Hoe weet je of iemand liegt of de waarheid spreekt? Hoe kun je de waarheid achterhalen? Je kunt het allemaal aan de lichaamstaal aflezen om het zo op te merken. In dit artikel leer je precies hoe je een leugenaar kunt ontmaskeren en confronteren.

Inhoud van deze pagina:

Tip 1 – Verzin een ‘feit' als valstrik voor de leugenaar

Meent de leugenaar ergens geweest te zijn? Doe dan het volgende:

  1. Verzin dan een ‘feit' (die eigenlijk helemaal niet klopt) over deze locatie. Bijvoorbeeld: ‘Dan ben je dus langs de grote piano in de midden van de kamer gelopen en toen ben je…' Of: ‘Het was vast vervelend dat je in de file van 11 kilometer moest zitten.'
  2. Let nu heel goed op tekenen van aarzeling.
Hierna lezen:  Observeren vs Interpreteren: Beste Oefeningen - Waarnemen zonder oordeel

Leugenaars aarzelen als je een feit verzint over de plek waar de leugenaar niet was. Een normaal persoon die niet aan het liegen is, zou meteen zonder twijfel moeten zeggen dat er helemaal geen piano of file was. Let daar dus op.

“Makelaar: “Je hebt de advertentie in the Times gezien?”
Patrick Bateman: “Ja… nee… ja ik bedoel, ja, in the Times.”
Makelaar: “Er was geen advertentie in the Times. Ik denk dat je nu moet vertrekken.”
– Citaat uit de roman American Psycho

Bonustip: geef niet één verzonnen feit, maar stop je uitspraken vol met irrelevante feiten en informatie en let op hoe het brein van de leugenaar overladen raakt waardoor de leugenaar nog meer gaat aarzelen.

Tip 2 – Verwijs enkel vaag naar het incident

Als ik tegen jou zou zeggen: ‘Je hebt ze toch niet allebei gepakt in mijn kantoor?' Dan zou je geen idee hebben waar ik het over heb. Ik verwijs namelijk naar iets waar jij helemaal niks van af weet: dat er twee briefjes van 50 euro van mijn kantoor zijn gestolen.

Als ik tegen een ander persoon hetzelfde zou zeggen (‘Je hebt ze toch niet allebei gepakt in mijn kantoor?'), en die persoon zou reageren met: ‘Ik heb je geld niet aangeraakt,' dan heeft die persoon het waarschijnlijk juist wel gedaan.

Bonustip: voeg er een klein onwaar feitje aan toe, en de persoon die het heeft gedaan, zal je corrigeren. ‘Je hebt ze toch niet allebei gepakt in mijn kantoor, in de tweede lade van boven?' (Terwijl het eigenlijk de 1e lade van boven is.)

Tip 3 – Speur naar de afwezigheid van de woorden ‘ik', ‘mij' en ‘mijn'

Als iemand aan het liegen is, verwijst de leugenaar minder vaak naar zichzelf. Dis als iemand opeens veel minder vaak de woorden ik, mezelf en mij zegt, dan is er een grotere kans dat deze persoon liegt.

Tip 4 – Leugenaars bewegen opeens bijna niet meer tijdens het liegen

Dieven willen letterlijk niet opvallen, dus bewegen ze zo min mogelijk. Bovendien is er een andere reden: doordat liegen moeilijk is en veel concentratie vereist, heeft de leugenaar de neiging om opeens niet meer te bewegen. Wees dus extra alert op leugens als iemand opeens heel stil gaat zitten of zijn bewegingen opeens lijkt in te houden. Beweegt het hoofd pas na de zin in plaats van tegelijk? Kans op een leugen!

Tip 5 – Let op ‘uhmm's en versprekingen

Doordat leugenaars veel meer aarzelen dan mensen die de waarheid vertellen, is het logisch dat ze veel meer over hun woorden struikelen, ‘uhmm' zeggen en zich verspreken. Een eerlijk persoon spreekt vloeiend.

Tip 6 – De persoon pauzeert nét voor de leugen

Let dus op de timing van wanneer iemand iets zegt. Doordat de leugenaar even moet nadenken voordat deze persoon begint met spreken, ontstaat er een pauze voordat hij/zij spreekt.

Tip 7 – Let op de volgende bekende leugen-symboliek bij het hoofd (Pinokkio!)

Er zijn een aantal gebaren rondom het hoofd die symbool staan voor liegen als ze tijdens het uitspreken van de zin gedaan worden:

  1. Het bedekken van je mond. Zodra iemand iets oneerlijks doet, houdt deze persoon zijn/haar hand voor de mond.
  2. Het aanraken van je neus (Pinokkio).
  3. Het aanraken van de nek.
  4. Het aanraken van het gezicht over het algemeen.
  5. De lippen op elkaar om letterlijk jezelf in te houden.
  6. Een groot ‘Shhhh'-gebaar met twee handen bij je mond.

