeten kijken. Dankjewel!'
  • ‘Hoe kan het dat deze stomme bitch zo beroemd is?' ‘Hij zij dat ik beroemd ben, wat lief!'
  • Wanneer iemand kritiek geeft op iets dat van jou is: “Hey wil je hem soms voor jezelf hebben en stelen? Die krijg je nooit!”
  • Een belediging verkeerd opvatten als compliment.
  • “Iedereen geeft me alleen maar kritiek.” “Wow, je moet wel zoveel voor ze betekenen dat ze allemaal de tijd nemen om je deze dingen te vertellen.” Of: “Wow, je hebt de aandacht van mensen!”
  • Kritiek met intentie om jou pijn te doen, als positief opvatten: “Dankjewel dat je zoveel om me geeft en dat je me steeds beter en beter wilt laten worden.”

Provocatieve omdenk-herkadering: omdenken van de emoties, want humor is een herkadering

  • Erickson zei tegen een kind dat verdrietig was omdat ze sproetjes had: “Je bent een dief. Ik weet precies wat je hebt gestolen, wanneer en waar je was. Ik heb er zelfs bewijs van.” Ten eerste zorgt dit voor verwarring waardoor het patroon doorbroken wordt. Erickson ging vervolgens door: “Je hebt de koekjes open willen doen toen opeens een hele doos met kaneel uit de kast op je is gevallen. Nu heb je een kaneelgezicht.” Hiermee is het probleem herkaderd naar opluchting en humor. Het was achteraf niet zo erg: de beschuldiging werd ingetrokken. Voortaan moest het kind alleen lachen als ze aan haar ‘kwaal' dacht.

Provocatieve omdenk-herkadering: ‘Er is eigenlijk geen probleem'-omdenken, dus je vindt het prima (accepterend en pro-actief omdenken)

er is geen probleem omdenken

Een van de fundamentele omdenk-technieken voer je uit…

  • Door in te zien dat er eigenlijk geen (echt) probleem is. Wat is hier eigenlijk het probleem? Wat is hier eigenlijk erg aan? En dat is erg omdat…?
  • Door in te zien dat zorgen maken alleen maar tussen de oren zit en je dus zelf het probleem schept of bent.
  • Door de druk weg te nemen en te benadrukken dat niets hoeft of moet (opgelost te worden).

Zo kunnen we nog een tijdje doorgaan met de filosofische ideeën achter deze omdenk-techniek. Bekijk bovenstaande flowchart maar eens!

Dat je vandaag niet productief bent, is niet zo'n probleem. Dat schuldgevoel dat je erover hebt daarentegen…

Deze omdenk-flowchart gaat onder andere uit van je vermogen om te accepteren en om proactief te zijn. Deze eigenschappen vormen de kern van Omdenken van Berthold Gunster. Bovendien is dit de inductieve levenshouding.

‘God, geef me de kalmte te accepteren wat ik niet veranderen kan, de moed de dingen te veranderen die ik kan veranderen en de wijsheid het verschil tussen deze twee te zien.’
– Franciscus van Assisi

Met deze houding zie je een probleem wat buiten jouw cirkel van invloed ligt, als feit dat jij accepteert. Je zegt dus ja tegen de realiteit: je sluit er vrede mee en bent er niet mee in strijd. Zeg letterlijk ja tegen alles wat gebeurt. Accepteer het.

Een probleem is eigenlijk pas een probleem zodra jij er een probleem van maakt. Zodra jij het een probleem vindt.

Deze techniek is ongelooflijk simpel, terwijl er ongelooflijk veel in zit. Ook is hij heerlijk provocatief. Misschien is deze het-is-niet-erg-herkadering wel de mooiste provocatieve techniek die er is.

  • “Ik ben zo moe.” “Nou, prima toch? Het is avond. Daarin hoor je moe te zijn. Dat is normaal. En je hebt vanochtend toch hard gewerkt? Dan is het normaal om moe te zijn. Geen probleem toch?”
  • Ik maak me zorgen om mijn kind… Nou, daar is het toch ook een kind voor!
  • “Ik kan hier even niks mee.” “Je hoeft ook niet altijd ergens iets mee te kunnen.”
  • “Ik ga roken, maar dat is eigenlijk slecht toch?” “Dan blijf je toch lekker roken? Prima toch!”
  • “Ik ben depressief en heb steeds negatieve gedachten.” “Daar ben je toch ook mens voor. Wij denken negatief om te overleven. Dat is geprogrammeerd in de mens als verdedigingsmechanisme, om gevaar en slechte dingen te herkennen. Dus het is niet erg.”
Hierna lezen:  Alles Over Pleasen & 18 Tips Om Pleasen Af Te Leren [Confronterend]

Provocatieve omdenk-herkadering: zelf veranderen in iemand die oprecht van het probleem houdt

Deze fundamentele omdenk-techniek voer je uit…

  • Door niet in problemen maar in mogelijkheden te denken.
  • Door zelfs te doen alsof je helemaal van het probleem houdt en er zelfs van gaat genieten. Met andere woorden: we gaan onszelf veranderen zodat we datgene volledig verwachten, alsof het helemaal ons ding is.
  • Als het een onhebbelijk gedrag in een ander persoon is, dan doe je datzelfde gedrag ook gewoon.

Kijk maar naar deze voorbeelden:

  • Irriteer je je aan een collega? Doe juist maar alsof je helemaal van dat gedrag houdt. Die collega gaat toch de eerstkomende jaren niet weg, dus je kunt er maar beter van gaan houden.
  • Heb je bijvoorbeeld cellulitis en voel je jezelf er normaal gesproken slecht door? Verander jezelf deze week dan in iemand die blij is dat hij/zij een wat minder egale huid heeft. Dat het juist aantrekkelijk is en dat je er juist naar uit hebt gekeken om cellulitis te hebben
  • Staat Praatgrage Annie weer met eenrichtingsverkeer tegen je aan te praten? Doe hetzelfde terug en vuur de ene na de andere anekdote op haar af. Mensen die de hele tijd alleen maar zelf vertellen, hopen waarschijnlijk dat jij ein-de-lijk ook eens je mond opendoet en iets vertelt.

Provocatieve omdenk-herkadering: de meest simpele, voor de hand liggende oplossing

Deze ligt in dezelfde lijn als de vorige paragraaf: alles is via deze herkadering gewoon een klein hobbeltje dat makkelijk opgelost kan worden.

  • Gewoon elimineren. Wat niet meer werkt, mag gewoon de prullenbak in. Hup, door met ons leven.
  • If you can't beat them, join them. Nou, deze concurrenten streven ons aan alle kanten voorbij. Dus we kunnen ons gewoon bij hen aansluiten. Opgelost.
  • Nou, dan doen we toch gewoon kop of munt. Bij kop doe je A en bij munt doe je B.
  • Nou, je wilt succes. Dan ga je toch gewoon die sollicitatiebrief schrijven? Zo moeilijk is het niet om even een Word-document open te klikken en wat te tikken.

Niet moeilijk doen is een super power.

Provocatieve omdenk-herkadering: voorschrijven van het symptoom/probleem

sleight of mouth omdenken

Je maakt het symptoom verplicht. Je spuugt zo in iemands soep. Ze kunnen het nog wel eten, maar ze zullen er niet van genieten. Doordat je het negatieve bevestigt doorbreek je het patroon dat de client al jaren van iedereen te horen krijgt en laat je de cliënt terugvechten naar het positieve. Dit is een provocatieve techniek. Provocatieve gespreksvoering is sowieso een vorm van omdenken!

  • Perfect! Doe dat méér! Dat is exact wat we willen!
  • Je kan het inderdaad niet. Zelfs niet een beetje.
  • Wedden dat je niet {symptoom} kan doen? Wedden dat je het mij niet kan bewijzen?
  • “Je bent echt dom.” Met die zin doorbreek je het patroon nog eens extra. “Als je intelligent was had je het zo en zo aangepakt om persoon x, y en z echt goed te irriteren.
  • Erickson kreeg een client die wilde afvallen, maar ze kwam juist steeds aan. Ze haatte afvallen. Dus eiste Erickson dat ze precies 11 pond moest bijkomen die week. Ze doet het tegenovergestelde en valt juist af, óf ze komt 11 pond aan en heeft dus controle over haar gewicht. Dat is de presupposition.
  • Als de client al een hele tijd iets heel hard probeert vertel je haar dat ze juist het tegenovergestelde moet doen, bijvoorbeeld het wegnemen van zichzelf.
  • Een kind sloeg constant met deuren. Terwijl het kind iets anders leuk aan het doen was zei Erickson: “Wil je alsjeblieft de deur dichtslaan? Dankjewel.” Het kind deed het. “Doe het nog een keer.” Dankjewel. Doe het nog een keer.” Dankjewel. Doe het nog een keer. Ik sta erop.” “Maar ik ben mijn plaatjesboek aan het lezen.” “Aan de manier waarop je het deed dacht ik dat je het leuk vond.” “Ik hou echt niet van deuren slaan.”

Provocatief omdenken door te accepteren en verder door te buigen en etaleren (overdrijven)

Deze omdenktechniek heeft sterk te maken met utilisatie. Je utiliseert namelijk datgene wat de ander zegt, en je buigt het verder door.

Je kunt je probleem juist etaleren; Laat bewust zien wat je normaal gesproken juist wilt verbergen. Speel, acteer, vergroot, overdrijf en overdrijf wat extra.

  • “Ik kan me niet bij jouw organisatie voegen. Dan word ik onterfd en verlies ik veel geld!” Spreek de ander niet tegen, maar buig het verder door: “Sterker nog: je verliest alles, en dan ben je vrij.”
  • “Wat stom. Het regent.” “Klopt. Het is echt verschrikkelijk dat het regent. De wereld vergaat. Er is helemaal geen lichtpuntje.”
  • Je mag komende 9 dagen alleen nog maar chocolade eten en 4 glazen water. Hoe voel je je nu?
    Kom op neem er nog eentje,  je bent toch de chocolade kampioen?  Kom op. Is chocola niet het beste! Kan je het al proeven, maakt het je watertanden? Wees heel erg toegevend aan chocolade. Zet je allerslechtste beentje voor!
    “je kan me niet dwingen!”
    Kort daarna realiseerde de client wat hij zei.
    Dit doorbrak zijn patroon.
  • “Ben je zo stom?” “Alleen op woensdagen.”
  • Overdrijf de alles-of-niets-uitspraken (of maak er zelf eentje van om het te overdrijven). “Niemand mag mij.” “Klopt. Helemaal niemand mag je. Er zijn zelfs geen uitzonderingen. Helemaal niemand.”
  • ‘Je verdient toch 200.000?' ‘Nee, het dertienvoudige.'

Andere provocatieve herkaderingen

Bekijk hier alle andere provocatieve technieken.

Consequenties herkaderen

omdenken voorbeelden

Bij deze herkader-methode ga je het simpelweg over de gevolgen hebben. Deze techniek is daarom een erg zinvolle manier om mensen te motiveren, coachen en overtuigen.

De leverage-techniek van Tony Robbins past hier ook in: ‘Wat gebeurt er als je over een jaar nog steeds die overtuiging hebt (bijv: ‘Alle mannen zijn varkens!')/ nog steeds je doel niet hebt bereikt? Wat gebeurt er wanneer je dit blijft geloven?' Geef alle erge consequenties aan, bijvoorbeeld over wat de ander allemaal zal missen. ‘Hoeveel leuke dingen mis je dan in je leven?'

De consequenties-herkadering is echter ook uitstekend te gebruiken om jezelf te verdedigen en met comebacks te komen. De basis van deze herkader-methode is namelijk simpel: iets negatiefs leidt tot iets positiefs – of vice versa. Kijk maar naar deze voorbeelden:

  • ‘Je zegt gemene dingen tegen mensen.' ‘Ik zeg alleen gemene dingen tegen mensen om ze beter te maken. Zo weten ze hoe ze om moeten gaan met de realiteit. Dacht je dat de wereld vol mensen zit die alleen maar aardige dingen zeggen? Ik geef mensen gewoon de kans om dit te ontwikkelen. Zo komen ze er sterker uit.'
  • Een verkoper kan bij bezwaar de consequenties noemen: “Het wordt alleen maar duurder. Het is er straks niet meer. Heb je ooit meegemaakt dat een trui er de volgende dag niet meer was omdat iemand anders hem mee had genomen?”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Is het niet zo dat het doel de middelen heiligt?”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Als je nu denkt dat het duur is, wacht dan maar tot het probleem groter wordt (het probleem dat het product oplost).”
  • “Ik twijfel nog om het te kopen.” “Je hebt vast wel eens gehad dat je over iets twijfelde, de volgende dag terugkwam om het alsnog te halen… om erachter te komen dat hij net voor je neus was weggekaapt door een andere klant.”
  • “Ik kan het niet.”
    “Nou, weer een zorg minder: nu verwachten allerlei mensen ten minste niet steeds dat je het doet.”
    “Als je dit wel had gekund, dan had je weer over iets heel anders – of de volgende stap – ingezeten dat je het niet kon.”
  • “Ik ben lelijk.” “Als je mooi was geweest, dan had je een heleboel andere dingen gemist en dan had je niet zo'n sterk en mooi karakter en leven kunnen opbouwen.”
  • “Ik heb ADHD… Ik kan mezelf niet goed concentreren…” “Wees blij! Anders had je boekhouder moeten worden!”
  • Vraagt iemand naar hoeveel je verdient, wat not done is, dan kun je het over de consequenties van je inkomsten hebben, in plaats van over je inkomsten zelf: ‘Hoeveel verdien je?' ‘Ik kan lekker op vakantie gaan.'
  • “De sint heeft vernomen dat je je groente niet eet. Dan kan de sint jou geen cadeautjes geven.”
  • “De medewerkers werken helemaal niet.” “Dat doen ze zodat ze uitrusten en minder stress hebben. Hierdoor kunnen ze bepaalde taken juist nóg beter doen.”
  • “Je bent laat: je geeft niks om me.” “Ik deed dit juist voor kwaliteit en aandacht. Als ik mijn werk snel zou afraffelen, zou ik weliswaar op tijd zijn, maar dan zouden mijn klanten me continu nog telefonisch storen en dat zou onze middag echt vervelend maken.”
  • Dus jij hebt moeite met nee zeggen omdat je nu heel veel mensen wilt helpen? Als je nu iedereen wilt helpen, put je jezelf uit waardoor je op lange termijn niet meer voor alle mensen en je familie kunt zorgen en geen impact op ze kunt hebben.
  • Ook kun je de richting van oorzaak-gevolg omkeren: A zorgt niet voor B, maar B zorgt juist voor A. ”Armoede veroorzaakt criminaliteit.” ” Ik heb in een artikel gelezen dat criminaliteit armoede veroorzaakt.”

