Wat Is Mindfulness? Heldere Uitleg + Voordelen [Betekenis]

Wat is mindfulness en wat is het niet? Hier vind je een ‘versimpelde wikipedia-uitleg' van mindfulness. Hierdoor krijg je een helder beeld van wat mindfulness is en misschien wil je het direct toepassen. Lees verder…

Wat is mindfulness? De betekenis / uitleg…

Als je het in één woord zou vangen, dan zou je kunnen zeggen: Mindfulness is aandachtstraining, oftewel leven met aandacht. Het gaat om het hebben van een aandachtsvolle houding.

Andere sleutelwoorden die mindfulness goed beschrijven, zijn:

• Opmerkzaam zijn op de wereld om je heen. Dat doe je met je zintuigen. Dit houdt je aanwezig.
• Voortdurend bewust zijn van je daden, woorden, emoties en gedachten. Dat doe je bijvoorbeeld met een adempauze.
• Dankzij bovenstaand punt, laat je je niet zomaar opjagen of van slag brengen. Je krijgt helderheid en rust.
• Je bent attent op de behoeften van andere mensen en je eigen behoeften.

Kun je je innerlijke blik reinigen tot je niets ziet dan het licht? Kun je terugtreden van je eigen geest en zo alle dingen begrijpen?
– Tao te Ching

Om de betekenis van mindfulness te vervolgen, moeten we een grijs gebied overbruggen. Lees daarom verder in de volgende paragraaf…

Wat is mindfulness niet? Hierover zijn de meningen verdeeld…

Mindfulness zoals we het kennen is in de jaren 70 onder leiding van Jon Kabat-Zinn ontstaan in de universiteit van Massachusetts als de westerse variant van Vipassana-meditatie, waarbij het ‘spirituele randje' eraf is gehaald. Zo wordt het vaak geen meditatie, maar mentale krachttraining genoemd en het wordt vaak niet eens spiritueel genoemd.

Hoofdontwikkelaar Jon Kabat-Zinn blijft echter regelmatig opmerken dat het ‘spirituele randje' er wel degelijk bijhoort: het voelen dat we verbonden zijn met andere mensen. Dit is echter te zweverig voor ‘de westerse markt', waardoor dit soort spirituele uitlatingen niet gedaan worden rondom mindfulness-trainingen.

De spirituele aspecten kunnen dus betrokken worden bij mindfulness, maar dat hoeft niet. Hier maken veel mindfulness-leraars in het westen gebruik van door mindfulness expliciet als niet-spiritueel te bestempelen. Zo is niet-oordelen een hartstikke spirituele oefening, maar wordt het binnen mindfulness-trainingen vaak zo niet-zweverig mogelijk gebracht: ‘Mindfulness gaat om het niet interpreteren van dingen (doet me denken aan…)'.

Wat is mindfulness-therapie (MBSR)?

Mindfulness-therapie is de reden waardoor mindfulness zo bekend geworden is in het westen. Onder leiding van Jon Kabat-Zinn zijn in de universiteit van Massachusetts duizenden mensen onderzocht nadat ze een 8-weeks mindfulness-schema hebben gevolgd. Hieruit bleek dat verschillende klachten zoals depressie genezen kunnen worden.

Dit 8-weeks programma kwam bekend te staan als Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) en wordt nu in bijna iedere stad gegeven.

Wat train je allemaal in mindfulness? De houdingskwaliteiten / voordelen van mindfulness

Door middel van simpele oefeningen werk je aan het volgende:

1. Je aandacht / concentratie trainen, oftewel: één ding tegelijk doen

Dit is een belangrijke. Je verstand wordt rustig en helder doordat je een sterkere aandacht en concentratie ontwikkelt.

Je concentratie train je al door één ding tegelijk te doen. Als je een kopje thee drinkt: weet dan dat je een kopje thee drinkt. Was je je handen, weet dan dat je je handen wast. Als je een zitmeditatie gaat doen, doe dat dan zonder achterliggend doel. Je bent gewoon aan het zitten en dat is alles. In Zen wordt dit samengevat met de zin: ‘When hungry, eat. When tired, sleep.'

In mindfulness-meditatie laat je alles er zijn en observeer je het. Wees volledig aanwezig met alles wat er op dit moment plaatsvindt.

2. Vertrouwen

Vertrouw op jezelf. Vertrouw op het lichaam en de signalen die je lichaam geeft. Vertrouw op alles wat in het hier-en-nu ontstaat via jou. Vertrouw erop dat dit gigantisch veel kwaliteit met zich meebrengt.

3. Geduld

Er zullen wellicht ups en downs zijn tijdens het volgen van een mindfulness-programma. Het is dus fijn om mild naar jezelf te zijn en jezelf de tijd te gunnen.

4. Niet oordelen maar observeren

Bij mindfulness ben je bezig om geen oordeel te hebben en enkel feitelijk waar te nemen wat hier nu is.

Een belangrijk middel hiervoor is: observeren. En observeren betekent dat je niet oordeelt, of dat je wilt dat datgene wat je observeert, verandert. Zo zoomen we ook in op pijnlijke gevoelens in het lichaam. Als we daar niet op oordelen, dan zijn het louter pijnlijke gevoelens. Met oordeel erbij, zou lijden beginnen. Ook weten we nu hoe geluk voelt, doordat we ook pijn hebben gevoeld.

5. Ontdekking: een blik van een kind hebben

Mindfulness gaat ook om het hebben van een frisse blik, alsof je alles voor het eerst ervaart. Alsof je iedere dag alles weer voor het eerst ervaart, beleef je de wereld: nieuwsgierig, open en alert. Ook dit heeft te maken met niet-oordelen, omdat je bij het oordelen dingen met woorden ‘labelt' waardoor je ze niet meer in hun volheid met een frisse blik hoeft te ontdekken in het hier-en-nu.

6. Opmerkzaam zijn op emoties, gedachten en andere ‘objecten' die jij niet bent

Bij veel mindfulness-oefeningen zal je ook opmerkzaam zijn op gevoelens en emoties in je lichaam. Dit plaatst je automatisch in de rol van een getuige van je emoties, waardoor je niet de emoties lijkt te zijn. Hierdoor word je niet meer overmeesterd door je emoties.

Als je dit in ‘spirituele termen' zou zeggen, dan zou je stellen dat je zojuist een stukje bewuster bent geworden doordat je de getuige bent van alles wat gebeurt. En dat bewustzijn, dat is erg vredig en dat is eigenlijk wie je bent.

Het is een teken van een ontwikkelde geest om met een gedachte te kunnen spelen zonder die te accepteren.
– Aristoteles

7. In het hier-en-nu bezig zijn

Jezelf bezighouden met datgene wat hier is. En jezelf bezighouden wat hier nu is.

8. Niet streven

In het hier-en-nu bezig zijn, betekent automatisch dat je geen achterliggend doel in je hoofd hebt. Je streeft niet ergens naartoe. Je laat het doel los, zodat je kwaliteit brengt naar wat je nu doet. Paradoxaal genoeg zorgt dit er juist voor dat je doelen veel beter behaald worden.

9. Niet reactief zijn

Niet meer reactief zijn, bijvoorbeeld wanneer iemand iets tegen je zegt wat irritatie opwekt of wanneer je als automatische respons zenuwen voelt voordat je een presentatie moet geven. In plaats daarvan kun je met keuze nieuwe gewoontes kiezen.

10. Acceptatie

Acceptatie hebben voor datgene wat hier nu is. Bereid zijn om de dingen te zien, voelen en ervaren zoals ze zijn, zonder de wens dat het anders is. Ja zeggen tegen wat is! Je ervaart de dingen zoals ze zijn, zonder dat je wil dat het ander is. Dat is anders het begin van lijden.

11. Loslaten: onthechting

Als je iets kunt loslaten of als je reeds onthecht bent, heeft het geen macht meer over je en zal het vanzelf loslaten.

Zijn al deze dingen niet een beetje hetzelfde?

Zoals je misschien wel merkt, zijn alle bovenstaande punten op de een of andere manier met elkaar verbonden. Dat klopt ook, omdat het vredige gevoel wat je van meditatie krijgt, al deze dingen omvat. Je krijgt dan een een soort gevoel van ‘oneindigheid' waar alle goede dingen in zitten.

Dit is echter een 'te zweverige' stelling, waardoor dit opgedeeld wordt in de wat concretere bovenstaande 11 punten of ‘houdingskwaliteiten' van mindfulness. Wil je meer lezen over ‘spirituele' meditatie en de voordelen daarvan, dan kan dat hier.

84 mindfulness-oefeningen

Wil je mindfulness-oefeningen uittesten, kijk dan hier voor 84+ oefeningen.