Wat is giftige positiviteit, waarom is het slecht en wat is het betere alternatief? In dit artikel leggen we het je allemaal uit. Lees verder…

Wat is giftige positiviteit?

Giftige positiviteit is het te vroeg en te optimistisch doen van een positieve uitspraak om een negatieve situatie te relativeren, op te lossen of bagatelliseren. Wanneer er een negatieve, teleurstellende of moeilijke situatie ontstaat, heeft het een ontkennend en beklemmend effect wanneer je direct naar de positieve kant probeert te sturen met een oplossing – of als je de ander direct wilt gaan opbeuren.

Wanneer er te vroeg gerelativeerd wordt, is dit schadelijk voor zowel de gever als de ontvanger van de boodschap, ook al is die positieve aanmoediging juist datgene wat je gesprekspartner eigenlijk zou moeten horen.

Voorbeelden van giftige positiviteit

Typische zinnen die bij giftige positiviteit horen, zijn:

Ook de meest prachtige wijsheden en herkaderingen – hoe waar ze ook zijn – behoren met de verkeerde timing allemaal tot schadelijke positiviteit.

Als iemand bedroefd is, dan is het juist niet nodig om die persoon meteen op te vrolijken. Bagatelliseer de gevoelens van de persoon niet. Gebruik bijvoorbeeld geen zinnen als “het valt wel mee”, “Het is oké, het komt wel goed” of “je zal je morgen wel beter voelen”.

Ga er eens bij zitten en vraag waar de ander bedroefd over is.

Een bekende situatie waarin giftige positiviteit veelvuldig voorkomt, is wanneer iemand overleden is en de nabestaanden aan het rouwen zijn. Wanneer zij te horen krijgen dat de overledene nu “op een betere plek is” of “van zijn lijden verlost is” of als de kinderen die de overledene achterlaat te horen krijgen dat ze “over het algemeen een fijne jeugd hebben gehad”, worden de tranen van de rouwenden niet erkend en zelfs ontkend en een halt toegeroepen.

Maak de ander niet ‘beter', probeer geen antwoorden te geven en probeer de problemen van de ander niet op te lossen. Ook al zijn je intenties zo goed… doe het niet. Laat ‘jij' aan de kant gaan. Jouw talent is jouw aanwezigheid, niet manipulatie. Jouw talent is heelheid, niet verdeling.

Het enige wat je bij overlijden hoort te zeggen, is: “Wat een groot verlies. Heel veel sterkte met verwerken.” Geen advies. Geen lichtpuntjes. Geen relativeringen.

Waarom is giftige positiviteit ongewenst?

Te vroeg positief denken en relativeren, hoe goedbedoeld ook, brengt mensen met legitieme zorgen en gevoelens tot zwijgen. Het is leeg, afstandelijk, afwijzend, verdovend, vermijdend, onderdrukkend en ontkennend. Zo worden iemands emotionele behoeften verwaarloosd.

Bovendien is het geven van ongevraagde meningen en advies een heel betrouwbare manier om vervreemd te raken van mensen en vrienden te verliezen.

Ook spiritueel narcisme ligt op de loer, omdat je hiermee je eigen gevoel van “een spirituele leraar zijn” opblaast. Je hoopt een verlichtend stukje wijsheid te geven, in plaats van de ander daadwerkelijk te steunen.

Wat moet je dan wel doen in plaats van giftige positiviteit?

Laten we hieronder naar de handvatten kijken om giftige positiviteit tegen te gaan:

Tip 1: Zet iedere oplossing voorlopig uit je hoofd: moedig juist het klagen aan

Zet jouw leiding naar positiviteit voorlopig uit je hoofd. Ga eerst echt goed luisteren, contact maken en iets te weten komen over de ander. Laat maar lekker klagen, piepen, miepen, mauwen, grommen, brommen, wiebelen, wankelen, trillen, zweten, verward zijn, niet weten, niet snappen, afgemat, onvolmaakt en onopgelost zijn.

Eerst luisteren we, voelen we mee en verkennen we iemands probleemcasus. We gaan dus niet alvast oplossen of ´positief doen' en relativeren. Dat is giftige positiviteit.

Je moet namelijk éérst volgen en empathie hebben. Dat doe je door gewoon lekker samen te klagen, bitchen, zeuren en bewust op gebreken te wijzen.

Laat de ander zich uiten en geef daar echt de ruimte voor. Ieder gevoel mag er zijn. De probleemsituatie kan uiteraard niet zomaar in een gesprek opgelost worden, maar iemand kan zich wel volledig uiten in een gesprek en dát is al enorm kostbaar. Laat de ander het probleem niet in zijn eentje dragen.

Denkt iemand bijvoorbeeld aan de dood? Het is zwaar om die gedachte in je eentje te dragen. Laat deze persoon die gedachte met jou delen. Gedeelde smart is halve smart. Dáárom is klagen – je blues zingen – juist zo helend.

Bied géén oplossingen, positiviteit, bagatellisering of relativering. We luisteren, voelen mee en verkennen we iemands probleemcasus. We gaan dus niet alvast oplossen of ´positief doen'. Dat is giftige positiviteit. Je moet namelijk éérst volgen en empathie hebben… en pas véél later komt er vanzelf wel een keer een lichtpuntje. Maar dat moet rijpen. Geef het bitchen en klagen dus echt de tijd.

Dus:

  • Maak de ander niet ‘beter', probeer geen antwoorden te geven en probeer de problemen van de ander niet op te lossen. Ook al zijn je intenties zo goed… doe het niet. Laat ‘jij' aan de kant gaan. Jouw talent is jouw aanwezigheid, niet manipulatie. Jouw talent is heelheid, niet verdeling.
  • Geef geen goedbedoelde adviezen. Probeer het niet op te lossen. De oplossingen zijn er al. Slechts de juiste vragen zijn nodig. Een gebroken hart heeft bijvoorbeeld geen tweedehands adviezen en preken nodig. Het is niet nodig om de dingen die jij weet, te vertellen – als een soort ‘volmaakte leraar' of ‘spirituele expert' – hoe gelijk je ook hebt. Het enige wat nodig is? Alleen maar dat jij de ander gewoon ontmoet, nu, waar de ander is.
  • Een antwoord is totaal niet nodig. Laat de zoektocht er maar gewoon zijn. Laat er acceptatie zijn voor die onopgeloste zoektocht vol puinhoop, terwijl we gewoon in duigen mogen blijven liggen.
  • Soms wil iemand wel adviezen van je. Hoe kom je erachter of dat het geval is? Alléén als de ander er expliciet om vraagt – of je kunt het gewoon vragen: ‘Heb je liever dat ik gewoon luister of heb je liever advies?'

Tip 2: Toon begrip en verken juist de negatieve situatie met belangstellende vragen

Vraag simpelweg door, met interesse. Vraag actief naar uitdagende situaties en emoties. Gewoon dingen waar iemand mee zit. We nodigen iemand dus uit om kwetsbaar te zijn en ook die vervelende dingen te uiten. Stel jouw gesprekspartner actief vragen over hun:

  • Angsten
  • Kwetsbaarheden
  • Pijnpunten
  • Problemen waar ze mee zitten
  • Dingen waar ze tegenaan lopen
  • Wat op hun hart ligt
  • Wat klote is
  • Hun frustraties
  • Of ze zich veilig voelen

Tip 3: Bied empathie en een luisterend oor

Luister, voel mee en verken iemands probleemcasus. De ander grondig volgen in zijn pijn – en die volledig gaan begrijpen – is essentieel als je op een gegeven moment wilt gaan leiden naar een positieve oplossing. Hieronder vind je zinvolle artikelen met extra tips om dit te bereiken:

Tip 4: Doe iets, steek je handen uit de mouwen

Advies naar iemand roepen is lui. Je blijft op je luie reet zitten terwijl je dat doet. Zie je al in dat dit geen enkele waarde heeft?

  • Zeg niet: “Je moet dat vlekje even van je shirt halen.” Haal liever een doekje met zeep voor die persoon. Nu ben je pas zorgzaam en warm bezig.
  • Waarom zou je tegen een moeder zeggen dat er pesticiden in aardbeien zitten en dat ze haar kind vergiftigt… terwijl je verder helemaal niks doet. Als jij het zo nodig beter weet en iemand wilt verblijden met jouw advies, steek dan op z'n minst je handen uit de mouwen: haal een fles azijn, was de aardbeien ergens met de azijn en breng ze dan naar de moeder toe.
  • Doe even wat moeite om éérst verbinding met de ander te maken. Toon interesse, maak een praatje, maak een vriend… en daarna kun je al met veel meer wegkomen, waaronder zoiets vervelends als ongevraagd advies.

Waarom dit veel beter is: kwetsbaarheid schept een band voor het leven

De reden waarom bovengenoemde oplossingen beter zijn dan giftige positiviteit, is omdat je hiermee uitnodigt tot kwetsbaarheid. Ergens is dit ook gewoon eerlijkheid. Gewoon eerlijk kunnen delen wat je voelt en waar je mee zit. Dat zorgt voor een enorme band met mensen omdat het een flinke laag dieper gaat dan oppervlakkig contact.

Het uiten van kwetsbare emoties, is een van de krachtigste manieren om een sterke band te scheppen. Als je die kwetsbaarheid skipt, dus als je steeds direct naar positiviteit en oplossingen schakelt, dan ontstaat er giftige positiviteit. Laat dat achterwege wanneer iemand in pijn is.

Die gedeelde smart verbindt en smeedt een emotionele band: In duigen blijven liggen en heerlijk samen in de puinhoop van gebreken kruipen. Gewoon in duigen liggen. Deze intimiteit, verbinding en kwetsbaarheid krijg je nooit met giftige positiviteit.

 

Gerelateerd: lees verder...