Wat zijn de basisemoties? Wat zijn voorbeelden van andere emoties? We beginnen dit artikel met de 6 basisemoties. Ook komen er voorbeelden van alle andere soorten emoties aan bod in een lijst. Geen PDF, maar de verschillende emoties kun je gewoon direct in deze pagina bekijken. Lees verder…

Er zijn 6 basisemoties (dit zijn aangeboren, dus universele emoties)

De volgende zes emoties worden de universele basisemoties genoemd. Ze zijn niet alleen bedacht zodat ze als hoofdcategorieën kunnen dienen om andere emoties eronder te verdelen, maar vooral omdat de gezichtsuitdrukkingen wereldwijd hetzelfde zijn bij de mensen die deze emoties laten zien.

De aanname is dus dat de uitingsvorm, de mimiek op het gezicht die een basisemotie aangeeft, aangeboren is.

De 6 basisemoties zijn door Hoogleraar in de Psychologie Paul Ekman als volgt bepaald:

  • Vreugde
    Aanverwant: gelukkig, opgelucht, plezier, tevreden, vervoerd, verrukt, trots, extase, euforisch, genot, enthousiast.
  • Verdriet
    Aanverwant: zwaarmoedig, zelfmedelijden, bedroefd, wanhopig, eenzaam, depressief, rouwend, smart, zwaarmoedigheid, melancholisch, ongelukkig, ellendig, weemoedig, vernederd.
  • Angst
    Aanverwant: rusteloos, fobisch, paniekerig, schrik, zenuwachtig, ongerust, bezorgd, nerveus, zorgen makend, wantrouwend, hysterisch.
  • Boosheid
    Aanverwant: verbolgen, ergeren, verbitterd, wrok, geïrriteerd, vijandig, furieus, verontwaardigd, bitterheid, agitatie, woede.
  • Verbazing/verrassing
    Aanverwant: gechoqueerd, verbijsterd, verwonderd, overrompeld, ontstelt.
  • Afschuw/walging
    Aanverwant: minachtend, aversie, weerzin, ontzet.

Waarom worden dit universele basisemoties genoemd?

basisemoties lijst

Baby's en kinderen laten wereldwijd dezelfde gezichtsuitdrukkingen voor bijvoorbeeld vreugde of angst zien, zonder dat iemand dat eerst aan ze geleerd heeft. Dit wordt als wetenschappelijk bewijs gebruikt om deze 6 emoties als basisemoties te bestempelen. De stelling dat dit wereldwijd hetzelfde is, wordt ook wel eens tegengesproken door ander onderzoek of door kritiek op de wetenschappelijke onderzoeksmethode.

Het concept van de basisemoties onderstreepte Darwin in de 19e eeuw al. Hoogleraar in de Psychologie Paul Ekman maakte hier concreet bovengenoemde 6 emoties van. Zijn levenswerk draait onder andere om het herkennen van (basis)emoties via (micro-expressies in de) gezichtsuitdrukkingen.

Sommigen spreken niet van 6, maar van 8 basisemoties. In dat geval wordt bovenstaande opsomming aangevuld met schaamte en liefde.

Een alternatieve manier om de basisemoties te labelen

In andere gevallen gebruiken mensen een andere indeling voor de basisemoties, waarbij enkel vier emoties betrokken worden. Dit zijn de 4 b's die Vera Helleman gebruikt in haar boek ‘De Emotie Encyclopededie'.

  • Blij
  • Bedroefd
  • Bang
  • Boos
Hierna lezen:  Leven en omgaan met chronische pijn (1 simpele & effectieve tip)

Wat zijn emoties en gevoelens eigenlijk?

basisemoties uitleg

Laten we in twee zinnen het verschil tussen emoties en gevoelens bekijken:

  • Een emotie is energie in motie. Een emotie zet je dan ook aan tot actie. Als je er niets mee doet, blijft het onder de oppervlakte van je huid vastzitten. Verwerk ze dus!
  • Een gevoel is ook een boodschap om iets te gaan doen, maar dan vanuit een ‘weten'. Een gevoel kun je bijvoorbeeld krijgen vanuit je intuïtie.

Dat waren de 6 primaire emoties… Zijn er ook secundaire emoties? Een lijst…

Naast de zes basisemoties, wat de emoties zijn die aangeboren zijn qua manier van uiten, zijn er andere emoties. Van deze andere emoties wordt ook wel eens gezegd dat het concepten zijn. Je vindt in deze extra lijst zowel positieve als negatieve emoties, maar eigenlijk zijn emoties niet positief of negatief. Ze zijn gewoon energie. Het heeft dan ook geen zin om ze op die manier te beoordelen.

In het boek ‘De Emotie Encyclopedie' (bekijk hier het inkijkexemplaar) wordt een hele lading aan emoties genoemd. Onderstaande lijst bevat een groot deel van deze emoties…

  1. ontsteld
  2. getergd
  3. achterdochtig
  4. schaamte
  5. machteloos
  6. nervositeit
  7. jaloezie
  8. afgunst
  9. hoop
  10. verrassing
  11. verwarring
  12. irritatie
  13. schuldgevoel
  14. minachting
  15. beduusd
  16. verslagen
  17. jaloers
  18. neerbuigend
  19. frustratie
  20. teleurstelling
  21. ontroerd
  22. strijdlustig
  23. giechelig
  24. verliefd
  25. bewondering
  26. trots
  27. spijt
  28. berouw
  29. haat
  30. wanhoop
  31. balend
  32. radeloos
  33. verwijt
  34. liefde
  35. vastberaden
  36. ademloos
  37. angstig
  38. bang
  39. bedroefd
  40. behaaglijk
  41. beverig
  42. bevreesd
  43. bevredigd
  44. bezield
  45. opgewekt
  46. enthousiast
  47. ijverig
  48. beteuterd
  49. geïrriteerd
  50. zelfingenomen
  51. argwanend
  52. beledigd
  53. bezorgd
  54. teleurgesteld
  55. opgewonden
  56. moe
  57. opgelucht
  58. kwaad
  59. overrompeld
  60. verward
  61. uitgeput
  62. blij
  63. gefrustreerd
  64. droevig
  65. gerustgesteld
  66. nerveus
  67. blij
  68. boos
  69. bruisend
  70. chagrijnig
  71. stralend
  72. bezorgd
  73. gespannen
  74. beschaamd
  75. verwaand
  76. autonomie
  77. creativiteit
  78. integriteit
  79. zelfexpressie
  80. emotioneel
  81. acceptatie
  82. bijdragen
  83. delen
  84. erkenning
  85. geruststelling
  86. mededogen
  87. nabijheid
  88. ondersteuning
  89. respect
  90. tederheid
  91. veiligheid
  92. verbinding
  93. eenzaam
  94. energiek
  95. gebruikt
  96. vertrouwen
  97. warmte
  98. zekerheid
  99. dankbaar
  100. dolblij
  101. doodsbang
  102. opmerkzaamheid
  103. attent
  104. eigenheid
  105. authenticiteit
  106. zorg
  107. fysiek
  108. aanraking
  109. gelukkig
  110. gelukzalig
  111. geprikkeld
  112. eerlijk zijn
  113. liegen
  114. bescherming
  115. beschutting
  116. gekwetst
  117. erkentelijk
  118. futloos
  119. geagiteerd
  120. gefrustreerd
  121. geschokt
  122. geschrokken
  123. gespannen
  124. gevoelig
  125. jolig
  126. kalm
  127. levendig
  128. koel
  129. geïrriteerd
  130. koud
  131. kwaad
  132. machteloos
  133. zenuwachtig
  134. ongelukkig
  135. ongemakkelijk
  136. onrustig
  137. miserabel
  138. moe
  139. melancholiek
  140. onbehaaglijk
  141. ongeduldig
  142. ontspannen
  143. somber
  144. sprankelend
  145. stil
  146. teder
  147. moedeloos
  148. nieuwsgierig
  149. nerveus
  150. onstuimig
  151. onthutst
  152. ontroerd
  153. ontzet
  154. onzeker
  155. ontsteld
  156. perplex
  157. paniekerig
  158. slaperig
  159. smartelijk
  160. opgetogen
  161. opgewekt
  162. vrijheid
  163. jaloezie
  164. zelf-vertrouwen
  165. onzekerheid
  166. overstuur
  167. overweldigd
  168. tevreden
  169. een kort lontje hebben
  170. respect
  171. ruzie
  172. trots
  173. uitgelaten
  174. uitgeput
  175. verbaasd
  176. zachtmoedig
  177. optimistisch zijn
  178. geduldig
  179. treurig
  180. triest
  181. zalig
  182. verdrietig
  183. pessimistisch
  184. vrolijk
  185. wanhopig
  186. vredig
  187. vreugdevol
  188. warm
  189. wanhopig
  190. vertrouwend
  191. zenuwachtig
  192. verrukt
  193. vurig
  194. vervuld
  195. verward
  196. verwonderd
  197. voldaan
  198. schijngevoelens
  199. ik heb het idee dat jij mij dit aandoet
  200. aangetast
  201. hulpeloos
  202. niet gewenst
  203. weemoedig
  204. verveeld
  205. afgescheiden
  206. in de steek gelaten
  207. niet gezien
  208. afgewezen
  209. ingelijfd
  210. verwachtingsvol
  211. zelfvoldaan
  212. zacht
  213. ruimte
  214. rust
  215. aangevallen
  216. in het nauw gedreven
  217. beweging
  218. licht
  219. lucht
  220. spelen
  221. spirituele verbondenheid
  222. eenheid
  223. harmonie
  224. betekenis
  225. leren/groeien
  226. ordening
  227. schoonheid
  228. ontspanning
  229. stress
  230. bedreigd
  231. plezier
  232. jaloers
  233. op mijn nummer gezet
  234. toegenegen
  235. heelheid
  236. helderheid
  237. inspiratie
  238. water
  239. spel
  240. humor
  241. onveilig
  242. niet serieus genomen
  243. verontwaardigd
  244. teleurgesteld
  245. bedrogen
  246. betrokken
  247. vernederd
  248. verwaarloosd
  249. bezorgd
  250. opgelaten
  251. gekweld
  252. verraden
  253. wantrouwig
  254. geïnspireerd
  255. misbruikt
  256. vervreemd
  257. beschaamd
  258. mishandeld
  259. druilerig
  260. terneergeslagen
  261. gedeprimeerd
  262. geïntimideerd
  263. kwaadheid
  264. niet gehoord
  265. onderbroken
  266. gemanipuleerd
  267. niet gesteund
  268. neerbuigend
  269. gehinderd
  270. verdoofd
  271. ontgoocheld
  272. gekwetst
  273. overwerkt verslagen
  274. onderdrukt
  275. netelig
  276. onder druk gezet
  277. (innerlijke) vrede
  278. vieren
  279. niet gewaardeerd
  280. verlangend
  281. haatdragend
  282. overheerst
  283. vervulling
  284. versterkt
  285. vieren van het leven
  286. rouwen
  287. liefde
  288. angst
  289. blijheid
  290. schuldig vertrouwd
  291. ongerust
  292. getergd
  293. sceptisch
  294. verkeerd begrepen
  295. getiranniseerd
  296. gewantrouwd
Hierna lezen:  Emotie-Eten Overwinnen & Afleren [Emotionele Eter Betekenis] [6 Tips]

Dit was de lijst met alle emoties!