Tip 8 – Vraag de ander zijn/haar verhaal in omgekeerde volgorde te herhalen

Wanneer de ander net een lange uitleg heeft gedaan, vraag je deze persoon om zijn/haar verhaal in omgekeerde volgorde te vertellen. We onthouden en vertellen onze leugens alleen strict chronologisch, dus er zullen versprekingen gebeuren als de ander het in omgekeerde volgorde vertelt!

Wat heb je gisteren allemaal gedaan? Dankje! Vertel het nu achterwaarts. Begin aan het einde van de avond en werk zo achterwaarts naar het begin van de avond.

Tip 9 – Let op hoe afstandelijk de taal van de ander is

  • Hoe afstandelijker de taal van de ander is, hoe hoger de kans is dat het een leugen is. ‘Ik heb het geld van die man helemaal niet aangeraakt' is afstandelijker dan: ‘Ik heb zijn geld niet gepakt.'
  • Ook wanneer geen berouw of spijt te zien is, kan er sprake zijn van een leugen.
  • Veel feiten vertellen kan niet over een traumatische gebeurtenis: dan is het vaak gerepeteerd

Tip 10 – Let op schildpad-gedrag

Schildpad-gedrag: het letterlijk verbergen van jezelf. Bijvoorbeeld door:

  • Je voeten achter de stoelpoten te plaatsen.
  • Achterover te deinzen.
  • Onderuitgezakt te zitten.
  • Zo min mogelijk plek in te nemen.
  • Voorover te buigen.
  • Je armen dicht bij je lichaam te houden.
  • Mensen die iets te verbergen hebben, trekken nooit de aandacht en zeggen niks.
  • Ben je iets van me aan het verbergen? Lips wegdrukken is ja.  Vooral als dat de enige keer is dat hij zijn lippen drukt. Betekent ook oneens zijn met iets of een alternatieve standpunt hebben.
Hierna lezen:  Leer cold reading trucs - [Deze 5 technieken gebruikte Char!]

Tip 11 – Als de ander de vraag herhaalt, is er een grote kans op een leugen

Als je iemand vraagt: ‘Heb jij dat briefje van 20 euro van mijn bureau gepakt?' En als de ander de vraag dan eerst herhaalt: ‘Heb ik dat briefje van 20 euro van jouw bureau gepakt?' Dan is er ene grote kans op een leugen. Dit geldt ook voor de statements van de persoon: wanneer de persoon zichzelf vaak herhaalt, is er ook een kans dat je met een leugen te maken hebt.

Tip 12 – Je kunt het niet aan de ogen aflezen… Behalve als mensen naar beneden kijken!

Er wordt wel eens gezegd dat oogcontact vermijden betekent dat iemand liegt en… En weer andere bronnen zeggen dat wegkijken betekent dat iemand de waarheid spreekt. Doe geen moeite om de ogen van de ander als leugendetector te gebruiken. De ene keer kijkt iemand je recht in de ogen aan als hij/zij liegt, de andere keer gaan de ogen allerlei kanten uit zodat informatie in het brein opgehaald of gegenereerd kan worden (oogpatronen). Wat wel vaak gebeurt bij leugenaars, is dat ze naar beneden neigen te kijken (en daarbij ook voorover leunen), wat een teken van schuld is.

Tip 13 – Hoor je een lagere (of juist een hogere) en zachtere stem bij de ander?

Een verandering in de hoogte van de stem is een teken van een leugen. Een lagere (of juist een hogere) en zachtere stem is een eigenschap die vaker terugkomt bij leugens.

Tip 14 – Zegt de ander ja terwijl hij/zij nee knikt?

Let ook op incongruentie in ja-nee signalen tussen het hoofd en de boodschap. Zegt de ander ja maar knikt hij/zij onbewust nee? Of andersom? Dan is er een kans op een leugen.

Tip 15 – Haalt de ander de schouders op?

Wanneer de ander tijdens het antwoorden de schouders (of eentje) lichtjes ophaalt, dan is dat een teken dat het een leugen zou kunnen zijn. Als iemand aan een kant zijn/haar schouder ophaalt, dan wil dat zeggen: ‘Ik heb helemaal geen vertrouwen in wat ik net zei.'

Slechts één schouder ophalen is: informatie achterhouden of deceptie van plan.

Tip 16 – Laat de ander een micro-expressie van opluchting zien (een lach op het gezicht)?

Wanneer je een micro-expressie van opluchting ziet, door middel van een lach op het gezicht (mondhoeken gaan omhoog), dan betekent dat dat deze persoon opgelucht is dat hij/zij het leugen heeft kunnen vertellen en ermee weg denkt te komen, óf omdat de leugenaar opgelucht is doordat iemand anders beschuldigd wordt.

Hierna lezen:  Beste Boeken Over Lichaamstaal [Update 2024] [Must Reads]

Sommige mensen kunnen dit niet verbergen. Dit bevestigt de leugen vooral als het een ernstige zaak betreft waar lachen niet gepast is. Enige probleem: micro-expressies duren heel kort en zijn dus moeilijk te spotten.

  • “We zoeken locatie x”. Degene die iets verstopt heeft, toont een micro expressie van blijdschap. “Dus we zoeken verkeerd.” Toont hij juist afschuw, dan zitten we goed.
  • Adem inhouden: iets verbergen. Uitademen markeert de plek waar iets verborgen is.

Tip 17 – Let op hoe formeel de reactie is

Hoe formeler de reactie, hoe hoger de kans dat het een leugen is. In het Engels kun je dit eenvoudig erkennen doordat de ander zegt: ‘I did not' in plaats van ‘I didn't'.

Tip 18 – Leugens kun je ook aan de hand van schaamte of schuld spotten

Als het je lukt om schaamte of schuld te spotten, dan zou je de conclusie kunnen trekken dat de ander zich aan het schamen is omdat deze persoon aan het liegen is of omdat deze persoon daadwerkelijk schuldig is (doordat hij/zij bijvoorbeeld iets gestolen heeft). Schaamte en schuld kun je bijvoorbeeld herkennen doordat de ander de lippen op elkaar aan het intrekken is en/of naar beneden kijkt.

Het tegenovergestelde kan ook waar zijn: als iemand geen schaamte of schuld vertoont, dan is deze persoon het aan het opnemen voor iemand anders. Denk aan een broertje dat het andere broertje beschermt door te vertellen dat hij de koekjes heeft opgegeten.

Tip 19 – Multitasken en liegen is bijna onmogelijk

Laat de persoon bijvoorbeeld koffie inschenken terwijl je de ander tegelijkertijd ondervraagt. Heeft deze persoon er opeens veel moeite mee? Handmatige taken zijn moeilijker automatisch uit te voeren als je een gelogen verhaal probeert te construeren.

Tip 20 – Leugenaars raken je niet aan

Ze zijn veel te druk bezig met hun eigen verhaal goed te presenteren, waardoor al hun energie en concentratie daarnaartoe moet. Ze kunnen daarbij geen kinesthetische afleiding gebruiken.

Tip 21 – Een leugen bevat nooit beeldspraak en spreekwoorden

Een leugenaar is zich alleen maar aan het concentreren op feitelijke dingen om te zeggen. Daarbij zal de leugenaar tijdens het vertellen van de leugen nooit beeldspraak, spreekwoorden en metaforen gebruiken! Dus als iemand ze wel gebruikt, weet je dat die persoon niet aan het liegen is.

Tip 22 – Hoe snel antwoordt de ander?

Heel snel antwoorden op jouw vraag betekent dat er een grote kans is dat de ander schuldig is.

Tip 23 – Zegt de ander eerlijk dat hij sommige dingen niet meer weet?

Een leugenaar zal zoveel mogelijk willen bewijzen dat hij/zij allemaal feiten en gebeurtenissen wél weet. Daarom zal de leugenaar niet snel toegeven dat hij/zij details van heel lang geleden niet weet, maar er eerst over nadenken. Iemand die niet liegt, zal er eerlijk voor uitkomen dat hij/zij de details van heel lang geleden niet weet.

Hierna lezen:  Social Engineering / Hacking: Zo Doen Ze Dat! [Betekenis & Voorbeelden]

Als mensen de waarheid vertellen,  weten ze details van heel lang geleden niet

Tip 24 – Heb je met een goede leugenaar te maken? Dan wordt het al lastiger

Sommige leugenaars, zoals smokkelaars, hebben zichzelf erin getraind om leugens te vertellen. Een van hun trucs is bijvoorbeeld dat ze ook iets vertellen wat een klein beetje gênant is of wat ze er slecht uit laat zien in hun verhaal. Dit ontwapent het scepticisme.

Een asymmetrische gezichtsuitdrukking toont geen echte emotie.

Tip 25 – Bonus: verder lezen? ‘Ik weet dat u liegt'

Een professioneel boek over leugens en bedrog is ‘Ik weet dat u liegt'. Bekijk hem hier op Bol.com.

Bekroond boek over het lezen van mensen – met praktische toepassing

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met het lezen van mensen aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>

Dit waren alle tips waarmee je kunt weten of iemand liegt. Veel succes met het gebruiken van deze tips!

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: