In dit artikel leer je hoe je beter wordt in (actief) luisteren naar een ander. Bij het opbouwen van een verbinding met andere mensen, kunnen luistervaardigheden goed van pas komen. Luister dus goed naar deze tips en regels om de beste luisteraar te worden!

Inhoud van deze pagina:

Betere luistervaardigheden? De #1 tip is: wees stil, laat uitpraten en geef niet te snel advies

Wat is nou de allerbelangrijkste tip als je goed wilt worden in luisteren? Je mond houden. Want het is leuk en aardig dat je allemaal empathische-zinnetjes hebt geleerd en dat je misschien wel mooie NLP-vragen stelt… maar soms moet je gewoon je mond dichthouden.

Als je alles steeds vult met je eigen gepraat, kun je niks horen van wat een ander te zeggen heeft.

Regelmatig kom ik met een aantal vrienden bij elkaar voor een mastermind-groep. Tijdens zo'n bijeenkomst mag iedereen om de beurt een kwartier lang vertellen hoe het met hem gaat. Wat we allemaal als het meest fijne aspect van de avond ervaren, is dat we lekker kunnen uitpraten.

Kennis wil een stem. Wijsheid wil luisteren. Een dwaas man denkt: dat weet ik al. Zo voorkomt hij dat hij nieuwe dingen ontdekt. Een wijs man denkt: ik ken het hele verhaal nog niet. Hij opent zichzelf voor nog meer wijsheid.

En wat doen mijn vrienden en ik terwijl die ene persoon aan het uitpraten is? We luisteren, knikken, tonen begrip, moedigen de pratende persoon aan om alles uit te drukken en laten onze adviezen en eigen ervaringen achterwege totdat de ander uitgepraat is. Dit is het grootste wat je kunt doen om je luistervaardigheden te verbeteren: less is more.

Het grootste communicatieprobleem is dat we niet aan het luisteren zijn om te willen begrijpen. We luisteren om te kunnen antwoorden…
– Stephen R. Covey

Laten we doorgaan met de beste luistertips om je luistervaardigheden te optimaliseren…

Hierna lezen:  Zo ga je om met betweters die gelijk willen hebben [Psychologie] [5 Technieken]

Tip 2: Onderbreek mensen nooit als ze praten

Weet je wat meester-luisteraars doen? En dan heb ik het over die mensen waar echt iedereen van houdt, omdat ze echt heel goed kunnen luisteren? Nou, dit dus: Nooit mensen onderbreken als ze praten. Mensen willen hun hart luchten en daar is een luisterend oor voor nodig. Meester-luisteraars onderbreken nooit (en laten zich ook niet onderbreken).

Weiger te onderbreken.

Even tussendoor: Heb je jouw NLP Doe-Boek al?

Vind je mijn blog zinvol en wil je alles in de vingers krijgen om je communicatie & relaties te boosten? Ik maakte dit simpele NLP Doe-Boek voor je. Mis jouw exemplaar niet: Hier met blogkorting en gratis verzending.

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Tip 3: Wacht twee seconden voor je antwoord geeft

Meester-luisteraars pauzeren twee seconden voordat ze antwoorden. Je gezicht absorbeert en reageert… en dan pas antwoord je. Hierdoor weten ze zeker dat de andere persoon uitgesproken is… en je gesprekspartner zal dat ook merken en verwonderd zijn van jouw rust en respect.

Think before you speak. Een paar seconden de tijd vertragen. Niet roepen maar zwijgen.

Tip 4: Oordeel ondertussen niet

Oordeel niet over datgene wat de ander aan het vertellen is. Dit is niet alleen een essentiële luistervaardigheid, het is ook een prachtig cadeau dat je de ander geeft. Dat betekent onder andere dat je de andere persoon niet verwart met het verhaal over die persoon, oftewel de droom over wie de andere persoon is. Interpreteren is een van de grootste luisterfouten.