Een hamburger bij McDonald's kost geen 3,99. Het kost je gezondheid.

Netflix kost geen 15,-. Het kost je tijd.

Social media is niet gratis. Het kost je focus.

Er zijn altijd verborgen kosten bij dit soort dingen.

Consequenties net zo lang doortrekken totdat er iets positiefs uitkomt

Het mooie van consequentie-herkaderen is dat je kunt blijven dóórgaan en dóórgaan met door-beredeneren. Je kunt iedere lijn doortrekken tot er iets uitkomt wat jij wilt.

Voor alle onzin die je doortrekt, geldt dat je uiteindelijk uit kunt komen bij bananen de vloeiend Swahili spreken.
– Fedor van Eldijk, auteur van absurdistisch proza

Voorbeelden van een lijn (meermaals) doortrekken:

  • “Alle mannen hebben ook vrouwelijke eigenschappen in zich en alle vrouwen hebben ook mannelijke eigenschappen in zich…. dus als ik die lijn doortrek, is ieder mens eigenlijk intrinsiek biseksueel.”
  • “NLP is gevaarlijk en manipulatief.” “Ja, en omdat NLP gevaarlijk is… betekent dat dat het heel risicovol is… en risico is nodig als je verandering en winst wilt… en daarom is NLP nodig omdat het manipulatief is.”
  • “Jij bent gemeen tegen mensen.” “Nou, gemeen zijn betekent dat je je gevoelens uit. En omdat het uiten van je gevoelens een belangrijke manier is om oprecht, eerlijk en kwetsbaar te zijn… ben ik eigenlijk een oprecht, eerlijk en kwetsbaar persoon. Dat is positief. Dus gemeen zijn is positief.”
  • “Ik heb een leerstoornis.” “Ik zie jou altijd met creatieve ideeën komen, en alleen mensen zonder leerstoornis kunnen met creatieve ideeën komen… dus jij hebt geen leerstoornis.”
  • NLP is risicovol. Risico's zijn nodig. Dus NLP is nodig.
  • Je Rolex showen is dom. Dom is genieten. Dus je Rolex showen is genieten.
  • Nederland is zwak. Zwak is flexibel. Flexibel is goed. Nederland is goed.
  • Je bent dik. Dik is gezellig. Jij bent gezellig.
Hierna lezen:  107 Leiderschap-Tips Om Een Betere Leider Te Worden

Je kunt dit ook achterstevoren beredeneren: probleem A komt door oorzaak B en oorzaak B komt door oorzaak C, dus we hoeven alleen maar even oorzaak C te veranderen. Kijk maar naar dit voorbeeld:

  • “Ik heb een leerstoornis.” “Leerstoornissen komen door het gebrek aan het vermogen om mentaal informatie te organiseren… en het vermogen om mentaal informatie te organiseren is het gevolg van het vermogen om te visualiseren… dus als je leert om te visualiseren, heb je geen leerstoornis meer.”

Herkaderen via het meta-kader

Bij meta-herkaderingen maak je een statement over het gesprek of de situatie waarin jij en je gesprekspartner zich nu bevinden. ‘Meta gaan over iets' haalt de intensiteit uit de emotie! Je gaat hierdoor dissociëren. Als je namelijk over iets aan het praten bent, zit je er niet meer middenin. Denk eens aan de dating-context: daarin wil je het liefst zo min mogelijk ‘meta gaan.' De kracht en mysterie is eruit als je erover praat.

Het grote idee van het meta-kader is: schuif de schuld af op het kader. Het komt niet door mij, het komt door de situatie. Je benoemt in ieder geval de bedoeling van de context waarin jullie nu live in zitten.

Je bent boos op mij door het fenomeen overdracht. Niet door mij, maar door de negatieve overdracht die hier heeft plaatsgevonden.
– Freud

Laten we kijken naar wat algemene voorbeelden van het meta-kader

  • Dit is een vergadering, het is logisch dat we het niet met elkaar eens zijn. Het is niemands fout.
  • Daar ga ik niet over. Daar kan ik niks mee.
  • Ik ben niet degene die jou dit aandoet. Dit is een therapiesessie – en daarin hoort dit te gebeuren dat je ook alle pijnlijke dingen die jou dwarszitten, vertelt. Sterker nog: ik ben hier om jou te ondersteunen.
  • Dit is een leerframe: “Jullie komen hier om te leren.”
  • “Jij doet NLP: jij manipuleert mij.” “Ik ben je niet aan het manipuleren.” “Natuurlijk zeg jij dat je mij niet wilt manipuleren, dat is de manier waarop je het doet.”
  • Je bent het alleen met mij oneens door de locatie waar we nu in zijn/doordat je niet bij deze groep hoort/doordat je bij een andere groep hoort.
  • Natuurlijk wil hij even niks meer te maken hebben met jullie – zijn familie. Het is niet jullie schuld. Hij is opgegroeid in een religieuze familie. Kinderen zetten zich zo vaak af in religieuze families – zodat ze ademruimte hebben van dat wijzende vingertje dat er continu is.
  • Dit is een opleiding: je bent hier om te leren. Voor wat je wil, is coaching geschikt.
  • Ook gaslighting werkt volgens dit principe: “De enige reden dat dit probleem er is, is simpelweg omdat jij ergens door getriggerd wordt en in je eigen onzekerheden raakt. Het komt door je eigen schadelijke imprints waardoor je geen vertrouwen in mensen hebt.”
  • Het meta-kader is ook het identificeren van gaslighting: “Nu ben je aan het gaslighten”
  • “Deze attractie mag niet gebouwd worden, want het zorgt voor te veel stikstof.” “Jij weet niet waar je het over hebt. Jij bent niet opgeleid in scheikunde.”
  • “De enige reden waarom je teleurgesteld bent, is omdat je onrealistische verwachtingen hebt.”
  • “De enige reden dat je niet begrijpt wat ik zeg, is omdat je geen mens van God bent. Als je wel een man van God was, zou je hier niet over discussiëren met mij.”
  • “De enige reden waarom je met mij in discussie gaat, is omdat je niet begrijpt wat ik zeg.”
  • “Kijk even naar onze rollen. Ik ben hier de beleidmaker. Jij bent de uitvoerder. Geen discussie dus.”

Bovenstaande voorbeelden zijn officiële voorbeelden van Robert Dilts (hij heeft omdenken, oftewel ‘sleight of mouth' inzichtelijk gemaakt). Hieronder gaan we door met een aantal nieuwe voorbeelden die we ook als meta-kader kunnen zien:

Je kunt ook ‘meta gaan' over het gesprek

  • Als iemand eromheen praat: “Heb je de indruk dat je antwoord geeft op mijn vragen?”
  • “Je probeert gewoon makkelijk te scoren.” Johan Derksen zodra hij geen gelijk krijgt.
  • “Het gaat nu helemaal niet over liegen of niet. Het gaat over de verkiezingen.”
  • “Sorry, zijn we hier om onze gevoelens te uiten of om te kaarten?” Slim gebruik van het meta-kader van The Mentalist (TV-personage) toen hij provocerend commentaar kreeg tijdens het pokeren.
  • “Ik wil dokter genoemd worden.” “Jij bepaalt de grenzen en regels hier niet.”
  • “Waarom ga je nu met mij in discussie?”
  • “Wat is je leeftijd eigenlijk?” “Zijn we opeens in de Achmea Kennisquiz beland? Wat is dit? 20 Vragen Met Debbie?”

Als je iemand als extreemrechts afzet, hoef je de discussie inhoudelijk niet meer aan te gaan.

Een andere toepassing van het meta-kader is het woordje ‘die', wat het mogelijk maakt om uit de overtuiging te stappen, het vanuit een afstandje te bekijken en erover te praten zodat je de overtuiging als object ziet. Hierdoor ontstaat dissociatie ten opzichte van de overtuiging:

  • ”Omdat vrouwen zwakker zijn, zijn ze inferieur.” ”Weet je, het is interessant dat je die statement hebt gemaakt.”
  • ”Omdat vrouwen zwakker zijn, zijn ze inferieur.” ”Het feit dat je die overtuiging-statement hebt gemaakt, is erg interessant.”
  • ”Onze bazen zijn zo hoog kunnen komen omdat ze misbruik maakten van anderen.” ”Ik vraag me af wat je van die overtuiging vindt.”
  • ”Onze bazen zijn zo hoog kunnen komen omdat ze misbruik maakten van anderen.” ”Heeft die overtuiging je mooie en interessante ervaringen opgeleverd?”
  • “Je zegt dat alleen omdat je oversensitief bent/in je eigen wereldmodel vastzit/het niet snapt.”
  • “De enige reden dat je op deze manier hierover denkt is ervaring x die je ooit hebt gehad.”
  • “Denk jij wellicht op deze manier omdat…”
Hierna lezen:  Byron Katie's 4 vragen: The Work - Stap voor stap uitgelegd (Uitgebreid!)

Of maak een meta-opmerking over de identiteit van de ander

  • ‘Deze man kunnen we niet geloven, hij is te emotioneel onstabiel.' ‘Ben jij opeens de psycholoog?'
  • “Dit zijn factcheckers. Dus ze moeten wel gelijk hebben. Kan niet anders.”
  • “Dit zijn complotdenkers. Dus ze moeten wel ongelijk hebben. Kan niet anders.”

Ook is het mogelijk om meta te gaan om een vraag te ontwijken

  • Je date vraagt je hoe oud je bent en je wil niet als eerste prijsgeven hoe oud je bent: ‘Wat is dit, spelen we opeens een vragenspel?'

Het veranderen-van-onderwerp-kader

“Waar het hier (echt) om gaat is… {verander van onderwerp}”.

  • “Aangezien jij het afval niet hebt opgeruimd, gaan we niet een plezierige avond tegemoet..” “Laat mijn fout jouw avond niet verpesten. Waar het hier om gaat is hoe we onze communicatie kunnen verbeteren zodat dit niet weer gebeurt.”
  • “Ik weet niet of ik mee wil doen…” “Misschien… Maar vertel eens, wat is je favoriete sport?”

Relevantie-kader

En zo kun je op nog veel meer manieren ‘meta gaan'. Je kunt ook meta gaan via het relevantie-kader:

  • “Wat is de relevantie van je vraag? Deze vraag is hier niet relevant.”
  • “Dit onderwerp is hier niet relevant.”
  • “Hoe heeft dit te maken met ons onderwerp?”
  • “Hoe helpt dit ons bij ons doel?”

Meer voorbeelden van ‘meta gaan'

  • “Ik ben een zwakkeling en een opgever.” “Moeten mensen dan altijd sterk zijn en doorzetten?”
  • “Het regent, het verpest mijn humeur!” “Dus voor jou geldt dat weersomstandigheden jouw humeur bepalen?
  • “Het heeft alleen maar met je te hoge onrealistische verwachtingen te maken dat je teleurgesteld bent.”
  • Het probleem is al een stukje weg, maar nog niet helemaal. ‘Vier je vooruitgang. Het leven hoeft niet perfect te zijn.'
  • “In een perfecte wereld zouden we het op manier A doen. Maar het is geen perfecte wereld.”

Tot slot kun je meta gaan over de hele structuur van een overtuiging

  • “{Verschijning}, {betekenis} en {waarde} hebben niks met elkaar te maken.”

Verderop in dit artikel vind je uitleg over de termen verschijning, betekenis en waarde. Dit is namelijk onderdeel van de structuur van een overtuiging.

Herkaderen via de perspectief-herkadering

omdenken vanuit een ander perspectief

Dit is de strategie van het rolverwisselen; bekijk het patroon via een ander perspectief door van rol te verwisselen. Spiegel de andere waarnemingsposities op alle mogelijke denkbare manieren:

  • Het probleem bekijken vanaf het plafond.
  • Vanaf de grond: een worm.
  • Vanuit een kind.
  • Vanuit de ander.
  • Vanuit mijzelf.
  • Vanuit een neutrale vlieg op de muur.

Stel bij ieder perspectief onder andere de vragen:

  • Wat denk ik hier?
  • Wat voel ik hier?
  • Wat doe ik hier?
  • Wat zie en hoor ik hier?
  • Hoe staat mijn lichaam hier?
  • Wat zijn mijn wensen hier?
  • Wat zijn mijn uitdagingen hier?

Lees hier alles over de waarnemingsposities.

Ecologie-kader

herkaderen techniek

  • Hoe passen deze acties in het bredere systeem met andere mensen in ons leven (vrienden, familie) en andere gebieden in ons leven (zakelijk, gezondheid)?
  • Is dit congruent met je diepere zelf?

Lees ook dit artikel over ecologie en ziektewinst.

Herkaderen via het contrast-kader (vergelijkend omdenken)

Dan Ariely heeft de in de marketingwereld beroemde prijsanker-experimenten gedaan waarbij bekend werd dat we iets minder groot of klein vinden als we voorheen geankerd zijn voor iets wat veel sterker was.

  • “Ik steun al andere goede doelen.” “Uitstekend! Dat is erg positief. Daarom wil ik ook geen jarenlange hulp vragen aan u. Daarom wil ik u om een paar maandjes/keertjes aan hulp vragen. Daarmee zijn we al gigantisch geholpen.”
  • “Deze giga-TV bij de ingang kost 30.000 euro! Hey, moet je kijken. Die TV daar kost maar 1.300 euro.”
  • “Deze fout heeft ons 100 euro gekost!” “Dat valt mee ik, dacht 1.000.”
  • Dat valt me ik dacht: dit is het einde van de wereld.
  • Je hebt een zes als cijfer gekregen. Als je die zes met een 10 vergelijkt, is het niet goed. Maar als je die zes met een 5 vergelijkt, is het goed.
  • “Ik haat het dat mijn vrouw snurkt.” “Dat is lang niet zo erg als wonen langs een spoorweg.”
  • “Je zegt gemene dingen.” “Als ik geen gemene dingen zou zeggen, dan zou ik gemene dingen doen. Ben je niet blij dat ik ze alleen maar zeg? Dus in vergelijking ben ik een heel goed mens.”

Vertel jouw probleem aan iemand in Syrië, van precies jouw leeftijd, wiens hele familie is overleden door een bom. Of vertel het aan iemand in Jemen die voor het leven verminkt is door een chemische aanval. Echt waar, ga er eens goed voor zitten. Vertel jouw problemen uitgebreid aan ze in geuren en kleuren.

Zij zouden hun leven zonder aarzeling met jou willen ruilen. Ze zouden er alles voor doen om jou te zijn. Want zij begrijpen wat echte problemen zijn.

Herkaderen middels een patroononderbreking van actie of patroononderbreking van rust

Wanneer je bloedserieus tegen een probleem aan zit te staren, test dan het volgende uit:

Actieve patroononderbreking: bewegen

  • Doe een kwartier een fitness-routine om je lijf op te peppen.
  • Zet Hoofd=Schouders-Knie-En-Teen op en doe mee. Of dans samen op lekkere of gekke muziek.
  • Is er een verhitte ruzie in de ruimte? Houd spontaan een fotosessie en zeg cheese! Of zeg middenin de ruzie: “lust er iemand een worstenbroodje? Ik heb honger.”

Hoe kijk je nu anders tegen het probleem aan?

Rustige patroononderbreking: wachten

  • Wees even een half minuut stil en haal iets dieper en langzamer adem.
  • Ga met de hele groep even een wandeling buiten maken en ontspan.
  • Meestal komen de oplossingen vanzelf als je even pauzeert, ademhaalt, het uit je hoofd zet, een douche neemt en er een paar nachtjes over slaapt. Gegarandeerd dat er dan minimaal een paar oplossingen voorbijkomen.

Wat gebeurt er? Op deze manier voel je je helemaal anders en kijk je vanzelf heel anders, luchtiger en positiever tegen het probleem aan.

Hier vind je alle ideeën voor patroononderbrekingen.

Inhoudsherkadering (visualiseren)

Verander de submodaliteiten, waardoor de structuur van de inhoud verandert. Daardoor verandert automatisch ook de betekenis. De naam ‘inhoudsherkadering' is paradoxaal omdat je met submodaliteiten juist niks aan de inhoud verandert.

Je kunt bijvoorbeeld – in lijn met de vorige techniek: rustige patroononderbreking – het probleem van een afstandje bekijken. Je gebruikt dan dus de submodaliteit afstand en dissociatie.

Agreement-kader (overeenstemming-omdenken)

Dit is vergelijkbaar met ‘piggyback’, waarbij je momentum creëert en daarachter jouw idee of suggestie te introduceren.

  1. Bevestig wat ze al doen: agree
  2. En daarachter kan je jouw idee of suggestie toevoegen.

Voorbeelden:

  • Ik ben het daarmee eens, en ik zou … ook toevoegen.
  • Ik ben het er bijna mee eens, en ik zou … toevoegen.
  • Ik zou het ermee eens kunnen zijn, en ik zou … ook toevoegen.
  • Het klopt, je hebt gelijk dat je niet in trance kan raken, en ik ga je ook niet vertellen dat je in trance kan raken, Debbie, nu. Want je kan helemaal niet IN TRANCE RAKEN, op een heel comfortabele manier. Heel goed. En het is niet belangrijk dat je in trance raakt, met veel genot. Precies Debbie.
  • Het klopt, je hebt gelijk dat je het product niet zou kopen, voordat je je realiseert dat dit product alleen voor echt gemotiveerde mensen is.

Dit komt uitgebreider aan bod in het artikel over volgen en leiden.

Herdefiniëren van woorden

Bij deze herkader-techniek zeg je eigenlijk hetzelfde, maar dan met een andere implicatie.

  • “Jij zei toen iets gemeens! Jij bent niet aardig.” “Ik moet inderdaad toegeven: ik was inderdaad wat krachtig in mijn communicatie daar.”
  • “Hij is niet ongeorganiseerd, maar hij is creatief in zijn planning/organisatie.”
  • “Je bent niet ongeorganiseerd, maar je moet alleen maar even een volgorde maken in deze dingen.”
  • “Hij is geen beginner maar expert in wording/opleiding.”
  • “Gemene dingen zeggen betekent dat je een slecht persoon bent.” “Ik zeg geen gemene dingen, ik vertel de waarheid/Ik laat de feiten zien.” “Ik ben geen slecht persoon, ik ben gewoon eerlijk/oprecht/niet zo gevoelig als jij.”
  • “Dat je laat bent, betekent dat je niet om mij geeft.” “Het is niet dat ik niet om je geef. Jet is gewoon zo dat ik op andere manieren laat zien dat ik om je geef.”
  • “Je kunt beter x doen, je doet het anders slecht.” “Inderdaad. Hij kan beter x doen, dan doet hij het nóg beter!”
  • “Het gaat echt slecht.” “Het gaat inderdaad minder dan optimaal.” Of: “Het gaat inderdaad bijna perfect.”
  • Niet slecht, maar vol potentie en voor verbetering vatbaar.
  • Bij een conflict: “Ligt gewoon aan verschillende persoonlijkheden, dus andere metaprogramma’s.”
  • “Hij is niet psychotisch, hij is speciaal.”
  • “Hij is niet anders, hij is speciaal.”
  • “We doen het niet slecht, we zitten warm.”
  • “Hij is niet beperkt, hij heeft potentie.”
  • Gehandicapten worden mensen met mogelijkheden genoemd. Gebruik deze herdefiniëring vaker! Bijvoorbeeld: “Ik heb een lichaam met mogelijkheden.”
  • “Ik ben altijd zo moe na een week werken…” “Het is niet zozeer moe, maar het is ontspannen en een afglijding van stress.”
  • Ben je niet bekwaam of heb je nog een paar dingen te leren?
  • Geen probleem maar een uitdaging.
  • “We hebben hier een goede mogelijkheid” in plaats van “We hebben werk te doen.”
  • Niet moeten maar morgen.
  • “Mijn collega schreeuwt altijd!” “Hij heeft inderdaad een luide stem.” Of: “Wat fijn! Ik kan mijn collega nooit verstaan.”
  • “Hij schreeuwt tegen me.” Het is niet zo dat hij aan het schreeuwen is: hij is zichzelf op een luide manier aan het uiten.
  • “Ik heb het zo druk!” “Je hebt inderdaad veel doelen, vaardigheden, successen en ambities.” Of: “Dan ben je inderdaad heel belangrijk voor veel mensen.”
  • Jij noemt het… Ik noem het…
  • Jij noemt het moe. Ik noem het voldaan.
  • Doodmoe: je bent inderdaad voldaan!
  • Niet: ‘Hoe oud ben je?' Maar: ‘Hoe jong ben je?'
  • Ik ben niet laat, ik ben vertraagd.
  • Ik ben niet verward, ik ben positief gechoqueerd.
  • Het is geen grijs haar, maar zilver haar.
  • Je bent geen langzame leerling, maar een grondige leerling.
  • Gierig: hij is inderdaad spaarzaam en verantwoordelijk.
  • Depressief: je bent je inderdaad aan het opladen.
  • ‘Oh zij is nog over/alleen!' ‘Ze is inderdaad beschikbaar!'
  • ‘Wat een druk kind heb ik!' ‘Wow! Wat een boel schitterende energie!'
  • Nerveus: je hebt inderdaad gezonde spanning!
  • Probleem: dat is inderdaad een uitdaging!
  • Conflicten in relaties worden interessant in plaats van problematisch.
  • Overweldigd: je wordt inderdaad lekker uitgedaagd!
  • Verward: je bent aan het leren!
  • Jij noemt het een probleem, ik noem het een kans!
  • We zijn jullie geen controle aan het opleggen, maar veiligheid.
  • Verloren: zoekende!
  • “Je komt ons halen…” “Ik kom jullie inderdaad uitnodigen.”
  • “We moeten weer.” “Jullie mogen inderdaad weer.”
  • “Ik vind sommigen minder…” “Je hebt zo je favorieten.”
  • “Ik zweet.” “Dat is geen zweet, dat is voldoening.”
  • Nadat je gaapt: ‘Ik ben ontspannen!'
  • “Doe je jas uit.” “Mag hij uit ja?”
  • “Ik doe het fout.” “Er zijn vele variaties.”
  • In plaats van: ‘Je hebt de verkeerde gepakt': ‘Bijna goed!'
  • De muziek op een feestje valt opeens uit terwijl iedereen lekker aan het dansen was. “Freeze-moment!”
  • Bear Gryills noemt alle moeilijk eetbare delen van dieren en insecten een ‘delicatesse in Frankrijk, Australië of de Filipijnen', waardoor de weerstand om het te eten verdwijnt.
  • “Ik houd niet van relatiecoaching: al dat toezicht op je relatie…” “Je kunt het als toezicht zien of je kunt het als ondersteuning zien.”
  • “Ik heb moeite met piano leren spelen.” “Volgens mij heb je niet zozeer moeite met piano leren spelen, maar  met de noten van het papier op de toetsen te zien, waardoor de piano zichzelf speelt.”
  • “Ik kan mezelf niet ertoe zetten om naar de sportschool te gaan.” “Het is niet zozeer dat je jezelf er niet toe kunt zetten, maar het is meer zo dat je niet het juiste belang ervan inziet wanneer het tijd is om naar de sportschool te gaan.”
  • Bijwerkingen zijn geen bijwerkingen maar gewoon een van de werkingen van het medicijn! ‘Bijwerkingen' zijn dus een slimme herkadering geweest van de medicijn-industrie.
  • “Is het niet zo dat je iemand aan het controleren bent als je hem aan het coachen bent en hij moet je over een week bellen of hij zijn taak heeft gedaan?” “Het is niet zozeer controleren, maar motiveren.”
  • ‘Ik ben een zwakkeling en een opgever': ‘Het is niet zozeer dat je een zwakkeling bent, maar je hebt gewoon nog niet datgene gevonden wat jij belangrijk genoeg vindt om voor door te zetten.
  • Je bent een autoverkoper die in gesprek is met een echtpaar. De man wil eigenlijk een snelle auto, maar beiden willen zeker een gezinsauto. Wat zeg jij? ‘Model x is de snelste gezinsauto die we hebben' (eigenlijk is er geen gezinsauto aanwezig).
  • ‘Ik heb gefaald.' ‘Dat was inderdaad een feedbackmoment.'
  • Niet twee te veel, maar twee extra!
  • “Ik ben oud hoor.” “Gerijpt noemen we dat.” Zie hier meer manieren om ouderdom te herkaderen.
  • Moeten = mogen of willen.
  • Alleen = beschikbaar.
  • “Ik ben niet goed in koken.” “Je hebt gelijk, tot nu toe was je niet goed in koken.”
  • “Ik kan het niet.”
    “Ja, tot nu toe heb je het nog niet laten zien.”
    “Ja, tot nu toe heb je het nog niet jezelf laten doen.”
    “Ja, tot nu toe heb je nog geen referentie-ervaring gevonden om het te kunnen doen. Iedereen moet het ergens van leren.”
  • “Als ik om andere mensen ga geven, gaan ze misbruik van me maken.”
    “Het is niet dat je om andere mensen geeft: het is zo dat je jezelf vergeet. Dat zorgt ervoor dat men misbruik van je maken.”
    “Het is niet zo dat zij misbruik van je maken, maar het is meer zo dat jij geen grenzen stelt.”
  • Verschillende woorden om naar hetzelfde te wijzen: “Wat zijn de kosten?” “Wat is de schade?” “Wat is de investering?” “Wat is de aanschafprijs?”
  • “Mogen we die officieel gebruiken?”
    “Officieus.”
    Dit is een herdefiniëring van ‘nee'. Officieus is best positief.
  • Kritiek wordt door journalisten wel eens geherdefinieerd als: bedreiging van onze veiligheid. Journalisten noemen het bedreiging van hun veiligheid omdat ze als journalist geen kritiek willen. – Igor van Kaam
  • “Ik ben aan het zoeken…” “En wat als je gaat vinden?”
  • “Ik probeer het.” “En wat als je het doet?”
  • “Je bent aan het transpireren.” “Ik ben aan het trans-inspireren.”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Het is inderdaad een waardevolle/kostbare dienst.”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Ik zeg niet dat het te duur is. Ik zeg dat je het waard bent.”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Het is niet zo dat het te duur is: het heeft gewoon uitzonderlijke waarde.”

In het boek ‘Frogs into Princes’ wordt een casus uit de jaren 70 besproken van een homoseksueel die bij Richard Bandler kwam omdat hij hetero wilde worden. De cliënt zelf noemde het een ‘fout’ dat hij homoseksueel was tot nu toe (opmerking: in de jaren 70 werd in het hoog-religieuze Amerika heel anders tegen homoseksualiteit aangekeken dan in de 21 eeuw in Nederland.). Richard Bandler herdefinieerde dit door het woord ‘fout’ te negeren en te vervangen met dat de client een spirituele verandering naar heteroseksualiteit zou doormaken.

Het onderbewuste van de client zou alleen in kunnen stemmen met een spirituele verandering naar heteroseksualiteit, en niet dat het een fout was, want anders was zijn hele leven een fout.

Het is kritiek, maar u noemt het bedreiging van uw veiligheid. U noemt het zo omdat u als journalist geen kritiek wilt.

Terugkaats-Herkaderen: Apply To Self (de boemerang)

Evalueer de uitspraak met een van de criteria van de ander / de uitspraak zelf. Je kaatst de bal gewoon terug. ‘Ga dus meta' over de uitspraak en gebruik het criterium op de uitspraak zelf om de overtuiging weg te vagen.

Hierna lezen:  Orde houden in de klas? 82 tips en trucs voor klassenmanagement

Het doen van de uitspraak is bijvoorbeeld een overtreding van de criteria die de persoon juist probeert aan te houden. Daar kun je de ander op pakken!

Voorbeelden:

  • “Ik ben niet goed genoeg…” “Ik vind het juist heel goed van je dat je dat van jezelf zegt! Alleen al omdat je dat over jezelf zegt, betekent dat je een goed mens bent.”
  • “Ik ben een opgever en een zwakkeling.” “Je bent een geweldige doorzetter, doordat je daar zo in gelooft!”
  • “Het kost me veel te veel energie om te sporten.” “Kost het je niet veel meer energie om niet te sporten?”
  • “Gemene dingen zeggen betekent dat je een slecht persoon bent.” “Vind je het niet gemeen dat je dit zegt?” Of: “Slechte personen hebben altijd de neiging om alleen het slechte in anderen te zien.”
  • “Dat je laat bent, betekent dat je niet om mij geeft.” “Iemand die echt veel om iemand geeft, ziet zo nu en dan een beetje laatheid door de vingers.”
  • “Je bent laat: je geeft niks om me.” “En dat vertel je me nu pas? Dat is best wel laat van jou om te zeggen, niet?”
  • “Je laat je vriend helemaal alleen nu je met mij aan het praten bent.” “Ben je niet precies hetzelfde aan het doen met jouw vrienden?”
  • “Nieuwe dingen proberen is riskant.” “Is het niet riskant om zo te denken? Om te geloven dat…?”
  • “Mensen spannen me voor hun karretje spannen.” “Mensen kunnen die gedachte voor hun karretje spannen.”
  • “Dat je zegt dat je flexibel moet zijn is geen flexibele bewering.”
  • Als de enige reden dat iemand nog ruziemaakt is om zijn positie te behouden dat je flexibel moet zijn in plaats van specifiek: “Ben jij flexibel genoeg om specifiek te zijn?” Zo valideer je zijn flexibiliteit in plaats van er tegenin te gaan. Het is juist een expressie van flexibiliteit.
    Pace dus hun criteria, overtuigingen, gebaren en denkprocessen (bijvoorbeeld bij flexibiliteit grote gebaren maken en bij specifiek kleine gebaren maken).
  • “Ik vind het belangrijk om een man te zijn.” “Is het echt wel zo mannelijk om zoiets te zeggen en expliciet bezig te zijn met mannelijk moeten zijn? Echte mannen maken zich daar geen zorgen om – die zijn het gewoon.”
  • Ik kan me deze investering niet veroorloven”. “Kun je het veroorloven om de investering niet te gaan doen?“ Het criterium, namelijk de investering kunnen betalen, wordt in een andere vorm teruggegeven.
  • “Wat je zegt vind ik helemaal niet lief.” “De manier waarop je dit zegt is niet bepaald lief.”
  • ”Ik kan niet leren.” ”Hoe heb je geleerd dat je niet kunt leren? Dat is een interessante les die je getrokken hebt over niet kunnen leren. Het feit dat je deze overtuiging hebt geleerd, bewijst dat het niet waar is. Het feit dat je deze overtuiging hebt geleerd, bewijst dat je veel meer dingen kunt leren.”
  • ”Mensen mogen niet egocentrisch zijn.” ”Is dat geen egocentrische manier om in het leven te staan?”
  • ”Mensen met slechte manieren zijn onbeschoft.” ”Is dat geen onbeschofte manier om mensen te zien?” ”Alleen iemand met slechte manieren zou dat zeggen/geloven.”
  • ”Ik word te veel beperkt.” ”Hoe beperkt het blijven vasthouden van deze overtuiging jou?”
  • ”Mensen moeten geen vooroordeel hebben.” ”Heb jij vooroordeel tegen die mensen?”
  • ”Jouw gebrek aan aandacht betekent dat je niet geïnteresseerd bent.” ”Het feit dat je die statement maakt, laat zien dat jij juist geen aandacht/interesse voor mij hebt.”
  • ”Ik accepteer andermans fouten veel te makkelijk.” Die statement maakt je niet echt een accepterend persoon, of wel?” Of: ”Deze fout accepteer je niet.” Of: ”Kun je dat accepteren als een van die fouten?”
  • ”Ik wil alleen maar plezier! Iedere dag iedere minuut. Alleen maar plezier, plezier plezier! Het moet altijd leuk zijn!” ”Die overtuiging is niet echt leuk, of wel?”
  • “Als iemand echt een goede vriend is, moet hij altijd klaar staan om te helpen.” “Wat heerlijk is dat voor jouw vrienden, dat jij altijd klaarstaat om te helpen.”
  • “Roken is zo gezellig!” “Ja, heel gezellig ja! Om gif uit een wit stokje te gaan zitten zuigen.”
  • “Het is goed dat ons land kernwapens maakt. Dat zorgt voor veiligheid en bescherming.” “Weet je zeker dat dit een veilige overtuiging is om hem zo sterk te geloven?”
  • “Spelletjes zijn voor kinderen.” “Is dat niet juist ietwat kinderachtig om te zeggen?”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Dat is precies het soort gedachte dat ervoor zorgt dat dit te duur wordt.”
  • “Ik schaam me dat ik een wind heb gelaten en u daarmee heb beledigd, ik ben een nette katholiek.” “Door dit te denken heb je God beledigd. Hij heeft u een perfect lichaam geschonken en u schaamt zich voor uw lichaam… dus laat juist vooral winden.”
  • ”Ik houd niet van extremen en absolute uitspraken!” ”Was dat een absolute uitspraak?”
  • ”Ik kan dit nog niet perfect.” ”Dat heb je perfect verwoord.”
  • ”Ik denk dat je te kritisch bent.” ”Dat is een kritische opmerking.”
  • ”Ik kijk op tegen het doen van mijn administratie, want het voelt alsof ik door iemand gepusht word om het te doen. Alsof er een autoritair figuur achter me staat die me forceert om het te doen. Dus moet ik daar natuurlijk tegen rebelleren.” ”Omdat deze overtuiging je forceert, moet je ertegen rebelleren. Hoe zou je tegen die overtuiging willen rebelleren?”
  • “NLP is manipulatief.” “Dat is een nogal manipulatieve uitspraak.”
  • “Ik kan geen beslissingen maken.” “Ik denk dat dat niet waar is: hoe weten we zo zeker dat je een goede beslissing hebt gemaakt om dit over jezelf te geloven?”
  • ”Jij bent zo oordelend!” ”Ik voel me geraakt door dat oordeel dat je over mij maakte.”
  • “Met diversiteit leg je iedereen langs de raciale meetlat waarmee je bepaalde huidskleuren voortrekt.”
  • “Ik vind je verdacht. Je houdt niet echt van me, want je weigert op gemeenschap van goederen met me te trouwen.” “Ik zou het pas extreem verdacht vinden als iemand staat te springen om op gemeenschappelijke goederen te trouwen…”
  • Als je grapjes maakt over minderheden, dan betekent dat juist dat ze erbij horen. Want anders had je gezegd: ‘dat doen we niet, want ze zijn zielig.' Daarmee zeg je juist dat ze er niet bij horen.
  • “Eigenlijk moeten extreemrechtse figuren jaren vastgezet worden. Die hebben afschuwelijke dingen gezegd en opgeroepen tot haat.” “Is dat niet precies wat jullie nu aan het doen zijn?”
  • “Ik draag een mondkapje in de buitenlucht terwijl ik gevaccineerd ben, als stil protest: mij zou niet het privilege gegeven moeten worden om geen masker te dragen.” “Dat is hetzelfde als zeggen: Ik heb mijn auto in de brand gestoken als protest tegen het privilege van mensen die auto's hebben.”
  • “Waarom zou jouw recht op vrijheid van meningsuiting belangrijker zijn dan het recht van een transseksueel persoon om zich niet beledigd te voelen?” “Kijk naar het gesprek dat wij hebben. Jij bent bereid om mij te beledigen in de zoektocht naar de waarheid. Het voelt nogal ongemakkelijk. Waarom zou jij dat recht hebben om dat te doen? Je doet wat je moet doen: doorgraven en kritisch zijn om te kijken wat hier aan de hand is en of het klopt. Je gebruikt daar je vrijheid van meningsuiting voor, met het risico om mij te beledigen. En dat is prima!” – Jordan Peterson over waarom wij niet kritisch mogen zijn op transseksuelen.
  • Ook relevant: het artikel over ‘perceptie is projectie'.
Hierna lezen:  Provocatief coachen: 76 voorbeelden & technieken [Artikel met tips]

Als je een ezelsbruggetje wilt voor deze herkader-methode, dan kun je in drie richtingen denken: vermijden, bereiken en contradictie.

Terugkaatsen van het vermijden-criterium:

  1. Herhaal de overtuiging. Bijvoorbeeld: “Ik hou niet van x.”
  2. Zeg, “Deze overtuiging is x.”.

Voorbeeld: “Ik houd niet van absolute waarheden.” Reactie: “Is die overtuiging een absolute waarheid?”

Terugkaatsen van het bereiken-criterium:

  1. Herhaal de overtuiging. Bijvoorbeeld: “Ik wil x.”
  2. Zeg: “Deze overtuiging weerhoudt je ervan om x te hebben.”

Voorbeeld: “Ik moet altijd mensen tevreden stellen.” Reactie: “Ik voel me daar niet tevreden over.”

Contradictie-terugkaatsen

  1. Herhaal de overtuiging.
  2. Zeg: “Het feit dat je dit geloof hebt, bewijst dat het niet waar is.”

Voorbeeld: “Ik kan niet leren.” Reactie: “Die overtuiging heb je echt goed geleerd, nietwaar?”

Herkaderen via het tegenvoorbeeld: het tegenovergestelde

herkaderen sleight of mouth technieken

Tegenvoorbeelden vinden om het te ontkrachten

Dit is een metamodel-patroon, maar omdat het uitstekend werkt om overtuigingen los te weken, is het ook een officiële sleight of mouth-patroon. Stel jezelf de vraag: “Wanneer is dit niet waar?”

  • “Iedereen is altijd tegen me.” “Kan ik je iets te eten aanbieden?”
  • “Gemene dingen zeggen betekent dat je een slecht persoon bent.” “Dat is niet altijd zo, want is het niet mogelijk om gemene dingen te zeggen en geen slecht persoon te zijn?” “Is het niet mogelijk om een slecht persoon te zijn zonder gemene dingen te zeggen?”
  • “Dat je zo laat bent aangekomen, betekent dat je niet om me geeft.” “Is het niet mogelijk om laat te zijn en nog steeds om iemand te geven?”
  • “Dat je zo laat bent aangekomen, betekent dat je niet om me geeft.” “Ik ken een boel mensen die altijd op tijd komen, maar niet trouw zijn.”
  • “Hij haat me want hij schreeuwt tegen mij.” “Heb je wel eens geschreeuwd tegen iemand die je aardig vindt?” “Ja!”
  • Je kan de ‘counter example’ ook direct vertellen en daarna vragen: “Wat ga je doen/veranderen?” Je bent op deze manier nog steeds niet pushend maar socratisch bezig.
  • “Je zegt gemene dingen: je bent een slecht persoon.” “Ik ken een boel mensen die lieve dingen zeggen maar je achter je rug om omlaag praten.”
  • “Ik heb weinig tot geen zelfvertrouwen.” “Hoe zou je weten wanneer je wel zelfvertrouwen hebt?”
  • “Ik heb vanavond een etentje toegezegd en ik heb echt geen zin…” “Zou je je kunnen voorstellen dat het mogelijk is dat je een eenmaal genomen besluit zou kunnen intrekken?” (Modale operator van mogelijkheid)
  • Dit kun je ook als zwart-wit-kader zien. Even een extreem voorbeeld: ‘Dus je stemt niet op PVDA: dan ben je een fascist.'
  • “Het andere uiterste is…”
  • “Met mijn adhd raak ik alles kwijt.” “Beter dan steeds een control freak zijn.”
  • “Ik heb problemen in mijn relatie.” “Als je het niet vertelde, maar geheim hield, dan waren er pas echt problemen in je relatie.”
  • “Ik denk steeds: is het al voorbij? Ik wil van die gedachte af.” “Geen zorgen. Er is genoeg tijd.”
  • “Ik kan er niet zo veel bedenken.” “Ik weet dat je er zoveel wil vertellen maar je hoeft/mag er maar 1 te vertellen.”
  • “Ik haal slechte cijfers, dus ik heb een leerprobleem.” “Einstein had ook slechte cijfers – en hij had duidelijk geen leerprobleem.”
  • “Als iemand een sceptische vraag stelt, wil hij/zij niet van je kopen.” “Heb je ooit ervaren dat iemand een sceptische vraag stelde en wel kocht?”
  • “Ik kan dit niet, want ik heb het nog nooit gedaan.” “Kun je wat je zojuist zei, even herhalen maar dan twee keer zo snel en zo luid als je kunt? Dat heb je ook nog nooit gedaan, maar toch kun je het.”
  • “De samenleving wordt gedomineerd door mannen. De overgrote meerderheid van rijkdom, geld, kapitaal en goede banen is in het bezit van mannen.” “Wat jij hebt gedaan, is een klein deel van hypersuccesvolle mannen gebruikt als vertegenwoordiging van de hele Westerse samenleving. Dat is ongepast. De meeste tegelzetters zijn mannen. De meeste daklozen zijn mannen. De meeste mensen in de gevangenissen zijn mannen. De meeste mensen die in oorlogen sterven zijn mannen.” – Jordan Peterson
  • Ook kun je dit combineren met wereldmodel-omdenken, wat verderop in dit artikel behandeld wordt: “Het is onmogelijk om een relatie te krijgen met een respectvol persoon.” “Denk je dat dit waar is voor iedereen? Dat niemand een respectvol persoon kan aantrekken om een relatie mee te hebben? Of geloof je dat dat nu alleen maar waar is voor jou? Op welke manier zouden die mensen het anders aanpakken?”
Hierna lezen:  Alles Over Pleasen & 18 Tips Om Pleasen Af Te Leren [Confronterend]

De Cartesiaanse Coördinaten

Gebruik het model van de cartesiaanse coördinaten voor meer inspiratie om vragen te bedenken. Dan zou je “Als je langzamer dan anderen leert, betekent het dat je dom bent,” als volgt kunnen uitdagen:

  • Niet A: “Zijn er momenten in je leven geweest waarin je sneller dan anderen had geleerd?”
  • Niet B: “Heb je wel eens ervaren dat je slim bent?”
  • Wel A, maar niet B: “Ken je iemand die snel leert hoewel hij of zij dom is? Hij of zij is niet echt de meest stralende ster aan de hemel, maar wat die persoon ook leert, dat leert hij of zij snel.”
  • Niet A, maar wel B: “Zijn er momenten geweest waarin je je dom voelde hoewel je geen aandacht gaf aan je leertempo?”

Voorbeeld:

“Je kunt écht niet meer zeggen dat het zo hoort dat vrouwen moeten koken. Laat de mannen dat maar doen.” “Prima, als de vrouwen voortaan de inbrekers het huis uit schoppen.”

Op Etsy kun je allerlei kleding kopen met daarop teksten die tegen mannen gekeerd zijn. Maar er mag geen kleding verkocht worden waar kritiek op vrouwen en feminisme gegeven wordt. Zodra dat door de censuur heen glipt, zal de baas van Etsy hoogst persoonlijk sorry zeggen.

Noem eens de slechte kanten van mannen. De argumenten komen er makkelijk uit: “mannen zijn arrogant, agressief, lustvol, hebben veel woede, zijn klootzakken, hebben grote ego's…” Oké, noem nu eens alle dingen die vrouwen fout doen. Inderdaad: niks. Met moeite kan men iets verzinnen als: “Ze mogen wat meer zelfvertrouwen hebben…”

Omdenken via het model van ‘De structuur van een overtuiging'

overtuigingen

Ken je het model ‘De structuur van een overtuiging'? Onderstaande paragrafen bieden allerlei manieren om via bovenstaand model te herkaderen rondom overtuigingen.

Omdenken via het feiten-kader

Scheid feiten en betekenis. Een feit is een controleerbaar verschijnsel dat je op foto of video kunt vastleggen. Een betekenis is een generalisatie die feiten overstijgt. Dat kan zich als het volgende uiten: mening, evaluatie, opinie, overtuiging, hersenspinsel.

Bovendien: als iets een feit is, dan is er al geen discussie meer mogelijk door de tegenpartij. Dat is de kracht van feiten als kader.

Het is gewoon feitelijk zo dat…

Het zijn gewoon de feiten dat…

Het is gewoon bewezen dat…

Het zijn gewoon de regels dat… dus het mag.

Volgens onze factcheckers…

De wetenschap zegt…

Eigenlijk komt dit ook neer op het vinden van argumenten. En argumenten zijn vaak feiten. Bijvoorbeeld:

  • “Ik loop wel tegen veel dingen aan in mijn huwelijk…” “En al die dingen had je niet kunnen oefenen… Je gaat nou eenmaal voor het eerst een huwelijk in…”

Ook kun je een algemeen bekend fenomeen aanhalen:

  • “Mannen en vrouwen zijn gelijk.” “Was het tegendeel niet waar? Waren ze niet juist tegenpolen van elkaar?”
  • “Dus er mogen geen verschillen bestaan tussen man en vrouw? Ook bestaan die verschillen feitelijk gezien?”

Omdenken via het ‘Het is maar een overtuiging'-kader

Deze valt eigenlijk onder het feiten-kader, omdat een overtuiging een betekenis is, en geen feit:

  • ‘Ik heb geen zelfvertrouwen.' ‘Dat is geen feit, maar een overtuiging. Misschien lijkt het in jouw beleving wel waar, maar feitelijk klopt daar niks van en kun jij het volgende moment vol zelfvertrouwen zijn.'
  • ‘Ik kan niet bij mijn gevoel komen.' ‘Nee, dat is niet waar, je kunt wél bij je gevoel komen. Want met ‘Ik kan niet voelen' pin je het vast alsof jij dat altijd bent, terwijl je morgen of zelfs de volgende minuut compleet nieuw bent.
  • ‘Als ik dat ook geloofde, zou ik dat probleem ook hebben.'
  • Dat is wat jij gelooft.
  • Dat is jouw mening.
  • ‘Ik ben het niet met je eens.' ‘Dat is jouw keuze.'

Er zijn een paar invalshoeken waarmee je deze herkadering kunt aanpakken:

De context beperken tot de mening van slechts één persoon

Deze techniek heeft sterk te maken met de volgende techniek (het wereldmodel-kader). Er is namelijk geen echte waarheid, en daar wijs je de ander op. Sterker nog: je laat het lijken alsof de ander de enige is die er op deze manier naar kijkt.

  • Dat is inderdaad wat jij gelooft.
  • Dat is inderdaad hoe jij dit beleeft.
  • “Dat is inderdaad wat jij vindt.”
  • Het woordje ‘geloven’ in plaats van ‘weten’. ”Dus jij gelooft persoonlijk dat…”
  • “Jij mag die mening hebben.”
  • “Dat mag jij geloven.”
  • “Dat is jouw mening.”
  • “Ja, dat is jouw visie.”

Wereldmodel-omdenken

Je gaat uit van de basisovertuiging dat er geen echte waarheid is: iedereen heeft zijn eigen subjectieve beleving op de waarheid. Geen uitzonderingen!

De intentie van dit patroon is niet per se om een overtuiging te verliezen. De intentie is om het niet als absolute waarheid meer te zien, maar enkel als iets wat een individu gelooft. Je stopt er niet mee het te geloven, maar je wordt je ervan bewust dat het gewoon jouw overtuiging is. Het is mijn model van de wereld, dus dat vooronderstelt dat andere modellen van de wereld ook mogelijk zijn.

Je vernauwt de kracht van de overtuiging en je breidt tegelijk het bereik van nieuwe mogelijkheden uit. Je creëert dus nieuwe opties.

  • In hoeverre weet jij dat dit (deze overtuiging) waar is? (Dit is ook een metamodel-patroon, zie volgende herkadering!)
  • Ik ken veel andere {moeders} die {het tegenovergestelde doen van wat jij doet}.
  • “Ik ben een zwakkeling en een opgever.” “Dat is inderdaad hoe jij de waarheid beleeft. Wie ken je allemaal die daar anders over denkt?”
  • “Amerikaanse studenten hebben zo veel schulden. Wij niks, of maar die luttele paar duizend euro. Leef in overvloed!”
  • “Dat je laat bent, betekent dat je niet om me geeft.” “De meeste mensen die ik ken, beoordelen het geven om de ander aan de hand van de gevoelens die je voor iemand hebt, niet aan de hand van tijd.”
  • “Kanker veroorzaakt sterfte.” “Niet alle medici hebben die overtuiging. Velen geloven dat ieder van ons een aantal gemuteerde cellen heeft, en dat het enkel een probleem wordt als het immuunsysteem verzwakt wordt.”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Dat is niet het geval voor iemand die wil groeien.” Of: “De meeste van mijn klanten zeggen dat ik niet genoeg vraag.”
  • “Dus nu, op dit moment in de tijd, weet je dat..” “Hoe lang denk je er al zo over?”
  • “Het leven is moeilijk.” “Dus voor jou, Piet, is je ervaring geweest dat het leven moeilijk was geweest?” Anderen zien het heel anders. Zij ervaren…
  • “Ik kan niet zingen.” “Dus jouw perceptie is dat je niet kunt zingen?”
  • “Het is moeilijk om geld te verdienen.” “Dus het is moeilijk voor jou om geld te verdienen?”
  • “Ik vind het moeilijk om vroeg op te staan.” “Dus op een gegeven punt in je leven had je de ervaring gehad dat het moeilijk is om vroeg op te staan.”
  • “De wereld is plat.” Dus jij gelooft dat de wereld plat is. Dus jouw perceptie is dat de wereld plat is.”
  • “Dus de manier waarop jij dit beschrijft / ziet, is…”
  • “Ik heb een beperking.” “Dus het is jouw perceptie dat je een beperking hebt.”
  • “Ik kan niet leren.” “Dus jij hebt ervaringen gehad waaruit je geconcludeerd had dat je niet kunt leren.”
  • “Ik denk dat iedereen hebberig is.”Ah, jij denkt dat iedereen hebberig is.”
  • “Ik denk dat iedereen hebberig is.”Ah, jij denkt dat iedereen hebberig is.”
  • “Ik denk dat iedereen hebberig is.”Ah, jij denkt dat iedereen hebberig is?” (Je zet alleen maar een vraagteken achter de zin van de ander.)
  • Dus voor jou is dit een stoel. Jij denkt dat dit een stoel is.
  • Jij beschrijft dit als een stoel?
  • “Dit is een stoel.” “Oh, dus dit is een stoel?” (Je zet alleen maar een vraagteken achter de zin van de ander.)
  • “Het is vermoeiend om hiernaartoe te komen.” “Oh, dus het is vermoeiend om hiernaartoe te komen?”
  • Je kunt ook iemands anders perspectief als motivatie-middel gebruiken: “Bekijk het eens vanuit het perspectief van je kind. Hij neemt jou als rolmodel. Wil je voor jouw kind het rolmodel zijn die zijn nagels bijt om zichzelf te straffen? Of wil je het rolmodel zijn dat zinvollere manieren vindt om met zijn emoties om te gaan?”

Geen idee wie heeft bepaald dat dun aantrekkelijker is dan niet dun. Dat lijkt mij een kwestie van smaak.
– Gwyneth Paltrow

Ook kun je ‘onrealiteit-predikaten' gebruiken: “Lijkt”, “ziet eruit als” en “doet voorkomen als…”

  • “Dit is een stoel.” “Dit lijkt een stoel te zijn.”
  • “Dit is waar.” ” Dit lijkt (voor jou) waar te zijn.”
  • “De wereld is plat.” “Okee, jouw perceptie is dat de wereld plat is.”

Denk aan je auto. Zie hem voor je. Wat zijn de submodaliteiten? Zeg nu tegen jezelf: het lijkt een auto te zijn. Op welke manier veranderen de submodaliteiten hierdoor?

Ook de volgende herkadering, tijd-context-omdenken, is hier een mooie aanvulling op…

Hierna lezen:  Beste boeken over assertiviteit & opkomen voor jezelf [Update 2024]

(Inductief) tijd-context-omdenken

nlp-tijdlijn-therapie

Inductie is het tegenovergestelde van de wetenschappelijke, deductieve aanpak. Bij inductie kijk je out of the box, en ga je ervan uit dat het de volgende keer totaal anders kan zijn, ook al is het altijd hetzelfde geweest.

  • “Het lukt niet.” “Inderdaad. Tot nu toe lukte het niet.”
  • “Ik ben hier niet goed in.” “Inderdaad. Je was hier niet goed in.”
  • “Je hebt gelijk, TOT NU TOE was je niet goed in koken.”
  • “Je hebt gelijk. We hebben MOMENTEEL inderdaad geen geld meer.”
  • “Gemene dingen zeggen betekent dat je een slecht persoon bent.” “Voor hoe lang ben ik dan een slecht persoon?”
  • Een 6-jarig jongetje zoog zijn duim. Erickson vroeg aan hem wanneer hij een 7-jarige jongeman werd. Daarmee toonde Erickson respect voor het kind. Vervolgens zei hij: “Natuurlijk mag je je duim zuigen, want je bent nu nog een 6-jarige. Als je volgende maand 7 wordt ben je een grote jongeman die volwassen gedrag vertoont.”
  • Later, als je erop terugkijkt, zal je erom lachen. Wie zal het verschil weten over 100 jaar? Wie zal het dan wat schelen?
  • “Mijn projectgroep kan ik niet uitstaan!” “Hoe lang duurt dit semester nog?”
  • “Het is goed dat ons land kernwapens maakt. Dat zorgt voor veiligheid en bescherming.” “Voor hoe lang?”
  • “Dat je laat bent, betekent dat je niet om me geeft.” “Beter laat dan nooit.”
  • “Dit is waar.” ” Wellicht is dit op dit moment waar.”
  • “Nu, op dit moment, is dit jouw ervaring.”
  • “Ook dit gaat voorbij.”

“De ware pubertijd duurt je leven lang”
– Loesje

Enigszins gerelateerd: het historie-kader…

  • Oud is goed. ‘Het is jaren zo gedaan. Het is een jaren-geleden-bevestigd feit dat…'
  • Oud is slecht. ‘Wil je liever een oude computer, schoen, maaltijd, of een nieuwe?'

Herkaderen via de chunk-methode van de logische niveaus

De logische niveaus zijn simpelweg: het categoriseren van dingen. Een voorbeeld van categoriseren is dat alle auto-onderdelen vallen onder de categorie: auto. Dit noemen we chunken: de onderdelen van de auto zijn lid van een grotere set, namelijk de auto zelf, en daar gelden andere regels voor. Hier kun je uitstekend mee spelen en herkaderen.

Xerox is een groot bedrijf, maar dat betekent niet dat alle mensen die werkzaam zijn bij Xerox ook als groot beschouwd moeten worden.

Dat de VS het rijkste land ter wereld is, betekent niet dat jij een rijk persoon bent omdat jij in de VS woont.

– Robert Dilts geeft voorbeelden van hoe downchunking een relatie tussen dingen ontkracht: dat wat voor de groep geldt, geldt niet voor het individu.

De herkadering die je hiermee kunt doen, is als volgt: Wat waar is voor een onderdeel van iets, is niet per se ook waar voor het geheel. Hier kun je interessante dingen mee doen qua hoe je dingen waardeert: een auto is zwaar, maar een auto bestaat uit talloze onderdelen en al die onderdelen zijn relatief licht.

Laten we de twee chunk-richtingen verkennen:

Omdenken door te Upchunken (Het Miltonmodel-kader)

  • “Ik ben dom.” “Jij bent onderdeel van een slimme familie, dus jij bent ook slim.”
  • “Ik ben arm.” “Jij bent onderdeel van een rijk land, dus jij bent rijk.”
  • “Ik raak zo vermoeid van mijn werk.” “Je werk is slechts een onderdeel van je leefstijl. Dat een onderdeel jou vermoeit, betekent niet dat jouw hele levensstijl jou vermoeit. Alle andere onderdelen van jouw levensstijl kunnen jou juist energie geven.”
  • “Ik ben bang in het donker, en daar schaam ik me voor.” “Bang zijn in het donker is onderdeel van je instinct om jou te beschermen. Dáár ben je toch niet bang voor? Dat instinct is juist iets om trots op te zijn!”
  • “Ik ben slecht in tennis.” “Dat je dat zegt, is een onderdeel van je vermogen om jezelf te beoordelen. Dat is erg goed. En de intentie daarvan is om jezelf beter te maken in tennis. Dáár ben je toch niet slecht in?”
  • Gemene dingen zeggen is emotioneel communiceren. Maakt emotioneel communiceren mij een slecht mens?
  • “Je bent te laat: je geeft niks om me.” “Is hoe goed onze relatie is, gebaseerd op tijd?”

En:

  • Hoe voel je je over het algemeen?
  • In een discussie: “Wat probeer je te bereiken hier?”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Het probleem zit hem hier niet in het betalen, maar in de veranderingen die je wil.”
  • “Als ik mijn huiswerk doe, heb ik geen tijd over om te spelen.” “Zeg je dat alleen spelen ervoor kan zorgen dat je kunt genieten?”
  • Wat is je intentie met die vraag?
  • Het is niet je huis, maar je paleis!

En met abstracte milton-taal:

  • Visie
  • Succes
  • Groei

Tsja, zowel de linkse als de rechtse partijen willen visie, succes en groei. Dus wil je kiezers winnen, dan spreek je in deze abstracte termen.

  • Ik kan als minister van financiën praten over visie, groei en succes.
  • Ik kan als minister van volgsgezondheid praten over visie, groei en succes.
  • Ik kan als minister van huisvesting praten over visie, groei en succes.
  • Ik kan als directeur van de NS praten over visie, groei en succes.
  • Ik kan als eigenaar van een stripclub praten over visie, groei en succes.
  • Ik kan bij de plaatselijke voetbalclub praten over visie, groei en succes.

Omdenken door te Downchuncken (Het Metamodel-kader) (Realiteitsstrategie)

Gebruik het metamodel om bijvoorbeeld naar specifieke onderdelen en naar bewijzen te vragen. Gebruik het metamodel vooral wanneer je een oorzaak-gevolg of complexe equivalantie spot.

Alle auto-onderdelen wegen licht, maar dat betekent niet dat de auto zelf ook licht gaat worden.
– Robert Dilts

  • Hoe weet je iets?
  • Hoe ga je dat bewijzen, dat het zo is (zintuiglijk waarneembaar)?
  • Welke onderdelen precies?
  • Op welke manier precies?
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Je zegt dat je enkel om het geld geeft (en dus niet om de grotere intentie)?”
  • “Als ik mijn huiswerk doe, heb ik geen tijd over om te spelen.” “Hoeveel minuten duurt het precies om je huiswerk af te maken?”
  • “Mannelijkheid is schadelijk voor iedereen gebleken.” “Welk aspect van mannelijkheid is bijvoorbeeld schadelijk gebleken voor iedereen?”
  • “Je moet me met ‘zij' aanspreken.” “Alle chromosomen in je lichaam zijn mannelijk. Omdat je feitelijk een man bent, spreek ik je aan met ‘hem'. Wat jij daarbij voelt is irrelevant aan de feiten. De feiten geven niks om jouw gevoelens.”
  • “Ik ben maar een student, dus ik heb helemaal geen geld voor goede doelen.” “Ik drink gewoon iedere maand 3 biertjes minder en dan kan ik het al steunen en iets betekenisvols doen in de wereld. Die 3 biertjes kun jij vast toch ook wel missen, of niet?”
  • “Jij zegt gemene dingen.” “Welke medeklinker had de meeste gemeenheid in zich? Dan weet ik wat ik kan veranderen zodat ik geen gemene dingen meer zeg.”
  • “Dit huis is te duur voor mij, ik kan hem niet betalen.” “Welk deel ervan kun je wél betalen?”
  • Wat is wél een positief stukje van dit probleem?

Misschien lijkt het maar zo…

Herkaderen via waarden, waaronder deugden en kernkwaliteiten

Je kunt iedere situatie ook in het licht van een deugd zetten – zoals liefde, standvastigheid of assertiviteit – om er een totaal andere betekenis aan te geven. Deugden zijn waarden en die staan hoog in de logische niveaus. Hiermee kun je dus gedrag in een ander licht zetten. Je kunt dus simpelweg een hoog niveau pakken om op basis daarvan iets te veranderen aan een lager niveau, zoals gedrag en omgeving.

  • Wanneer iemand boos is op jouw gedrag, kun je jouw keuze in het licht van assertiviteit zetten. Daarin zit namelijk het recht om onlogisch te zijn bij het nemen van beslissingen.
  • “Hou je van eerlijke mannen? Ben je naam vergeten, wat was die ook alweer?”
  • Wanneer je iemand pijn hebt gedaan, kun je dat in het licht van de deugd van liefde zetten: ik deed dit omdat ik van je houd.
  • In Nederland werden de coronamaatregelen gevraagd in acht te nemen (gedrag) door te benoemen dat we dat doen voor: veiligheid en gezondheid. Als je geen injectie neemt, ben je immoreel bezig want anders sterven anderen.

De corona-maatregelen (omgeving en gedrag) werden herkaderd door ze in het licht te plaatsen van waarden: “We doen dit voor onze gezondheid, veiligheid en solidariteit.”

Op diezelfde manier kun je veranderen waaraan je de situatie evalueert: dat doe je namelijk met waarden. Deze kun je dus veranderen. Verander de regels – dus de waarden, oftewel criteria – van ‘het spel'. Onderzoek actief welke (ongeschreven) regels in acht worden genomen waardoor dit probleem er nu is. Overtreed ze.

  • Is het probleem dat er niet genoeg eten is voor jullie feest? Dan is dat een probleem als de waarde: ‘voldoende voedsel' het leidende criterium is voor succes. Als je het criterium verandert in: ‘voldoende acts en entertainment', dan slinger je de karaokeset aan en regel je dat er prachtig wordt gezongen op het feest.

Waren morele principes stiekem niets meer dan pogingen om je mogelijkheden te beperken?
– Lale Gül toont in de bestseller Ik Ga Leven aan hoe ze onderdrukt wordt onder het mom van principes, moraal en waarden.

Onder het mom van hoge moralen en idealen zoals ‘de wereld verbeteren', kan aan sekteleden gevraagd worden om hun tijd, aandacht, bezittingen en geld aan de sekte-activiteiten te besteden.

  • Je moet doneren ‘omdat je dan pas een waardig mens bent'.
  • Je moet je als vrouw koest houden en iedere avond thuis blijven ‘omdat je anders geen loyaal mens bent.'
  • ‘Je moet als vrouw verplicht altijd een hoofddoek en lange mauwen dragen vanwege eerbied.

Het verraderlijke van pretenties is hun overtuigingskracht.
– Lale Gül in Ik ga leven

Omdenken via de hiërarchie (van waarden)

Dit is omdenken door het criterium (de waarde) in twijfel te trekken en belangrijkere waarden te vinden. Je gaat naar iets belangrijkers dan hetgeen jullie nu over aan het discussiëren zijn. Dit is dus een upchunktechniek zoals die ook gebruikt wordt in het NLP-onderhandelingsmodel.

Hierna lezen:  Alles Over Pleasen & 18 Tips Om Pleasen Af Te Leren [Confronterend]

Zet een waarde in het licht van de waarden-hiërarchie van een persoon:

“Wat is nóg belangrijker dan dit? Is het niet veel belangrijker dat…?”.

Dit is een prachtige omdenk-techniek. Je voert deze herkadering uit door dingen op te noemen die belangrijker zijn dan het conflict.

  • “Dat je laat bent, betekent dat je niet om mij geeft.” “Is het niet belangrijker om mijn verantwoordelijkheden te vervullen voor de mensen die op me rekenen, zoals jij, dan om punctueel te zijn?” Of: “Denk je niet dat er belangrijkere dingen zijn: eerlijkheid, oprechtheid?” Of: “Zeg je nou dat het meest fundamentele aspect van onze relatie een kwestie van tijd is?”
  • Vind je het niet belangrijker om succesvol te zijn dan gelijk te hebben?
  • Is het niet belangrijker om grenzen te verleggen, in plaats van simpelweg grenzen te maken?
  • Als iemand zegt dat je gemeen bent: “Vind je het niet belangrijker om realistisch te zijn dan aardig?
  • ‘Ik ben niet goed genoeg…' ‘Wat vind je nou belangrijker: dát, of dat je het zelf naar je zin hebt?' Of: ‘Wat is nou belangrijker: dát, of dat je de moed hebt om jezelf te willen verbeteren?'
  • “Mijn dochter misdraagt zich.” “Is het niet veel belangrijker dat je dochter van jou houdt dan dat ze zich wel of niet gedraagt?”
  • “Ik ben het niet met je eens.” “Is het niet veel belangrijker om succesvol te zijn dan om gelijk te krijgen? Oké, doe dan wat ik zeg.”
  • “Ik wil niet naar de sportschool omdat ik videogames wil spelen.” “Wat vind je belangrijker dan videogames spelen?”
  • “Ik vind het jammer dat we onze vriendschap niet zo vaak meer kunnen onderhouden…” “Ach ja… Het leven is keuzes maken. Dat is belangrijker!”
  • ‘Vrijheid is belangrijk voor je: dus is het erg om niet perfect te zijn?'
  • “Ik zit met dit probleem.” “Is het niet belangrijker om bestaande grenzen uit te dagen in plaats van ze te maken?”
  • “Anderen profiteren van me.” “Wil je liever geprofiteerd worden of totaal genegeerd worden?”
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Denk je niet dat het belangrijker is om te focussen op hoe je meer geld verdient, dan om te focussen op hoe duur dingen zijn?”
  • ‘Jullie scoren wel een stuk minder kijkers dan bij RTL.' ‘Dus het is belangrijk hoeveel kijkers je hebt?'
  • “Je bent te laat: je geeft niks om me.” “Vind je het niet belangrijker om dingen goed af te maken zodat je daarna volledige aandacht voor iemand kunt hebben, dan om op tijd te zijn?”

Een bijzondere manier om dit uit te voeren, is:

  1. ”Wat is de positieve intentie van het doen van {flossen}, dus wat is daar belangrijk aan?” ”Dan krijg ik sterke, gezonde tanden.”
  2. ”Wat is de positieve intentie van het niet doen van {flossen}, dus wat is daar belangrijk aan?” ”Dan krijg ik ontspanning en dan voel ik me voorbereid.”
  3. Wat is voor jou zelfs nog belangrijker dan die twee? ”Anderen helpen. De persoon worden die ik moet worden om met mijn werk bij te dragen aan de wereld.”
  4. Daarna kun je met de antwoorden gaan spelen en alle waarden met het gewenste gedrag laten vermengen:”Ik vraag me af op welke manier het flossen van je tanden ervoor zal zorgen dat je vollediger kunt ontspannen. Hoe kun je nog meer van jouw ontspanning genieten met schone, sterke, vers geflosste tanden? Deze kennis van hoe flossen je op de lange termijn helpt, is ontspannender, is het niet? Weten dat je sterke, geflosste tanden hebt, is heel ontspannend, is het niet?Optioneel: ”Hoe zorgt het niet-flossen van je tanden ervoor dat je niet meer kunt ontspannen en voorbereiden?”
    ”Op welke manier kan het flossen van je tanden je voorbereiding geven voor alle andere dagen in je leven. Toen was je je niet bewust van hoe het je voorbereidt op de dingen die je iedere dag moet doen, en hoe zorgt het flossen van je tanden er nu voor dat je de persoon kunt zijn die je moet zijn, om anderen te helpen en te bereiken wat je wilt bereiken in het leven? Hoe kom je nu tot het begrip dat het flossen van je tanden helemaal past in je intentie om te ontspannen, voorbereid te zijn voor alle dagen die komen gaan en om de persoon te worden die je moet zijn? Wanneer zal je de voordelen ontdekt hebben rondom die ontspanning, voorbereiding en het worden van de persoon die je moet zijn om bij te dragen aan de wereld? Sta je onderbewuste zich toe om te realiseren dat nadat je je tanden hebt geflost, je dan deze ervaring nog voller in je zal hebben: ontspanning, voorbereiding en de persoon worden die je moet worden om een bijdrage te kunnen leveren, of niet soms?”

Mocht je je naar aanleiding van bovenstaand voorbeeld afvragen wat tanden flossen nou met spiritualiteit / bijdrage aan de wereld te maken heeft… Het heeft er alles mee te maken! Je lichaam is een belangrijke tool in deze wereld. Het is de basis en het is een gift waarmee je bijdrage kunt leveren.

Gebruik bovendien de neurologische niveaus van Bateson/Dilts om het onderwerp in het licht van waarden te zetten.

Herkaderen via de logische niveaus van Bateson

Normaal gesproken zijn logische niveaus inhoudsloos. Dat betekent dat alles een categorie van alles kan zijn. Echter, in dit model zijn ons reeds 6 categoriseringen gegeven waar we ons aan moeten houden. De 6 logische niveaus van Bateson zijn vooraf bepaalde categoriseringen die krachtig werken… als je ze als categoriseringen van elkaar besluit te beschouwen. Dit is een van de meest krachtige omdenk- en beïnvloedingstechnieken. Bekijk eerst de logische niveaus van Bateson:

  • Missie
  • Identiteit:
  • Waarden en overtuigingen
  • Capaciteiten
  • Gedrag
  • Omgeving

Bepaal op welk niveau de probleemsituatie zich bevindt. Zeg deze situatie vervolgens in het licht van een hoger logisch niveau, waardoor er meer kracht ontstaat voor het lagere logisch niveau. Laten we dit met een voorbeeld schetsen:

Ben je met een vriend aan het fitnessen, maar wil hij al gaan stoppen terwijl jij nog een half uur door wil trainen? Dan kun je de ander als volgt overtuigen: de probleemsituatie, trainen, zit op gedragsniveau. Gebruik daarom een hoger logisch niveau om het lagere gedragsniveau extra brandstof te geven.

  • Capaciteiten: ‘Heb je nog energie over?'
  • Waarden, oftewel criteria: ‘Wat vind je belangrijker: genoegen nemen met minder of excellentie?'
  • Overtuigingen: ‘Geloof jij dat je er beter van wordt als je nog een half uur blijft?'
  • Identiteit: ‘Ben jij een doorzetter?'

Een voorbeeld van hoe verschillende niveaus minder krachtig of meer krachtig kunnen werken:

“Ik heb een onvoldoende gekregen voor mijn spellingsexamen.”

  • Missie: “Zo ga je nooit de wereld verblijden als journalist.”
  • Identiteit: “Je bent dom.”
  • Overtuigingen: “Als je niet kunt spellen, kun je niet naar de universiteit.”
  • Capaciteiten: “Jij bent niet goed in spellen.”
  • Gedrag: “Jij hebt het slecht gedaan op het examen.”
  • Omgeving: “Het lawaai in de ruimte maakte het moeilijk om te leren en concentreren.”

Zo simpel en krachtig werken dus de logische niveaus. Meer voorbeelden:

  • Dat kan/mag niet. Maar ik geloof (overtuigingen) in mezelf. Dus ik doe het.
  • Ik ben niet onverschillig (waarden) maar gewoon vergeetachtig (capaciteiten). Dáárom was ik te laat.
  • Ik ben (identiteit) anti fascist. Die witte mensen moeten geboycot worden. Ik ben tegen racisme. Ik maak daarom onderscheid tussen witte en zwarte mensen door te eisen dat er 5 zwarte mensen aangenomen worden.

Herdefiniëren langs de logische niveaus van Bateson

omdenken voorbeelden

Herdefinieer ook van identiteit naar gedrag of van gedrag naar omgeving:

  • “Hij is geen slecht persoon maar hij koos de verkeerde woorden.”
  • “Dit huis is te duur ik kan het niet betalen.” “OK, dat betekent niet dat het te duur is maar dat het uitzonderlijke waarde heeft.”
  • “Je was laat.” “Nee, ik had vertraging.”
Hierna lezen:  Beste boeken over assertiviteit & opkomen voor jezelf [Update 2024]

Doel-kader / Outcome frame (dit is ook een intentie-kader)

Je evalueert de gebeurtenis door naar de doelen te kijken. Dit geeft richting aan een gesprek, coaching, vergadering of impasse.

  • Benoem je eigen doel.
  • Vraag het doel van de andere betrokkenen uit.
  • Verbind de doelen.
  • Vragen om te stellen: voor welk doel gebeurt dit? Wat is hier de intentie van? Wat is je intentie?

In mijn enthousiasme heb ik {fout} gedaan.

Wat nog een sterke toepassing van doelen is bij omdenken, is dat je je niet vastbijt in het probleem, maar dat je teruggaat naar het eigenlijke doel: begin met het einde in gedachte. Wat wil je wél, in plaats vab het probleem? Richt je op dat doel.

Herkaderen via het consistentie-kader

Dit is er eentje van Cialdini. Zit je bijvoorbeeld in een situatie waarin iemand niet verder wil vertellen en niet meer informatie wil geven? Zoek dan een manier om duidelijk te maken dat de andere persoon het onderwerp überhaupt als eerste opbracht. “Jij was degene die ermee begon!” Je maakt hiermee gebruik van de kracht van consistentie: mensen willen graag consistent zijn met zichzelf, en zichzelf niet tegenspreken. Ze zullen dus toegeven en alle verdere informatie geven.

Ook Ben Shapiro – zie video hierboven – staat bekend om zijn veelvuldig gebruik van deze herkadertechniek. Ook met de volgende herkadertechniek (logische niveaus) maak je gebruik van het consistentie-principe. Zie volgende paragraaf…

Scope-reframe, oftewel frame-grootte

herkaderen-omdenken1

Met de scope-reframe ga je letterlijk het kader uitrekken of verkleinen: meer mensen, minder mensen, grotere tijdsspanne, kleinere tijdsspanne, kleiner perspectief, groter perspectief, etc.

Als een ongeluk in een klein hoekje zit, dan zit geluk overal.

Als je het kader vergroot – en dus buiten het bestaande kader treedt – ben je inductief aan het beredeneren. Met andere woorden: out of the box.

  • “We hebben het altijd zo gedaan.” “Laten we daarom dit keer wat anders proberen.”
  • Zijn jullie alleen maar aan het inzoomen op de probleemstelling waardoor jullie vergeten naar het grotere plaatje te kijken? Zoom dan uit.
  • Ben je in helikopter-view? Zoom dan in.
  • “Ik kan geen baan in filosofie vinden.” “Inderdaad, in Nederland zijn er momenteel geen banen. Heb je al over de grens gekeken?”
  • In plaats van in discussie te raken over de rekening – “Nee, ik betaal.” “Nee, laat mij nou betalen,” – vergroot je de scope door tegen de verkoper te vertellen: “Accepteer geen geld van hem.”
  • “Vrouwen hebben het niet bepaald makkelijk gehad vroeger.” “Wie heeft het wél makkelijk gehad vroeger?”
  • “Vrouwen hebben nooit gelijke kansen gekregen van mannen.” “Hebben ze die kansen niet gekregen van mannen, of waren er vroeger simpelweg nog geen tampons en anticonceptie uitgevonden, waardoor vrouwen automatisch aan huis gekluisterd werden door hun biologie?”
  • “Ik wil niet maandelijks dit goede doel steunen, maar gewoon eenmalig.” “Tegenwoordig gaat bijna alles maandelijks. Bijvoorbeeld de telefoon, het internet, de huur… is het niet veel fijner als er niet in een keer een heleboel geld weg is?”
  • “Mohammed is de Zegel Der Profeten. Na Hem komt er dus geen nieuwe meer.” “Ja, dat geldt voor dat tijdperk. Voor dat tijdperk was hij inderdaad de laatste. Daarna komt er weer een nieuw tijdperk met een nieuwe reeks profeten.”
  • Er zijn wel aanwijzingen dat sommige groenten minder mineralen bevatten dan voorheen, maar dat kan ook veroorzaakt worden door het verschil in meetmethodes.
  • “Het lukt helemaal niet op Tinder…” “Tinder is voor mensen die geen leven hebben. Heb je geen leven ofzo dat je op tinder zit?”
  • Geldt dat niet voor 97% van de mensen? Zelfs de koning!”
  • “Ik heb het zo druk!” “Veel mensen kunnen niet die verantwoordelijkheid nemen.”
  • “Ik ben zenuwachtig voor mijn presentatie omdat er iets fout kan gaan.” “Wat voel je bij je veters strikken of de tv aanzetten? En als het fout gaat?” “Niks.” Wat als je je presentaties ook zo ziet? Denk eraan dat je leven 90 jaar kan duren. Wat voor grootse dingen heb je meegemaakt en kan je meemaken? Wat is dat uurtje dan, ook al gaat het niet 100% lekker?
  • “Mijn ritmegevoel is niet goed.” “Er zijn er heel veel die slechter zijn dan jij “
  • Al die huizen die je ziet. Daar wonen allemaal mensen. Zouden zij er wat om geven als ze je probleem horen? Niemand geeft wat om je kapotte horloge of je angsten. Niemand geeft wat om je problemen en je zorgen. Ze hebben hun eigen problemen en zorgen. Ze zullen die van jou niet eens opmerken.
  • Voor een perfectionist: ‘Jouw 60% is iemand anders zijn 110%.'
  • Terwijl je door de regen loopt of fietst: “Kijk hoeveel regendruppels je niet raken!”
  • “Dieren eten is monsterlijk.” Dan is de aard van de mensheid monsterlijk: de mens at vanaf het begin van zijn bestaan van nature dieren, dus is de mens inherent monsterlijk volgens jouw stelling.
  • “Iedereen haatte mij.” “Wie haatten ze nog meer?” “Wie haat jou allemaal niet?” “Is het niet geweldig hoeveel mensen wèl mogen?”
  • “Alle huismoeders moeten vast werk vinden voor als hun man sterft, vreemdgaat of scheidt.” “En alle mannen moeten leren opvoeden en koken? En mannen moeten alvast al die dingen leren voor het geval hun vrouw ooit sterft? Nemen we ook alvast een backup-vrouw omdat mijn vrouw ooit van me kan gaan scheiden?”
  • “Als we moeten stoppen met de gaswinning in Groningen omdat mogelijk ooit een dode kan vallen, dan kunnen we ook meteen stoppen met alle soorten industriebedrijving in Nederland, omdat daar ook ooit een dode kan vallen.” – Pepijn van Houwelingen
  • “Ze hebben me in de gevangenis gestopt vanuit hun slechtheid waar ik met goedheid een alternatief voor bood, op dezelfde wijze waarop ze Gandhi en Mandela die voor een goed nieuw idee stonden, ook gevangen zetten.” – Andrew Tate
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Als iedereen dat zou geloven, dan zou de mensheid niet vooruit zijn gegaan.”
  • Is het glas halfvol of halfleeg? Het glas is hervulbaar! Omdat elders een kraan te vinden is.

Klaver: “U zit in de politiek én u heeft eigen pandjes. U mag deze uitspraken over het vrij houden van de huizenmarkt niet doen vanwege belangenverstrengeling.”

Scope-reframe:
Van Haga: “Bijna iedereen heeft kinderen, heeft een partner en heeft bejaarde familieleden, dus alles wat politici zeggen rondom kindertoeslagen, pensioenen en scheidingsweten zou belangenverstrengeling zijn.

Zo ben ik ondernemer en moet ik voor mijn pensioen zorgen en dat doe ik met vastgoed.”

Klaver: “U bent geen ondernemer maar tweede Kamerlid met vorstelijk pensioen.”

Negeren als deframing:
Van Haga: “Nogmaals, we hebben allemaal belangen.”

Omdraaien:
Van Haga: “Ik hoop dat de heer Klaver ook ooit ondernemer kan zijn zodat hij kan ervaren hoe mooi de vrije markt werkt.”

Andere deframe door middel van het meta frame:
“Daar ga ik niet over. Daar kan ik niks mee”

De pre-frame: je stelt zelf de kaders op!

De pre-frame is misschien wel de krachtigste herkader-techniek doordat je hiermee de kaders zelf als eerste neerzet. Je kunt het zien als verwachtingen managen. Klik op de link om in het bijbehorende artikel alles hierover te leren.

  • Het is altijd belangrijk om te vertrouwen op de vriendelijkheid van vreemden.
  • Als je een afspraak met iemand hebt gemaakt en een datum hebt geprikt, kun je er altijd bij zeggen: “Het is onder voorbehoud: mocht er iets tussenkomen, zal ik het laten weten. Verschuiven is altijd mogelijk. Dit is dus geen belofte.”

Circulair omdenken & kip-of-ei-omdenken

Dit is circulair beredeneren:

  • Het werkt: geef meer geld.
  • Het werkt nog niet: geef meer geld.
  • Het werkt niet omdat je het verkeerd hebt gebruikt.

Ook kun je kip-of-ei-omdenken:

  • “Hoort dat wel in de Efteling, al die schreeuwende felle kleuren? Is het wel des Eftelings?” “Het staat in de Efteling, dus ja: het is Eftelings.” – Robert Jaap Jansen, ontwerper van de bekritiseerde achtbaan Max & Moritz.
  • “Is hij wel een typische speler voor het Nederlands voetbalelftal?” “Hij speelt in het Nederlands elftal, dus ja: hij is een typische speler.”
  • Je krijgt geen fortune cookie. “Ik heb zoveel fortuin dat ze er geen voor mij konden bedenken.”

De definitie van een vrouw is: iemand die zich vrouw voelt.
– Genderstudiesprofessor Patrick Grzanka gebruikt het woord dat hij definieert, in de definitie.

Balans-omdenken, oftewel de non-dualiteit-herkadering

Non-dualiteit stelt dat er geen goed en slecht is. Er zijn alleen tegenpolen van elkaar. Sterker nog: de tegenpolen zijn nodig! Als de ene pool er niet is, kan de andere pool onmogelijk bestaan.

  • “Er is een afstand gegroeid tussen mij en mijn vrouw.” “Dat is wat mensen doen die van elkaar houden. Afstand… en dan weer vurige verbinding. Het een maakt het andere mogelijk.”
  • “Mijn vrouw is boos op mij.” “Mensen die van elkaar houden, worden boos op elkaar.”
Hierna lezen:  Omgaan Met Tegenslagen & Teleurstellingen Verwerken [Lessen & Voorbeelden]

Deze omdenk-methode gaat uit van het principe van evenwicht: er moeten ‘goede dingen' bestaan op de wereld, maar er moten ook een paar ‘slechte' dingen bestaan, zodat er evenwicht en balans is. Dit staat dicht bij non-dualiteit.

Dit kun je uitstekend gebruiken voor wanneer er slecht nieuws verteld moet worden:

  • Naast al dat positieve wil ik ook wat slecht nieuws vertellen. Er moet evenwicht zijn.
  • Iedere dag naar de Macdonalds? Dan is de lol er ook wel gauw van af.
  • We kunnen ons ijsje aan het einde van de middag beter waarderen als we nu hard werken en het echt verdienen.
  • Zonder duister geen licht.
  • Er is kwaad nodig om te weten wat goed is.
  • Zonder een slecht voorbeeld kunnen we ook geen goede voorbeelden herkennen.

Omdenken door stoïcijns te zijn

Je kunt ook omdenken door het keer op keer te blijven proberen. Vroeg of laat kun je tóch nog iets forceren als je genoeg doorzettingsvermogen hebt…

Omdenken door een oplossing te vooronderstellen in een vraag

Voor deze techniek van John Overdurf is het handig om te weten wat vooronderstellingen zijn (het zijn implicaties). Vervolgens gebruik je een vooronderstelling om een vraag te stellen waarin je de omdenk-oplossing verwerkt. Op deze manier sla je als het ware een stap over en presenteer je de omdenk-oplossing op een heel sneaky manier.

Voorbeeld:

  • Een vader zegt: ‘Ik word altijd zo boos op mijn vrouw als ik steeds thuiskom en het speelgoed van de kinderen overal op de vloer zie…'
    ‘Hoe goed zou je vrouw zich voelen dat je alleen maar boos bent over speelgoed!'

Het NLP Vooronderstellingen-kader

Leg je uitdaging in het licht van een van de NLP-vooronderstellingen, oftewel de NLP-principes, en merk op wat het je brengt. Je kunt bijvoorbeeld het kader pakken van open minded zijn en elkaars wereldmodel echt willen accepteren:

  • “Wat als alles wat ik dacht dat fout en onwaar is… goed en waar is?”
  • “Wat als alles wat ik dacht dat goed en waar is… fout en onwaar is?”

Hier pak je een aantal NLP-principes, maar je had ook de mindfulness-principes, de humanisme-principes, de Groenlinks-principes, een quote van Paolo Coelho, een willekeurige bladzijde uit de Happinezz of een tegeltjeswijsheid kunnen pakken.

Universeel 100% geaccepteerde waarheden en tegeltjeswijsheden

Het bijzondere van tegeltjeswijsheden is dat niemand er tegenin gaat, omdat ze door de cultuur zonder twijfel als 100% waar worden beschouwd. De volgende ‘argumenten' kun je dus altijd inzetten:

  • Sinds wanneer is kwantiteit beter dan kwaliteit?
  • Sinds wanneer is familie niet meer de hoeksteen van de samenleving?
  • Sinds wanneer is geld waardevoller dan tijd?
  • Elk nadeel heb zijn voordeel.
  • Sinds wanneer is er geen dekseltje meer voor ieder potje?
  • Als God een deur dicht doet, opent hij altijd twee ramen.
  • Het gras is altijd groener aan de overkant.

Ook kun je de Happinezz openslaan, een inspiratiekaartje trekken, een vakblad bestuderen of er een spirituele scheurkalender bij pakken.

Metafoor-herkadering

Alle herkader- en omdenk-patronen kunnen gebracht worden als een metafoor/analogie:

  • De snelweg langs de woonwijk moet je zien als de wortels van een boom. Als het fundament van een huis. Als adem voor een mens. Als het snoeien van een boom, waardoor hij juist nog harder kan groeien.
  • Uit limabonen groeit taugé. Maar als je een plankje op de limabonen en taugé legt, groeien ze twee keer zo snel. Hoe zou dat komen? Zo werkt dat ook met de snelweg langs de woonwijk. Ja het veroorzaakt wat druk, maar daardoor groeien we juist twee keer zo hard en groeit de waarde van de wijk mee.
  • ‘Het lijkt een beetje op wanneer je voor het eerst leerde te lopen…'
  • ‘Je bent een diesel, je moet even op gang komen.'
  • ‘Gemene dingen zeggen maakt je een slecht persoon.' ‘Zou een tandarts een slecht persoon zijn als hij mensen zou vertellen dat ze tandrot hebben?'
  • ‘Dat je laat bent, betekent dat je niet om me geeft.' ‘Als een chirurg te laat is voor het avondeten omdat hij iemands leven aan het redden is, betekent dat dan dat hij niks geeft om het avondeten?'
  • “Jullie dienst is te duur voor mij.” “Als de waterprijs omhoog zou gaan, zou je dan stoppen met het drinken van water?”
  • ”Ik wil deze kleine oefeningen niet, ik wil direct de grote oefening doen. Het voelt alsof ik mijn tijd besteed aan het snijden van de groenten. Ik wil direct van de heerlijke soep genieten!” ”Wil je echt een soep eten waarbij alle groenten nog niet gesneden zijn? Dus met een hele ui en een hele wortel erin met schil er nog aan? Is het niet fijner als ze alvast in kleine stukjes gesneden zijn?” In dit metafoor zit chunking en consequenties-omdenken verwerkt.

Deframing: kapotdenken

herkaderen

Deframing heeft van alles te maken met macht tonen: laten zien dat je ‘high value’ bent, en je bereidheid om weg te lopen. Op die manier breek je het kader van de ander af. Je geeft de andere persoon een uitdaging om in jouw kader te mogen meedoen. Deze uitdaging is belangrijker dan het oorspronkelijke verweer van die persoon waardoor die verdwijnt.

  • “We hebben elkaar waarschijnlijk verkeerd begrepen. Je hebt gelijk, we zouden beter niet samen moeten werken.”
  • Iemand maakt een negatieve opmerking over je uiterlijk. “Omdat ik anders te oogverblindend mooi ben.”
  • “Vertel me eens, waarom zou ik je moeten inhuren?” “Weet je wat, ik denk dat we dingen verkeerd begrepen hebben en je hebt waarschijnlijk gelijk. We zouden waarschijnlijk helemaal niet samen moeten werken.” Wat je daarmee communiceert is dat wat jij doet zo waardevol is dat als jij dat niet wil, er zat andere mensen zijn die het wel willen. Je komt vanuit een positie van overvloed in plaats van een positie van schaarste.
  • Een klant zegt: “Weet je wat, eigenlijk vind ik dit een beetje te duur voor me.” Als verkoper kan je dat deframen door te zeggen: “Weet je, ik ben best blij dat je dat zegt want mensen realiseren zich niet hoeveel kracht ze krijgen voor hun geld. En om eerlijk met je te zijn, ik weet niet zeker of de meeste mensen die een auto in deze prijsklasse kopen wel weten hoe ze om moeten gaan met een auto zoals deze. Dus ondanks dat ik deze uitstekende auto aan iedereen wil laten zien, moet ik toegeven dat ik opgelucht ben wanneer mensen voor een wat meer bescheiden, kleinere, veiligere auto gaan.” Hier is de ingebouwde uitdaging: ben jij man genoeg om deze auto te rijden? Natuurlijk werkt deze deframe niet bij een man met een gezin, die waarschijnlijk juist veiligheid wil.
  • Is een persoon maar eindeloos door aan het praten en kom je er niet tussen? Weglopen en gewoon opnieuw beginnen. Jij bepaalt het kader.
  • Wanneer je een evenement organiseert waarbij je heel veel video-opnames wil maken, en er bezwaren vanuit het publiek zouden kunnen komen, is het een kwestie van: wiens kader is het sterkste? Van het publiek of van de organisatie?
  • Ook negeren is een vorm van deframing. Door iets te negeren, bijvoorbeeld een belediging, erken je de realiteit van dat kader van de ander niet. Een belediging ga je  niet als belediging zien: je negeert de belediging. Als je bijvoorbeeld een leraar bent en je student een wit papier in levert, dan kun je de student nog een kans geven door de inhoud te negeren en te zeggen: je vergat de datum en handtekening. Als je dat verbetert, kan ik het pas nakijken.
  • “Ik ga niet mee in dit soort stemmingmakerij.”
  • “Ze zijn vast gesloten en dan zien we niks en is het niet leuk.” “Je bedoelt: ze zijn vast open, het gaat vast leuk worden en super mooi zijn. Wat fijn dat je zo positief bent schat!”
  • Wat fijn dat je altijd zo {gewenste uitkomst} doet!. Bijvoorbeeld als je kind slordig eet: “Ik ben zo trots dat je altijd met mes en vork eet en dat je zo goed kauwt!”
  • Als je collega steeds negatief praat: “Fijn dat je altijd zo positief over dingen praat! Dat maakt het zo prettig om jou erbij te hebben.”

Exact zijn in de definitie van een bestaand kader: ‘loopholes' vinden

Advocaten doen dit: ze vinden ‘loopholes' in de wet. ‘De regel zegt niet dit, dus doen we dit.' Hierbij gaat het om exact zijn in de definitie: 'the letter of the law.'

  • ‘Moeder zei dat we geen stenen naar het raam mogen gooien. Dus wel bakstenen en we kunnen het wel afvuren van een katapult.'
  • Het is oké om dit te weerstaan. Je weerstaat echt deze trance-inductie, of niet? Je denkt echt dat je niet in hypnose gaat, maar je ademhaling is zojuist veranderd.
  • Het glas is eigenlijk niet halfvol. Hij is altijd vol: de ene helft is gevuld met water en de andere helft is gevuld met lucht.

Slimme truc om eenvoudig loopholes te vinden: herhaal de zin van de ander en… De tekst blijft hetzelfde, de nadruk op een bepaald woord verandert.

Hierna lezen:  Overtuigingen: belemmerende ombuigen in bekrachtigende [HowTo]

Bewustzijn-herkadering

Het wordt vaak gezegd en er zit ook waarheid in: als je je bewust bent van iets, heeft het geen grip op je en is het zelfs al genezen. Enkele voorbeelden hiervan:

  • “Ik heb steeds piekergedachten.” “Dat je je daar nu van bewust bent, betekent dat je de macht al terug hebt gepakt over het piekeren.”
  • “Ik heb relatieproblemen.” “Als je écht diepe relatieproblemen had, dan had je er niks over gezegd tegen anderen.”
  • “Ik zweet… erg hè!” “Als je je er niet bewust van was, dan had je pas een probleem.”

De ultieme herkadering: omdenken vanuit de Bron (Of Spirit/Ziel)

omdenken vanuit de bron

Deze herkadering leerde ik van mijn leraar Peter Dalmeijer:

  • Sta je bijvoorbeeld op een tijdlijn, loop dan eens naar de tijd voor je conceptie, toen je nog geen lichaam had. Geen oordeel, en alle wijsheid van het universum: universele wijsheid. Wat geef je de aardse {jij} mee?
  • In het grotere perspectief vanuit het universum – dat miljarden lichtjaren groot is en miljarden jaren bestaat – stelt deze kwestie niks voor.
  • “Mijn moeder is zo chagrijnig en onprettig.” “Dat is inderdaad haar karakter. En haar ziel? Wat voor eigenschappen heeft haar ziel?”
  • “Dat is wat je persoonlijkheid zegt, maar wat zegt je hart / ziel / intuïtie?” Wanneer het een angstig/saboterend/negatief antwoord is: “Is dat je hart of ego dat spreekt?” “Is dat je hart die dat zegt of je intellect?”
  • Op deze manier kom je ook eenvoudig uit op de ‘Realiteit = God = Goed-herkadering' die Byron Katie ons leert.
  • Een sekteleider die claimt dat hij van God gezonden is, kan alles maken en overal mee wegkomen. “Er moeten twintig Rolls Royces ingevlogen worden. Vrouwen moeten privé door mij ingewijd worden terwijl ik hun blokkades wegmasseer.”

De enige reden dat je niet begrijpt wat ik zeg, is omdat je geen mens van God bent. Als je wel een man van God was, zou je hier niet over discussiëren met mij.
– Een troef die een sekteleider kan inzetten


Een aantal zaken om op te letten bij het omdenken:

  • Ook bij het werken met kaders geldt: geloof in de realiteit die jij presenteert. Ga eerst.
  • Omdenken is een vorm van leiden: je presenteert een verrassende invalshoek aan een andere persoon. Daarom zorg je ervoor dat je ook hier eerst gevolg hebt, bijvoorbeeld door de huidige situatie te herhalen: “Als ik het goed begrijp…”
  • Wees en blijf proactief als je met kaders werkt. Dan blijft jouw kader overeind staan omdat je niet reactief bent aan het kader van de ander. Wees niet onder de indruk, daag niet uit, verdedig jezelf niet en negeer het kader van de ander. Ook met je lichaam ben je niet reactief. Heb je te maken met een zeurend kind, kijk dan raar op naar hem, want in jouw realiteit (kader) hoort dat niet en is dat raar.
  • Denk bij het presenteren van jouw kader ook aan het hanteren van de socratische methode. De voorbeelden in de komende paragrafen zijn vaak as statement opgeschreven maar je kunt ook heel mooi omdenken door ze in vraagvorm te brengen.

Oefening: geef omdenk-cadeautjes aan elkaar

Persoon A noemt een uitdaging. Persoon B herhaalt de uitdaging en persoon C vuurt de herkadering af (die van te voren bedacht is). Doe dit met een aantal uitdagingen tegelijk in een ronde. De ontvanger maakt een representatie (visualisatie) van zijn/haar situatie, merkt op of er submodaliteiten veranderen en zegt enkel: ‘Dankjewel.'

Bij het geven van de herkader-cadeaus is het altijd handig om te kalibreren op hoe A qua lichaam reageert als hij/zij de probleem-zin uitspreekt. Naderhand kalibreer je op wat er met A gebeurt als de herkadering uitgesproken wordt.

Kijk maar naar onderstaand voorbeeld. Wat voor effect zou je voelen als je in snel tempo al die herkaderingen op je afgevuurd krijgt?

Probleemstelling:
“Ik heb een verschrikkelijke fout gemaakt, Marie is boos op mij omdat ik haar landschapsfoto's zonder haar toestemming heb gebruikt.”

Positieve betekenis reframe:
Met iedere fout ga je een grote stap vooruit. Als jij – en je bedrijf – geen probleem zou hebben, dan had je pas een probleem. En je zei toch dat je kritiek belangrijk vond? Nou, hier is dat dan.

Consequenties-reframe:
Dit was een sleutelmoment in je leven, wat leidt tot originaliteit. Jouw complete werk zal van nu af aan veranderen. Originaliteit was altijd al belangrijk voor jou en dat heb je al heel vaak laten zien. Door dit sleutelmoment ga je dit nog meer ademen.

Scope-reframe toegepast op Marie:
Zij heeft haar techniek om landschapsfoto's te maken, ook weer van een ander geleerd.

Scope-reframe toegepast op de subject:
Kijk eens naar al je andere foto's die wél correct zijn.

Intentie-reframe:
Je had er geen negatieve intentie mee – je wilde het niet bewust jatten.

Contrast-reframe
Je hebt niet al haar foto's gebruikt.

Logische niveaus-herkadering op het niveau van capaciteiten
Ja, jouw werk is uitdagend en er zijn verantwoordelijkheden en risico's zoals deze, maar jij bent niet bang. Jij hebt veel moed om hiermee om te gaan.

Variatie: dit kun je ook met meerdere mensen doen, door steeds een herkader-cadeau aan de persoon naast je te geven.

Oefening: negatieve meningen ombuigen met omdenken

  • A geeft een negatieve mening over een bepaald onderwerp.
  • B en C geven een herkadering, waarbij ze het doel hebben dat A zijn mening gaat nuanceren.
  • A geeft aan welke herkadering voor hem/haar het meest uitnodigend was.

Oefening: alle patronen oefenen

  • A vertelt een overtuiging of een andere zin om te herkaderen.
  • B wijst naar een herkader-patroon.
  • C gebruikt dat herkader-patroon om een herkadering te creëren. Zorg ervoor dat A niet kan zien waar je naartoe wijst.

Oefening: Hoe kan ik gracieuzer omdenken? Voordat je omdenk-spreuken produceert… volg je de ander!

Eerst luisteren we, voelen we mee en verkennen we iemands probleemcasus. We gaan dus niet alvast oplossen of ´positief doen' en herkaderen. Dat is giftige positiviteit. Je moet namelijk éérst volgen en empathie hebben. Dit gaat gepaard met klagen, en bewust op gebreken wijzen.

Met omdenken leid je iemand uit zijn probleem (of je wint er een discussie/debat mee). En wat weten we over leiden? Dat je eerst moet volgen! Gebruik dus eerst je rapport-vaardigheden om vertrouwen op te bouwen met de ander voordat je gaat beginnen met omdenken. Volg de ander dus eerst door middel van empathie. ‘Dat kan ik me voorstellen… Ik ben het ermee eens… En… En…' Zodra je dat gedaan hebt, kun je op een warme manier gaan omdenken met de ander!

  1. Begin met volgen door begrip te tonen. Verken hoe de ander aan het ‘vastdenken' is. Verken de ‘mind' van de ander met vragen: ‘Dus als ik het goed heb gehoord, zeg je…'
  2. Deconstrueer het vastdenken van de ander: ‘Hoe heeft dat tot nu toe voor je uitgepakt? Weet je dat zeker? Hoe weet je dat? ‘Ik weet het niet' (het magische antwoord!). ‘Oké, je denkt dat het waar is, maar je weet het niet. Dus het kan ook niet waar zijn.' Tot nu toe hebben we nog niks herkaderd!
  3. Daarna kun je gaan leiden met een omdenk-spreuk om een nieuw kader te reconstrueren: de oplossing! Gebruik daarvoor de volgende ingang: ‘Zou je je kunnen voorstellen dat…{plaats hier je omdenk-spreuk}'
    (Stap 2 en 3 kunnen ook tegelijk uitgevoerd worden.)

Laat in de reacties weten wat jij van deze technieken, uitspraken en voorbeelden vindt en hoe je ze gebruikt. Omdenken, herkaderen en sleight of mouth komt uitvoerig voor in de NLP Master Practitioner Opleiding.

Geraadpleegde bronnen: Vidarte, Herkaderen, Omdenken & Sleight of Mouth

Praktisch boek over herkaderen

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je tot slot graag op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken van NLP, waaronder bruikbare challenges om met herkaderen aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: