Wat wordt bedoeld met extrinsieke motivatie en intrinsieke motivatie? Wat zijn voorbeelden van deze twee soorten motivatie en hoe kun je ze stimuleren? Lees verder voor de uitleg en tips…

Waarom doen we wat we doen? Wat bepaalt ons gedrag? Wat zet ons in beweging? Psychologen hebben verschillende theorieën over motivatie ontwikkeld, waaronder de theorie van extrinsieke en intrinsieke motivatie.

Betekenis extrinsieke motivatie

Extrinsieke motivatie is de motivatie die je voelt om een bepaald gedrag te vertonen, als je een beloning kunt verdienen of een straf kunt vermijden.

Wanneer je extrinsiek gemotiveerd bent voor iets, dan is dat niet zo omdat je het per se zelf bevredigend vindt of per se omdat je er zelf van geniet. Je doet het juist om er iets voor terug te krijgen of iets onaangenaams te vermijden.

Betekenis intrinsieke motivatie

Intrinsieke motivatie betekent dat je gedrag aangaat omdat het persoonlijk lonend is. Dit is het uitvoeren van een activiteit voor je eigen belang in plaats van het verlangen naar een externe beloning. In wezen is het gedrag zelf zijn eigen beloning, bijvoorbeeld doordat je ervan geniet of omdat je er op andere manieren zelf bevrediging uit haalt.

Extrinsieke motivatie voorbeelden

  • Een (wellicht niet zo'n prettige) baan nemen met als reden: om geld te verdienen.
  • Je kamer opruimen omdat je anders van je ouders straf krijgt.
  • Naar de universiteit gaan om je ouders niet teleur te stellen of om je vrienden te laten zien dat je iets kunt.
  • Heel goed leren voor een vak omdat je een goed cijfer wilt halen.

Intrinsieke motivatie voorbeelden

  • Een baan nemen omdat je dat werk zelf graag 8 uur per dag uitvoert.
  • Je kamer opruimen omdat je van netheid houdt.
  • Naar de universiteit gaan omdat je houdt van wetenschap en onderzoek doen.
  • Heel goed voor een vak leren omdat je het onderwerp fascinerend vindt.

Extrinsieke motivatie stimuleren? Zo doe je dat

extrinsieke en intrinsieke motivatie

Laten we naar wat bekende voorbeelden van extrinsieke motivatie kijken:

  • Waardering en complimenten. Als je een baan hebt, en je moet een project voltooien, ben je waarschijnlijk extrinsiek gemotiveerd door de waardering van je manager.
  • Geld. Als je een baan hebt, kun je ook extrinsiek gemotiveerd worden door een mogelijke loonverhoging.
  • Een score/beoordeling over jezelf. Als je op school zit, ben je extrinsiek gemotiveerd om een vreemde taal te leren omdat je er een cijfer voor krijgt – zelfs als je het leuk vindt om te oefenen en te studeren.

Extrinsieke motivatie is dus in zekere zin een vorm van omkoping. Extrinsieke beloningen zijn echter niet alléén een vorm van omkoping (hoewel omkoping kan werken). In sommige gevallen zijn mensen misschien nooit intern gemotiveerd om een taak af te ronden, en kunnen extrinsieke motieven worden gebruikt om de klus te klaren.

In feite kunnen extrinsieke beloningen de interesse in een taak of vaardigheid bevorderen waar iemand voorheen geen interesse in had. Beloningen zoals complimenten, opdrachten, bonussen of prijzen en onderscheidingen kunnen mensen ook motiveren.

Ook bonussen, commissies, erkenningsprijzen, loonsverhogingen en promoties kunnen een effectieve manier zijn om je team te motiveren of te belonen voor het leren van nieuwe vaardigheden, het aangaan van nieuwe uitdagingen of het bereiken van een kwartaaldoel.

Zet extrinsieke motivatie met mate in

Extrinsieke motivatie werkt heel goed, maar wees voorzichtig met extrinsieke beloningen: Onderzoeken hebben aangetoond dat het aanbieden van te veel beloningen voor gedrag en activiteiten waarbij mensen al intrinsiek gemotiveerd zijn om te doen, de intrinsieke motivatie van die persoon kan verminderen.

Als je een manager bent, gebruik dan spaarzaam extrinsieke beloningen om je team te motiveren om nieuwe verantwoordelijkheden op zich te nemen of hoge doelen te bereiken.

Intrinsieke motivatie stimuleren

intrinsieke motivatie

Je kunt intrinsieke motivatie op de volgende manieren stimuleren:

  • Positieve, oprechte feedback. Gewoon van mens tot mens. Als jouw personeel jou ziet als een prettig persoon, zal jouw personeel intrinsiek gemotiveerd zijn om zich extra in te zetten voor jou.
  • Een andere krachtige manier om intrinsieke motivatie te vinden, is door erachter te komen wat de waarden van iemand zijn. Vervolgens kun je je communicatie dermate op die waarden afstemmen waardoor men extra intrinsiek gemotiveerd zal zijn om mee te werken.
  • Leiderschap dat autonomie bevordert. Dit staat ook wel bekend als de managementtheorie van ‘platte organisaties', waarbij er veel zelfsturing en vrijheid is.

Maar zorg ervoor dat je niet te veel complimenten en waardering toezwaait voor werk dat minder betekenisvol is voor je team, want anders kunnen zij hun intrinsieke motivatie verliezen (zie volgende paragraaf). Door je bemoedigingen volgens de wijze van de growth mindset te brengen, kun je dit effect tegengaan.

Deze motivatietheorie en wetenschappelijk onderzoek

Een groot aantal wetenschappelijke conclusies over extrinsieke en intrinsieke motivatie zijn opgetekend in het boek ‘Intrinsic and Extrinsic Motivation' van Judith M. Harackiewicz.

Onderzoekers zijn tot een aantal algemene conclusies gekomen met betrekking tot extrinsieke beloningen en hun invloed op de intrinsieke motivatie:

  • Onverwachte externe beloningen verminderen de intrinsieke motivatie doorgaans niet. Als je bijvoorbeeld een goed cijfer krijgt voor een test omdat je het leuk vindt om over het onderwerp te leren en de docent besluit je te belonen met een cadeaubon voor je favoriete pizzatent, dan zal je onderliggende motivatie om over het onderwerp te leren niet worden aangetast. Dit moet echter met de nodige voorzichtigheid gebeuren, want mensen zullen soms zulke beloningen blijven verwachten in de toekomst.
  • Bemoediging kan helpen om de intrinsieke motivatie te vergroten. Onderzoekers hebben ontdekt dat het aanbieden van positieve bemoediging en feedback wanneer mensen iets goeds doen, de intrinsieke motivatie kan verbeteren.
  • Intrinsieke motivatie zal echter afnemen wanneer externe beloningen worden gegeven voor het uitvoeren van slechts minimaal, eenvoudig werk.
  • Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat het aanbieden van te veel externe beloningen voor een gedrag dat voldoende intern motiverend is, kan leiden tot een vermindering van de intrinsieke motivatie, een fenomeen dat bekend staat als het overrechtvaardigingseffect. In een van de onderzoeken werden kinderen die werden beloond voor het spelen met speelgoed waarin ze eigenlijk al interesse hadden getoond, minder geïnteresseerd in het item nadat ze extern werden beloond.

Wanneer kun je het beste gebruikmaken van externe of interne motivatie?

intrinsieke en extrinsieke motivatie voorbeelden

Bovenstaande onderzoeken willen niet zeggen dat extrinsieke motivatie een slechte zaak is. Extrinsieke motivatie kan in sommige situaties gunstig zijn. Het kan vooral nuttig zijn in situaties waarin een persoon een taak moet voltooien die hij of zij onplezierig vindt. Bijvoorbeeld in de volgende gevallen:

  • Externe beloningen kunnen interesse en betrokkenheid opwekken in iets waarin het individu in eerste instantie geen interesse had.
  • Extrinsieke beloningen kunnen worden gebruikt om mensen te motiveren om nieuwe vaardigheden of kennis te verwerven. Zodra deze vroege vaardigheden zijn aangeleerd, kunnen mensen daarna meer intrinsiek gemotiveerd worden om de activiteit voort te zetten.
  • Externe beloningen kunnen ook een bron van feedback zijn, waardoor mensen weten wanneer hun prestaties een norm hebben bereikt.

Extrinsieke motivatie moet worden vermeden in situaties waar:

  • Het individu de activiteit al intrinsiek lonend vindt.
  • Het aanbieden van een beloning een ‘spel-activiteit' meer kan doen lijken op ‘werk'.

Belang van intrinsieke en extrinsieke motivatie

Dus, intrinsieke motivatie is goed en extrinsieke motivatie is ook goed. Beiden zijn belangrijk. De sleutel is om erachter te komen waarom jij – en je team – gemotiveerd zijn om dingen te doen, en om beide soorten motivatie aan te moedigen.

Intrinsieke motivatie test

Ben jij benieuwd hoe het staat met jouw intrinsieke motivatie? Doe hier de prestatie-motievatie-test van 123test.nl

Praktisch boek over motivatie

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je tot slot graag op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met motivatie aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: