Hoe ziet een goed en effectief artikel eruit? Hier vind je een helder stappenplan met voorbeelden en tips over effectief schrijven. Lees verder…

Voor wie zijn deze schrijftips bedoeld? Voor iedereen die wil dat zijn artikel uitgelezen wordt!

De tips op deze pagina zijn op alle soorten informatieve teksten en artikelen van toepassing. Wil je dat je lezers daadwerkelijk in je artikel gaan duiken? Pas deze tips dan toe. Je leert onder andere hoe je een een goede indeling, lay-out en alinea's maakt.

Misschien heb je een opdracht gekregen om een artikel te schrijven of wellicht schrijf je voor een tijdschrift of schrijf je een blogartikel voor een blog. In alle gevallen heb je wat aan deze tips.

Tip 1 – De titel mag ‘grappig' zijn, maar moet in ieder geval een hint geven over de inhoud van het artikel

Deze tip zorgt ervoor dat de lezer jouw artikel kiest om te gaan lezen, en niet het artikel van iemand anders. Er zijn twee criteria waar je titel aan moet voldoen:

Criterium 1: Laat de ‘humor' niet het enige element van de titel zijn. De titel moet in ieder geval een hint geven over de inhoud van het artikel. Schrijf je een artikel waarin je uitlegt wat cryo-therapie betekent? Laat de titel dan niet zijn:

‘Ga jij met de billen bloot?'

Deze titel is wel ‘pakkend' en ‘grappig', maar de lezer weet niet waar het over gaat. En dat is een ‘mismatch' voor de lezer. Voeg dus een hint toe over de inhoud van het artikel:

‘De betekenis van cyro-therape (Ga jij met de billen bloot?)'

Criterium 2: Voeg ook een stukje toe aan de titel dat ‘pakkend', 'teasend' of ‘grappig' is. In bovenstaand voorbeeld is dat “(Ik ging met de billen bloot!)”. Hoe je dat doet? Hier leer je pakkende titels te schrijven!

Het eerste criterium blijft het belangrijkste criterium. In Amerika is deze uitspraak ondertussen bekend geworden: nobody wants to read your shit. En het is waar: men wil lezen wat men wil lezen. Men wil niet lezen wat jij allemaal te vertellen hebt.

Even tussendoor: Heb je jouw NLP Doe-Boek al?

Vind je mijn blog zinvol en wil je alles in de vingers krijgen om je communicatie & relaties te boosten? Ik maakte dit simpele NLP Doe-Boek voor je. Mis jouw exemplaar niet: Hier met blogkorting en gratis verzending.

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Ga dus niet ‘slim' of ‘literair ‘ willen schrijven, denkend dat hele menigten staan te popelen om jouw verhaal te lezen. Jij vindt misschien jouw verhaal of titel mega interessant, zoals: “Voor het eerst met de billen bloot op het podium.” Ik zie je tijdens het schrijven jezelf al een schouderklopje geven om je eigen gevatheid, maar dat is niet per se wat anderen interessant vinden.

Wat is dan wél iets wat anderen interessant vinden? De Google zoeksuggesties geven het antwoord: ‘spreekangst overwinnen tips'. Offer jouw ‘leuk' bedachte titel met de blote billen dus op en maak ervan: ‘6 verrassende tips om je spreekangst te overwinnen'.

Kortom: wees niet egocentrisch door te denken dat je ‘grappig' bent met je titel. Doe dat gerust, maar laat ook concreet weten waar het artikel over gaat. Dan is jouw arrogantie vergeven en heb je bovendien kans om op Google gevonden te worden op ‘cyro-therapie betekenis' of ‘spreekangst tips'. Als je nieuwe lezers vanuit Google wilt, pas deze tip dan altijd toe.

Tip 2 – Houd ‘aankondiging' & ‘afkondiging' altijd in je achterhoofd

In het Engels wordt dit zo mooi gezegd:

Tell ‘em what you're gonna tell ‘em – De inleiding

Then tell ‘em – De inhoud

Then tell ‘em what you've told ‘em – De conclusie

Belangrijk: dit lijken op herhalingen maar het zijn geen herhalingen. Je gaat namelijk niet de daadwerkelijke inhoud herhalen. Je bent de inhoud alleen continu aan het aankondigen en afkondigen. Dit maakt het allemaal goed helder en duidelijk.

Een vereenvoudigd voorbeeld:

In dit artikel ga je leren wat cyro-therapie is.

{inhoud artikel}

Dit was de volledige uitleg over cyro-therapie. Succes met afvallen!

Dat is clean, duidelijk en helder. Sla dus geen onnodige zij-paadjes in. Zo laat je zien dat je to the point kunt komen en blijven – een essentiële vaardigheid in de versnipperde wereld van tegenwoordig.

Tip 3 – Zo schrijf je de inleiding: hoe begin je een artikel?

Hoe begin je een artikel? Om die vraag te beantwoorden, is het belangrijk om eerst eens bewust te zijn in welke tijd we leven: een tijd waarin de aandachtsspanne van lezers steeds korter wordt en een tijd waarin jouw artikel waarschijnlijk op een scherm / op het internet gelezen wordt.

Op de middelbare school had je tijdens de Nederlandse les vast geleerd dat een inleiding twee functies kan hebben:

  • Functie 1: de aandacht trekken zodat de lezer de hele tekst wil gaan lezen.
    Dit kun je bijvoorbeeld bereiken aan de hand van: het vertellen van een actualiteit, het noemen van het belang voor de lezer of het noemen van een voorbeeld.
  • Functie 2: het onderwerp bekend maken: de lezer eenvoudig laten weten waar de tekst over gaat zodat het onderwerp helder is.
    Dit kun je bijvoorbeeld bereiken aan de hand van: het formuleren van het probleem / het onderwerp / de vraagstelling waar het artikel over gaat en/of door het aankondigen van de opbouw van de tekst.

Welke van bovenstaande twee functies van een inleiding zou je het meeste van pas komen in dit internet-tijdperk? Uiteraard beide functies, maar welke is het belangrijkst? Misschien is het antwoord verrassend: functie 2!

Je zou denken dat functie 1, de aandacht trekken, steeds belangrijker wordt in het internet-tijdperk, maar het meest belangrijke is om orde en duidelijkheid te scheppen in de informatie-wildernis die overal om ons heen is. Als je dat kunt doen, dan heb je de lezer automatisch aan je gebonden en heb je automatisch de aandacht.

Alle informatie van de wereld is namelijk gewoon overal om ons heen en direct op te zoeken via het internet. Dit is veel te veel informatie! Het is aan jou de taak om die informatie in een helder, verteerbaar artikel te zetten die de lezer bij de hand neemt door de informatie-jungle. Schrijf je zo'n simpele en duidelijke inleiding en artikel? Dan trekt dat automatisch de aandacht omdat de lezer ein-de-lijk orde en eenvoud vindt.

Hoe doe je dat dan precies? Herhaal in de inleiding simpelweg de vraagstelling die de titel impliceert. Kijk eens naar onderstaand voorbeeld:

voorbeeld-inleiding-mooie-tekst-schrijven

De inleiding van het voorbeeld legt de titel uit en introduceert de vraagstelling / het onderwerp van het artikel. Het is bijna een herhaling van de titel, maar dan wat uitgebreider. De inleiding geeft dus nog geen antwoord, maar kondigt het antwoord aan: ‘Tell ‘em what you're gonna tell ‘em'. De lezer moet alleen maar gerustgesteld worden dat het artikel inderdaad aansluit op de titel! Hierdoor weet de lezer: ‘Ik ben op de juiste plek terecht gekomen!'

Tip 4 – Neem de lezer bij de hand door het onderbewuste van de lezer gerust te stellen

Ga er niet van uit dat de lezer jouw hersenkronkels snapt. Neem de lezer bij de hand door de structuur van het artikel bijna(!) letterlijk duidelijk te maken aan de lezer.

Zorg ervoor dat je lezer nooit twijfelt…

  • Of hij/zij wel op het juiste artikel is terechtgekomen nadat hij op de titel had geklikt om erbij terecht te komen. Die twijfel treedt op wanneer de inleiding en tweede paragraaf van het artikel niet over hetzelfde lijken te gaan als wat de titel aankondigde, of alles behalve antwoord geven op de vraag die de titel impliceert.
  • Of hij/zij in een bepaalde paragraaf wel antwoord gaat vinden op de vraag of aankondiging die de bovenliggende tussenkop impliceert.
  • Of hij/zij nu een alinea aan het lezen is dat over wat achterinformatie gaat, over een oorzaak van het probleem gaat, een antwoord aanbiedt, een mening weergeeft of een praktische tip is.

Laten we een van deze punten hier uitlichten. Heb je een tussenkopje geplaatst? Begin een alinea dan direct met het antwoord inclusief een herhaling van de vraag.

Waarom is vitamine D zo belangrijk?
Het is belangrijk om vitamine D binnen te krijgen omdat onze huid een gecompliceerd orgaan is. Onze huid voedt zich van de bestandsdelen in deze mineraal.

Waarom is vitamine D zo belangrijk?
Onze huid is een gecompliceerd orgaan. Het voedt zich van de bestandsdelen in de mineraal.

Welke van bovenstaande twee voorbeelden is het meest geruststellend voor het onderbewuste van de lezer? Bij het eerste voorbeeld is er geen twijfel mogelijk dat de lezer op het juiste pad zit. Bij het tweede voorbeeld gaat de lezer onbewust twijfelen: ‘Wat ben ik nou aan het lezen? Komt er nog een antwoord op de vraag?'

Als je het zoals voorbeeldalinea 2 doet, kan de lezer het minder eenvoudig volgen. Uiteraard hoef je het niet altijd volgens voorbeeldalinea 1 te doen, maar doe het in ieder geval op de plekken waar gemakkelijk verwarring kan ontstaan zodat de lezer gerustgesteld wordt dat jij (de schrijver) hem wel bij de hand neemt.

Tip 5 – Vertaal jouw hersenkronkels naar een duidelijke tekst

Top-ondernemer Jason Fried zei ooit: “Helder schrijven is een teken van helder denken.” Schrijf duidelijke teksten zodat niemand verward wordt door jouw hersenkronkels.

Kijk eens naar onderstaand voorbeeld, waarbij de auteur geen rekening heeft gehouden met het vertalen van zijn eigen hersenkronkels naar een heldere alinea.

In dit artikel ga ik het hebben over hoe je het beste je eigen grenzen aan kunt geven (zin 1). Hoe het komt dat we onszelf steeds tegenhouden te doen wat we eigenlijk graag willen (zin 2). Wat hier dus het beste bij helpt om dit toch te bereiken (zin 3).

Een lezer begint de eerste zin te lezen, en denkt dat het artikel gaat over het aangeven van je eigen grenzen. Helder. So far so good! De tweede zin gaat opeens over het doen wat je zo graag wilt. Dat is voor een leek opeens iets heel anders (zin 2: doen wat je graag wilt) dan het aangekondigde onderwerp (zin 1: grenzen aangeven).

Als we in het hoofd van de auteur zouden kunnen kijken, dan konden we zien dat die twee dingen wel degelijk met elkaar verbonden zijn: als je niet doet wat je eigenlijk zo graag wilt doen (zin 2), dan ben je over je grenzen heen aan het gaan (zin 1).

Maar een leek kan niet in het hoofd van de auteur kijken en heeft hier een verduidelijking bij nodig om te snappen dat die twee aparte dingen met elkaar verbonden zijn. Ook zin 3 is onduidelijk: waar verwijzen de woorden ‘hier' en ‘dit' naar? Waarbij hebben we hulp nodig? Om wat te bereiken? Deze alinea zouden we dus als volgt kunnen herschrijven:

In dit artikel ga ik het hebben over hoe je het beste je eigen grenzen kunt aangeven (zin 1). Als je over je grenzen heen gaat, houd je jezelf tegen om te doen wat je eigenlijk zo graag wilt doen (zin 2). Hoe komt het toch dat we steeds over onze grenzen heengaan en wat is de oplossing (zin 3)? Lees verder!

En als we nóg kritischer naar deze alinea zouten kijken, wat een inleiding is, dan zouden we zeggen dat zin 2 niet eens in een inleiding thuishoort omdat zin 2 al een inhoudelijke uitleg geeft. De inleiding is er juist voor bedoeld om de inhoudelijke uitleg enkel aan te kondigen. Dan zouden we de inleiding als volgt volledig herschrijven:

Voorbeeld-effectief-schrijven

Tip 6 – Beantwoord de hoofdvraag direct na de inleiding, dus in de tweede paragraaf!

Geef direct na de inleiding het antwoord waar de lezer voor kwam. Stel je het uit, dan denkt de lezer dat het antwoord niet in dit artikel gevonden kan worden en verlaat de lezer het artikel. Of dan zou de lezer – iets gefrustreerd – toch gaan scrollen om het antwoord te vinden.

Dus: geef vrij snel datgene waar de lezer voor kwam. In de rest van het artikel kun je uitweiden over de hoe en waarom.

Tip 7 – Leg alles simpel uit (alsof de lezer een kind of een leek is)

Ga er niet van uit dat de lezer hetzelfde weet wat jij weet. Leg alle ideeën en theorieën uit alsof iemand het voor het eerst hoort. Jargon moet een voetnoot of een link krijgen naar een artikel over het betreffende jargon.

Tip 8 – Schrijf alsof je met een vriend praat, maar behoud de zakelijkheid van correcte taal

Schrijf alsof je spreekt. Met een vriend. In een kroeg. Kijk, opeens staan daar al drie korte zinnen in spreektaal zonder komma's. Als je de regels van zakelijk schrijven zou aanhouden, waren dat al gigantische fouten. Schrijf je een artikel, dan mag dat gewoon! Zolang je taal en grammatica voor de rest nog wel in orde is.

En… Houd nog wel enigszins rekening met de volgende tip…

Tip 9 – Wissel zinnen zonder komma's regelmatig af met zinnen met komma's

Schrijf niet te veel komma-loze zinnen achter elkaar. Dat is niet handig. Het leest namelijk niet lekker weg voor de lezer. Het voelt een beetje aan als staccato. Dat haalt de vloeiendheid eruit. Zinnen met komma's maken de tekst vloeiender. Dat komt omdat ze meestal langer zijn. In deze alinea gaat het al mis. Zie je wat ik bedoel?

Tip 10 – Maak alinea's van maximaal vijf regels

Muren van tekst zijn tegenwoordig zo zeldzaam dat ze haast not done zijn! Bijna niemand gaat ze lezen. Vooral op het internet – lees je mee, blogger? – is deze regel dringend van toepassing. Maak je alinea's dus maximaal vijf regels lang, maar het liefst drie regels.

Tip 11 – Gebruik tussenkoppen voor maximale scanbaarheid

effectief schrijven

Tussenkoppen, zoals bovenstaand voorbeeld, maken je tekst maximaal scanbaar. Dat is belangrijk omdat bijna iedereen tegenwoordig een artikel eerst afscant, om te beoordelen of het artikel gelezen moet worden.

Maak met je tussenkoppen het liefst zo min mogelijk ‘niveaus'. Gebruik gewoon één type tussenkop. Dat betekent dat je hele artikel – los van de titel – maar twee verschillende lettergroottes kent: alinea-tekst (klein lettertype) en tussenkoppen (groot lettertype). Daarmee houd je het clean.

Tip 12 – Gebruik ook deze middelen om je tekst leesbaarder en scanbaarder te maken

Je verhoogt de leesbaarheid en scanbaarheid van je artikel op de volgende manier:

  • Alinea's van maximaal vijf regels
  • Tussenkoppen
  • Genummerde tussenkoppen: tip 1…, tip 2…, tip 3…, oorzaak 1…, oorzaak 2…, oorzaak 3…
  • Quotes tussendoor (in speciale opmaak)
  • Bulletpoints en genummerde lijsten
  • Vette tekst voor de belangrijke sleutelwoorden in een bepaalde paragraaf en eventueel cursieve tekst voor leestechnische nadruk
  • Afbeeldingen (en video's bij een online artikel)
  • Zelf-getekende /-opgemaakte modellen en schema's als afbeelding

Tip 13 – Houd je lezers zo lang mogelijk in het artikel – of beter: op je website

Weet je wat de beste artikelen zijn? Artikelen die zó volledig en goed zijn, dat men daarna niet naar een andere schrijver/website/bron hoeft voor informatie. Je hebt dus het best mogelijke artikel geschreven als je lezers hun computer of telefoon dichtgooien nadat ze klaar zijn, en dus niet verder hoeven te Googlen.

Dus… maak je artikel zo compleet en duidelijk mogelijk zodat jouw artikel dat definitieve artikel is. Een van de manieren om dit te bereiken – en om het dus te winnen van concurrenten – is door het aantal minuten dat lezers op jouw artikel/website doorbrengen, te maximaliseren. Dat bereik je bijvoorbeeld door de volgende dingen te doen…

  • Maak het artikel lang en volledig. Dat bereik je bijvoorbeeld door hem regelmatig te updaten.
  • Plaats video- en audio-embeds, zoals podcast-afleveringen.
  • Plaats embeds van Powerpoint-slideshows, bijvoorbeeld via Slideshare.
  • Plaats interne links zodat lezers op je website blijven browsen, en niet onverzadigd terugkeren naar Google voor een andere zoekopdracht.

Als je dat allemaal doet en de leestijd maximaliseert, zal ook Google van jouw artikel houden en hem heel hoog plaatsen!

Tip 14 – Gebruik de Schrijfbijbel en de Schrijfwijzer

Welke schrijfregels moet je houden en welke mag je overboord gooien? Hoe kun je het leesgemak vergroten? Beide boeken zijn wat dat betreft onmisbaar. De Schrijfbijbel is trouwens meer gericht op het schrijven van verhalen en de Schrijfwijzer gaat over schrijven in het algemeen. Het wordt dan ook gebruikt in de overheid en het bedrijfsleven.

Dus… Laat los wat je op school of in je opleiding geleerd hebt

Op de middelbare school leerde je jouw inleiding te vullen met een actualiteit of een voorbeeld. Op je hbo- of wo-opleiding leerde je zakelijk schrijven. Dat zijn allemaal prima dingen om te doen, maar weet ze ook los te laten.

Als je bijvoorbeeld voor het internet schrijft, werken die dingen averechts. Dan wil je juist helder en eenvoudig maken waar je artikel over gaat, om vervolgens de vraagstelling duidelijk te beantwoorden. Gebruik dus de tips in dit artikel om helemaal bij de tijd te zijn, zodat je artikel ook daadwerkelijk gelezen en gewaardeerd wordt.

Veel succes met het oefenen van het schrijven van een artikel!