Open vragen stellen [uitleg & beste voorbeelden]

Open vragen stellen: zo pak je dat aan

Wat een open vraag precies is, is het beste duidelijk te maken door het verschil met een gesloten vraag aan te geven. Een gesloten vraag is een vraag waar je alleen met “ja” of met “nee” op kunt antwoorden. Een open vraag daarentegen, geeft de ander de mogelijkheid omprecies zo te antwoorden als hij of zij wil. Waar open vragen goed voor zijn en hoe je ze aan de ander stelt, leer je in dit artikel. Open vragen stellen is een echte kunst die zijn vruchten afwerpt.

Waarom open vragen stellen?

Het grote voordeel van open vragen stellen, is dat je de ander ermee uitnodigt heel veel informatie te geven. Als je een gesloten vraag stelt, kan de ander alleen maar “ja” of “nee” zeggen. Als je echt veel te weten wilt komen, heb je niet veel aan een gesloten vraag. Bij een open vraag geef je de ondervraagde persoon bovendien de kans iets in zijn of haar eigen woorden te vertellen, waardoor je een beter beeld krijg van waarom iemand iets doet of niet doet.

Bovendien kunnen open vragen je behoeden voor gênante situaties:

• In plaats van te zeggen: “Zo, dat is een onafhankelijke sterke vrouw, vind je niet!” – waardoor vrouwen wel eens getriggerd kunnen raken omdat het alvast een mening van jou bevat – kun je beter vragen: “Wat vind jij van deze vrouw?”
• Als je niet weet of iemand een broer, zus, vader, moeder, vriendje, vriendinnetje, jongen of meisje is, dan kun je gewoon een open vraag stellen. Je kunt bijvoorbeeld aan de persoon die meegekomen is vragen: “Vertel, wie heb je vandaag meegenomen?”

Gesloten vragen klinken als een verhoor

Als je te veel gesloten vragen stelt, klinkt het alsof je de ander ondervraagt zoals in een politiecel. Tenzij je iemand tegen je in het harnas wil jagen, is dat meestal niet de bedoeling. Gesloten vragen komen over als een bedreiging en hebben vaak iets veroordelends in zich. Ook heb je de kans dat je met gesloten vragen als betuttelend of kleinerend overkomt op de ander.

Zo stel je een open vraag

De belangrijkste vuistregel om te onthouden, is dat jee en open vraagt begint met een vraagwoord:

• Wie?

• Wat?

• Waar?

• Waarom?

• Wanneer?

• Hoe?

Waarom deze vraagwoorden?

Begin je een vraag met één van deze vraagwoorden, dan is het voor de ander onmogelijk om alleen maar met ja of nee antwoord te geven. Kortom: deze vraagwoorden dwingen een open antwoord af. Je vraagt om een verklaring, niet om een bevestiging. Een open vraag lokt meer uit dat één woord: minstens een hele zin, maar vaak meerdere zinnen of juist een heel verhaal.

Pas wel op het gebruik van “waarom”

Het is het beste om geen open vraag te beginnen met “waarom”. Dat komt omdat waarom bijna altijd als een verwijt klinkt. “Waarom heb je dat gedaan?” of “Waarom is die taak nog niet af?” Je geeft de ander (vaak onbedoeld) de indruk dat deze iets verkeerd heeft gedaan. Het klinkt veel vriendelijker als je vraagt “Wanneer verwacht je dat deze taak af zal zijn?”

Hoe begint een gesloten vraag

Begin je een vraag met een werkwoord, dan is het bijna altijd een gesloten vraag. Ga maar na: “Heb je les vandaag?”, “Wil je me een handje helpen?” of “Kun jij een gesloten vraag stellen?”

Aan welke eisen voldoet een goede open vraag?

Een goede open vraag is…

• Zo kort mogelijk
  
  
• Neutraal in toon (dus niet verwijtend)
  
  
• Maakt gebruik van het juiste vraagwoord
  
  
• Nodigt de ander uit uitgebreid antwoord te geven
  
  
• Let ook op de juiste toon
  
  
• Lichaamstaal is ook belangrijk (een boze blik of gebalde vuisten zullen niet helpen).

“Wat vind je van…”: één van de beste open vragen

“Wat vind je van” is één van de beste open vragen die je maar kunt stellen. Dat heeft ermee te maken dat je de ander uitnodigend heel veel prijs te geven. Je vraagt letterlijk om de mening van de ander. Doe je dat op een vriendelijke manier, dan zal de ander zich zeer gewaardeerd voelen. Uiteindelijk willen we toch allemaal onze mening uiten en zeggen wat we belangrijk vinden, al doen we dat misschien niet zo snel tenzij er om wordt gevraagd.

Hoe gebruik je je lichaam?

Je moet je lichaam zo gebruiken dat de ander het idee krijgt dat je echt belangstelling hebt voor het antwoord – dan niet voor het antwoord dat je graag wílt horen, maar het oprechte antwoord.

• Zorg ervoor dat je de ander aankijkt (niet de hele tijd en niet te intens)
• Knik regelmatig als de ander iets zegt (zodat je laat aanmerken dat je zijn of haar woorden in je opneemt en aan het verwerken bent)
• Draai in ieder geval je bovenlichaam naar de ander toe (zodat je laat merken dat de ander op dat moment het middelpunt van jouw belangstelling is)
• Oefenen helpt ook (dit kan bijvoorbeeld door naar interviews op televisie te kijken)
• Wacht geduldig op antwoord.

Soms laat het antwoord even op zich wachten

Als je de vraag eenmaal hebt gesteld, kan het soms nog enkele seconden duren voor je echt antwoord krijgt. Dat heeft ermee te maken dat de ander diep moet nadenken over wat je precies gevraagd hebt. Vul de pauze niet op met onnodig geklets, maar wacht minstens vijf seconden.

Vraag om verduidelijk

Is het niet helemaal duidelijk wat de ander nu precies bedoelde? Vraag dan door. Vraag letterlijk of de ander iets nog een keer voor je kan herhalen, of maak duidelijk dat je niet helemaal begrijpt wat de ander precies zegt. Om te controleren of je het echt begrepen hebt, vat je het in je eigen woorden nog eens samen. De ander weet dan ook gelijk of je het begrepen hebt.

Onbeperkt aantal vragen

Het aantal open vragen dat je kunt stellen, is bijna onbeperkt. Je kunt het eigenlijk zo gek niet verzinnen of er is wel een open vraag voor te verzinnen. De Nederlandse taal is duizenden en duizenden woorden rijk en die woorden kun je miljoenen wijzen met elkaar combineren tot een vraag. Een open vraag hoeft niet werk gerelateerd te zijn, maar kan net zo goed over iets uit de privésfeer gaan. Laat zien dat je interesse in de ander hebt met een open vraag.

Heeft een open vraag ook nadelen?

Een mogelijk nadeel van een open vraag is dat deze tot een heel lang antwoord kan leiden. De ander kan onnodig veel uitweiden en je ook allerlei informatie geven die op termijn niet relevant is. Met een open vraag bestaat ook het risico dat je controle verliest over het gesprek.

Wat is motiverende gespreksvoering?

Motiverende gespreksvoering is eigenlijk een soort coaching gesprek. Je stelt je open voor de denkbeelden van anderen en probeert anderen beter te begrijpen. Dat is precies het doel van open vragen stellen. Motiverende Gespreksvoering draait op het stellen van gesloten vragen.

Een gesprek beginnen

Een praatje met iemand maken, begint met het stellen van een open vraag. Denk maar eens aan vragen als “Hoe gaat het met je?” of “Heb jij gisteren iets leuks gedaan?” en “Wat zijn jouw weekendplannen?” Vervolgens kun je ook met open vragen doorvragen. Denk eens aan een verdiepende vraag. Als iemand vertelt dat zijn hobby voetbal is, vraag je iets als “Hoe ziet voor jou de ideale voetbalwedstrijd eruit?” en “Wat vind je zo leuk aan voetbal?”

Wat is een keuzevraag?

Een keuzevraag is eigenlijk ook een soort gesloten vraag. Maar in plaats van een antwoord “ja” of “nee”, heb je de keuze uit twee of meer opties. Denk maar eens aan “Wil je pizza of pasta eten vanavond?”, “Wil je naar de kroeg of thuisblijven?” of “Vind je het goed of slecht gaan?”

Wat is een reflecterende vraag?

Een reflecterende vraag is eigenlijk niet meer dan een controlevraag. Als je bijvoorbeeld iets uitgebreid hebt uitgelegd, vraag je na afloop “Begrijp je wat ik bedoel?” of: “Klopt het dat we door kunnen?”

Gesloten of open vragen: een YouTube toelichting

Via deze link kom je uit bij een YouTube video waarin het verschil tussen open en gesloten vragen wordt besproken:

Op jouw succes!

Praktisch boek over vragen stellen

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je tot slot graag op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met verschillende vraag-technieken aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>