Communiceer niet vanuit je conditionering, oftewel verstand, want daarmee kun je geen verbinding maken, maar interpreteer je vooral. Oordeel niet te snel en interpreteer en verbind de woorden niet met associaties die je in het verleden hebt opgedaan. Wat bedoelt de ander echt? Houd dat clean, zonder inmenging van jouw associaties en oordelen.

Naar de ziel van iemand anders luisteren in een toestand van openheid en ontdekking, kan zo ongeveer de grootste dienst zijn die de ene mens de andere kan bewijzen.
– Douglas V. Steere

Tip 5: Zeg “Ga door, vertel…”

Als iemand een verhaal aan het vertellen is aan een groep en onderbroken wordt, ben jij de eerste die hem/haar vraagt door te gaan met het verhaal. Of als wat-dan-ook je gesprekspartner onderbreekt: moedig aan om door te gaan. Want jij luistert en jij bent een fijne luisteraar die echt de tijd neemt en alles wil weten.

Sterker nog: als je gesprekspartner zijn eigen train of thought probeert te begrijpen en formuleren, moedig je hem aan om daar de tijd voor te nemen en om het ook echt aan je te uiten. Moedig je gesprekspartner dus echt aan om zijn gedachten te uiten.

Wanneer jullie tegelijk iets willen zeggen, houd je je in en zeg je: “Vertel maar, ga jij maar eerst.”

Tip 6: Vraag door met interesse

Vraag door. Bemoedig de ander om meer te vertellen, bijvoorbeeld over een probleem. Laat de ander meer praten door steeds verbaal wat korte, erkennende respons te geven. Zoals je hieronder ziet, hoeven dit niet letterlijke vragen te zijn. Het kan iedere kreet zijn die communiceert dat je méér wilt weten:

“Aha, mmm, ja, is dat echt waar? O, Serieus? Hah dat is zo cool! Dat is echt interessant! Ik zie wat je bedoelt. Wat leuk, vertel me er meer over. Daar zou ik graag mee over willen horen.”

Je kunt ook non-verbale erkenning geven: hoofd knikken, je gezichtsuitdrukkingen matchen met wat er verteld wordt, open en ontspannen lichaamsuitdrukking, oogcontact etc.

Hierna lezen:  Boek-release: hoe je een sociaal superheld wordt volgens NLP-coach Paul Vrouwenvelder

Bonus: hoe meer de ander vertelt, hoe meer jij op patronen kunt letten zodat je daarmee rapport kunt maken.

Tip 7: Rot op met ongevraagde adviezen en positiviteit

Waak voor ongevraagd advies en giftige positiviteit. Dat zijn allebei vormen van oplossen en de ander de mond snoeren daarmee. Als je dit doet, word je een gehaat persoon. En dat meen ik. Niemand wil naast je zitten in de lunchpauze als je dit doet.

Probeer nooit de ander te ‘repareren', herstellen of niet meer te laten voelen wat hij/zij voelt. En doe al helemaal niet alsof je ‘degene bent die het weet' of ‘de verlichte'.

Geef je advies of mening enkel als daar om gevraagd wordt.

Tip 8: Heb juist tolerantie en medeleven

Wat doe je dan wel? Je hebt een houding van tolerantie, empathie en medeleven voor de ander:

‘Ben je in de war? Wees dan gewoon in de war. Ben je bang? Wees maar bang. Brand je van woede? Laten we die woede maar laten branden en ontdekken wat er gebeurt.'

Hier vind je 100+ empathie-tips en zinnetjes die je kunt gebruiken >>

Tip 9: Luister met compassie dus met één doel: de ander helpen zijn hart te legen

Luister met compassie: dus verwelkom alles van je gesprekspartner. je luistert dan met maar één doel: de ander helpen zijn hart te legen. Dit betekent onder andere dat je je mond dichthoudt zodat de ander zich volledig kan uiten. Luister gewoon met volle aandacht tot alles eruit is.

Vanavond haalde ik mijn dochter op van de hockeytraining. In de auto vertelde ze dat de training minder leuk was i.v.m. dat twee meiden vervelend deden. Ik vroeg aan haar wat ze precies deden. Zij vertelde en ík luisterde. Na haar verhaal gaf ik aan dat ik kon begrijpen dat dat erg vervelend voor haar was.

Waar ik eerder altijd bleef door vragen en met oplossingen kwam hield ik netjes mijn mond. Ze wilde naar mijn idee gewoon haar hart luchten, heb haar daarna er niet meer over gehoord.

Daarna stond ze onder de douche en stond te huilen. “Is er nog iets wat je wil vertellen”, vroeg ik. “Nee, ik heb een schaafwondje die prikt” was het antwoord. Ik gaf aan dat ze er zalf op kon doen na het douchen. Dat wilde ze niet.
Ik bedacht me…. “Kan ik iets voor je doen?” vroeg ik i.p.v. met een aantal oplossingen te komen. “Nee, hoor” was het antwoordt.

Ze wil blijkbaar gewoon even haar verhaal kwijt…

Sanne Hagen, businesscoach – een van mijn lezers

Tip 10: Denk niet over wat jij straks zou kunnen zeggen als het jouw beurt is om iets te zeggen

Houd je volledige aandacht bij de ander – en dus niet bij het nadenken over wat voor reacties je allemaal kunt geven wanneer het jouw beurt is om te praten.

Hierna lezen:  59 Beïnvloedingstechnieken: Effectief Beïnvloeden, Overtuigen & Manipuleren

Luister dus om te begrijpen, niet om te reageren. En al helemaal niet om te reageren met tweedehands antwoorden die je uit je hoofd hebt geleerd, die niks te maken hebben met de onmiddellijke ervaring uit de eerste hand in het hier-en-nu.

Tip 11: Luister met je lichaam, dus behandel communicatie niet als digitale tekst

Dit is wat zweverig maar luister met heel je lichaam en voel dus ook de energie van de ander. Communicatie is meer dan enkel de woorden. Luister met heel je lichaam en voel dus ook de energie van de ander.

Tip 12: Wees inductief, dus geef niet zelf oplossingen maar vraag wat de ander zou bedenken

Weet je wat inductief coachen is? Dat jij géén oplossingen kant-en-klaar geeft. Dat zou onder ongevraagd advies vallen wederom. In plaats daarvan, zou je een inductieve vraag kunnen stellen: Vraag hoe het probleem opgelost kan worden volgens de ander.

Wat denk je zelf dat het juiste antwoord is?

Dus in plaats van:

  • Had je x al geprobeerd…
  • Dat had ik ook…
  • Ik zie dat zo anders…
  • Klopt die hypothese wel…
  • En andere onderbrekingen…

Is het juist een prachtig cadeau als je je gesprekspartner zelf compleet zelfstandig alles wat hij weet, kan vertellen en ontdekken. Wat jij zelf hiervan denkt, vindt of weet, doet er niet toe. Bevraag enkel de ander.

Ook de bekende auteur Byron Katie schreef bestsellers over de houding om de ander zelf te laten praten en onderzoeken, zodat we niet meteen onze eigen mening gaan geven. Volgens haar methode hoeven we geen antwoorden te hebben op tegenslagen, maar mogen we ze compleet accepteren. Hier heb ik Byron Katie's complete methode voor je samengevat.

Tip 13: Wees zelfs niet gretig om advies te geven als de ander jou daarom vraagt, maar verhelder de vraag

Wanneer mensen je een vraag stellen: vraag ze waarom ze je die vraag stellen, en vraag ze op te helderen wat ze bedoelen. Dit is heel waardevol om te doen, en wederom is dit een manier om niet direct maar jouw tweedehands kennis over de ander heen te gooien zodra je daar de kans voor krijgt

Tip 14: Luister met een open mind – met oprechte interesse en nieuwsgierigheid

Luister niet met de intentie om je eigen overtuiging bevestigd te krijgen, maar om iets te weten te komen. Probeer de ander helemaal te begrijpen, in plaats van bezig te zijn met Jouw tweedehands wijsheden op te dreunen.

Neem een ontvankelijke houding aan waarin je echt wilt luisteren en oprecht wilt begrijpen wat de ander vertelt. Heb een houding van onderzoeken en ontrafelen. Een nieuwsgierige, onderzoekende, verwonderde houding. Observerend, kijkend, luisterend en opmerkend.

Sta open voor nieuwe info: twijfel aan alles wat je zelf denkt te weten.

Luisteren met een open mind betekent ook dat je niet gaat oordelen. Stel je oordeel uit! En beter nog: distantieer jezelf uiteindelijk van je oordeel en trek hem terug uit het gesprek. Laat het überhaupt weg.

De ander denkt zo anders dan jij. Juist daar is een fascinerende wereld te ontdekken.

Tip 15: Ga er eventueel extra diep op in met analyses

Hierna lezen:  59 Beïnvloedingstechnieken: Effectief Beïnvloeden, Overtuigen & Manipuleren

Tip 16: Kom later nog eens terug op wat je gesprekspartner vertelde

Onthoud waarover verteld is en praat daar later over. Hiermee toon je dat je echt geluisterd hebt. Dit kan ook gebruikt worden voor terugkerende humor om een relatie wat vrolijker te maken.

Tip 17: Slik je trots in en zeg sorry als je een luister-fout hebt gemaakt

Als je voortaan jezelf betrapt op het vanuit je eigen perspectief praten: zeg dan sorry en beken dat je niet bezig was met het begrijpen van de andere persoon.

Tip 18: Gebruik de parafrase-techniek

Parafraseren is een techniek die vaak gebruik wordt om daarmee aan te tonen dat je wel degelijk geluisterd hebt… én het helpt je meteen helder te krijgen of je de ander goed begrepen hebt. Parafrase is: de boodschap van de ander in je eigen woorden samenvatten.

“Ik wil zeker weten dat ik je goed begrepen heb. Wat ik je hoor zeggen is…”

Kortom, geef in eigen woorden aan mensen terug wat ze je vertelden. Zo weten zij zeker dat alles wat ze zeiden, correct is begrepen door jou.

Parafraseer ook op gevoelens: “Ik hoor dat… ik snap dat je… voelt.”

Tip 19: Gebruik de echo-techniek voor meer kans op een match

Hoewel parafraseren erg zinvol is, kent het een nadeel: jouw woorden zijn niet de woorden van je gesprekspartner. Er is dus per definitie een mismatch als jij de boodschap in jouw eigen woorden samenvat.

Gelukkig is er ook een alternatieve techniek die dat oplost: echo-en. Bouw vanuit de woorden die de cliënt gebruikt. Dit heet ‘echoing': precies terug-reflecteren. Dit is dus niet hetzelfde als actief luisteren (parafraseren etc.). Vaak is echoën beter dan parafraseren voor het opbouwen van rapport om misverstanden te voorkomen. Je praat door te echoën automatisch ook in de taal van de ander.

Doe dit vooral bij bepaalde sleutelwoorden en woorden die ze vaak herhalen. Dit zijn hun persoonlijke trance woorden. Als de ander zegt: “Ik werd verliefd op mijn baan” echo je die zin in precies dezelfde volgorde, stem, taal en gebaren. “Wat geweldig dat je verliefd werd op je baan!” Dan hoeven ze ook niet te ontcijferen wat je zegt. Zo maak je een diepe band met de ander.

Als je het gesprek verder wil leiden, bijvoorbeeld door jouw ervaring over het onderwerp ‘werk’ te vertellen, doe je dat ook in hun woorden om ze steeds meer te betoveren.

Tip 20: Gebruik utilisatie

‘Utilisatie' is een NLP-techniek die onmisbaar is bij luistervaardigheden. Luister en gebruik. Dit is met name interessant aan het begin van een gesprek. Zie of hoor wat er op dat moment gaande is in die persoon en ga daar op in. Merk dingen op die in de belevingswereld van de client gebeuren en gebruik ze direct als eerste gespreksonderwerp. Is iemand bijvoorbeeld aan het poetsen, zeg dan: “Lekker aan het poetsen?” Dat is veel prettiger dan opeens over de administratie beginnen terwijl de ander geconcentreerd is op het poetsen.

Hierna lezen:  Hoe begin je een gesprek met iedereen? 15 tips [Contact maken]

Tip 21: Benoem ook de emoties van de ander

Laten we het voorbeeld nemen van iemand die zegt: “Ik heb een probleem met mijn baas.”

  1. Bij echoën wat de ander cliënt zegt: “Je hebt een probleem met je baas.” Bij parafraseren: “Begrijp ik goed dat je een meningsverschil met je baas hebt?”
  2. Vervolgens ga je ook de emotie bevragen. Hoe voelt dat? “Frustrerend”
  3. Combineer die twee: “Je voelt je gefrustreerd om het probleem met je baas.”
  4. Reflecteer verder over deze situatie.

Tip 22: Wees alert, wakker, aanwezig en sta aan

Een van de grootste luisterfouten is: afwezig zijn. Breng jezelf juist in een meditatieve – dus alerte – gemoedstoestand.

Het mooiste geschenk dat we een ander kunnen geven, is onze aanwezigheid.
– Thich Nhat Hanh

Dat doe je bijvoorbeeld door steeds je adem te volgen wanneer je merkt dat er piekergedachten opkomen tijdens je gesprek. Dit werkt als een patroononderbreking voor het gepieker. Doe dit iedere keer als er afleidende gedachten komen. En als je weer huis bent, mediteer dan vaker zodat je eenvoudiger in contact raakt met het hier-en-nu.

Heb een alerte, meditatieve, aandachtige gemoedstoestand. Het is een gevoel die lijkt te zeggen: “Ik ben hier voor jou.” “Ik hoorde je zeggen dat je {lijdt} en daarom ben ik hier voor je.”  “Dit is een happy moment.” “Je hebt gelijk,” wetende dat iedereen altijd gelijk heeft omdat er geen absolute waarheid bestaat.

Tip 23: Verdiep je in socratische gespreksvoering

Heb je ooit gehoord van socratische gespreksvoering? Een van de principes van Socratisch luisteren, is het bemoedigen van je gesprekspartner om concrete voorbeelden te geven. Downchunk dus naar voorbeelden in het gesprek: neem altijd een concrete casus voor het vraagstuk. Dus niet doorgaan over het begrip ‘eerlijkheid' maar een voorbeeld bespreken: “Is er dus sprake van eerlijkheid als jij je zusje verbiedt alleen op straat te lopen?”

Neem je voor in een gesprek alleen maar vragen te stellen, haast eindeloos. Alsof je zelf niets weet of wilt opleggen aan de ander.

Tip 24: Voorkom letterlijk ruis door te vragen of onduidelijke stukken herhaald kunnen worden

Vraag of je gesprekspartner de gaten wil opvullen die je niet begreep. Ieder woord dat de ander zegt waarvan je niet zeker weet of je het hebt gehoord of begrepen… moet je checken. Zeg: “Zou je dat nog eens kunnen zeggen, ik heb het niet gehoord.”

Tip 25: Maak oogcontact

Maak oogcontact. Want iemand die dat niet doet, dus wegkijkt of met iets anders bezig lijkt te zijn… komt simpelweg over als een ongeïnteresseerde en dus respectloze luisteraar.

Hierna lezen:  Boek-release: hoe je een sociaal superheld wordt volgens NLP-coach Paul Vrouwenvelder

Tip 26: Maak liever een luister-afspraak dan dat je nu half gaat luisteren

Was je nog even bezig met iets? Zorg ervoor dat je niet half gaat luisteren doordat je eigenlijk je vorige bezigheid niet fatsoenlijk had afgerond. Zeg dat je je taakje even afmaakt en er dan helemaal bent.

Tip 27: Weet welke coachvragen je allemaal zou kunnen stellen

Check de vragen van de subjectieve ervaring. Vraag hierbij onder andere naar gevoelens en spot lichaamstaal.

Tip 28: Negeer jezelf… haast alsof je niet bestaat

Een ander essentieel aspect aan goed kunnen luisteren, is het negeren van jezelf… En dat betekent in feite: het negeren van je ego.

…Let op de ander. Let niet in gedachte op jezelf. Of beter gezegd: het beeld van jezelf. Wanneer je niet goed aan het luisteren bent naar iemand, ben je ondertussen naar een heel ander ‘persoon' aan het luisteren.

Die persoon, oftewel persoonlijkheid, zegt dan het volgende: ‘Zie ik er nu cool uit? Ruikt mijn adem niet? Wat vindt de ander van mij?' Een beetje narcistisch, vind je niet?

Niet zo vreemd dat ik een slechte luisteraar ben. Ik ben namelijk half met mijn aandacht bij de ander, en half met mijn aandacht bij die kleine persoonlijkheid van me.

Die kleine persoonlijkheid noemen we ook wel het ego. Het doel van die persoonlijkheid is om zoveel mogelijk schade te berokkenen aan relaties en taken. Het eist alle aandacht op. Dit is simpel opgelost: let op de ander. Niet op jezelf.

Je kunt niet op jezelf letten, want je bent al jezelf. Het beeld van jezelf waar je continu op let, bestaat eigenlijk helemaal niet. Let dus volledig op de andere persoon.

Tip 29: Zorg ervoor dat je geen invullingen maakt bij serieuze gesprekken

Deze tip gaat niet over gezellige gesprekken tijdens feestjes. In die situaties mag je gewoon invullen: “Wat heb je gegeten, weer die lekkere bekende curry van jou?” Of: “Je lijkt me vast een arts. Want ik vind je erg zorgzaam.”

Echter, bij serieuze gesprekken moet je dat juist niet doen. Wat dan wel? Bij serieuze gesprekken stel je open vragen en wacht je gewoon tot de ander antwoord geeft. Doe niet alvast wat suggesties ofzo. Houd je in, controleer jezelf, stel open vragen en luister. Dit leer je ook in dit artikel over Niet Invullen Voor de Ander (NIVEA).

Oefening: beter en dieper leren luisteren

  1. Neem een oefenpartner.
  2. Erken de oefenpartner waarmee je bent en vraag elkaar of je elkaar bereid bent te vertrouwen gedurende de komende tien minuten.
  3. De ander laat weten dat hij / zij vertrouwd kan worden: ‘Je kunt me vertrouwen.'
  4. De ander begint nu met vertellen over iets. Het onderwerp mag zelf gekozen worden.
  5. Geef de ander nu je onverdeelde aandacht en luister met een open hart. Ik wil niet dat je coacht. Ik wil niet dat je helpt. Ik wil niet dat je de ander troost en omhelst. Ik wil niet dat je de ander een Kleenex geeft. Ik wil niet dat je lacht en zegt: ‘Ik ook, ik ook!' Of wat dan ook om het jezelf comfortabel te maken. Het enige wat ik wil dat je doet, is je onverdeelde aandacht en respect te geven van het luisteren zonder oordeel.

Wanneer je praat, herhaal je alleen maar wat je weet. Maar als je luistert, zou je iets nieuws kunnen leren.
– Confucius

Ook ergens middenin dit artikel vind je een paar mooie oefeningen om mindful – oftewel aandachtig – te luisteren.

Hierna lezen:  Klanttevredenheid verhogen? Zó verbeter je het simpel & effectief

Bekijk onderstaande video met 7 extra luistervaardigheden

ICM-opleidingen heeft 7 extra vaardigheden voor je op een rijtje gezet in onderstaande video. Daarnaast zijn luistervaardigheden een sterk terugkomende onderdelen van NLP-opleidingen.

Dit was het artikel met alle luister-tips. Luisteren is echt een kunst. Succes!

Praktisch boek over luisteren

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je tot slot graag op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met luistervaardigheden aan de slag te gaan vanuit het NLP-perspectief. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: