Narcisme in relaties herkennen [Alle kenmerken & voorbeelden]

Hoe herken je narcisme in relaties? Hoe kun je voortaan direct herkennen wanneer je partner narcisme heeft – zodat je alle rode vlaggen van mijlenver ziet aankomen? Lees verder voor alle kenmerken en voorbeelden van een narcistische partner…

Hoe herken je narcisme in relaties? Kenmerken en voorbeelden

Wat weet jij al van narcisme af? Wist je dat er een verschil is tussen narcistische trekjes en een narcistische persoonlijkheid? Bijna ieder mens heeft wel een paar narcistische trekjes, maar iemand die een ‘narcist’ genoemd kan worden heeft héél veel van zulke trekjes. Een persoon die aan narcisme leidt is vaak niet in staat eerlijk tegen zichzelf te zijn en is vaak ook niet eerlijk tegen anderen. Deze mensen zijn meestal niet in staat een gezonde relatie te onderhouden.

Kenmerken narcistische partner

Je kunt een narcistische partner herkennen aan de hand van de onderstaande kenmerken:

• Een narcist heeft mooie beloftes, praatjes en luchtkastelen voor jou aan het begin van jullie relatie. Aan zijn daden en resultaten is daar echter niks van te zien. Als jij dit niet hebt gespot, ben je in de val gelopen en is jouw een heel mooie verpakking verkocht met geen enkele inhoud.
• Een narcist in een relatie houdt mooi weer op voor de buitenwereld. Alles ziet er tiptop uit. De kinderen hebben mooie kleren, jullie hebben mooi servies, alles is opgeruimd voor bezoek en alles gaat gewoon goed. Tenminste, dat is het verhaal. In werkelijkheid gebeuren er heel treurige dingen achter de schermen.
• Een narcist klaagt veel over anderen, maar ziet eigen fouten of tekortkomingen niet in.
• Een narcist is dwingend.
• Een narcist liegt, bedriegt, maar biedt geen excuses aan.
• Let op: een narcist kan ook niet alleen zijn, want hij of zij heeft voortdurend aandacht en bewondering nodig.
• Een narcistische persoonlijkheid voelt weinig of geen empathie.
• Een narcist kijkt niet naar het eigen gedrag (wil niet reflecteren op het eigen gedrag – is dit goed of slecht? Acceptabel of juist niet?).
• Een narcist heeft heel veel kennissen, maar geen (h)echte vrienden.
• Een narcist zal vaak vreemd gaan of met anderen flirten.
• Iemand die narcistisch is, is snel jaloers en bezitterig.

Laten we dieper ingaan op de belangrijkste kenmerken

Even wat meer verdieping in de narcist in een relatie…

Narcisten zijn charmant

Een narcist weet heel goed te vertellen hoe leuk of interessant hij wel niet is en zal blijven vertellen over zijn of haar successen. Vaak zijn deze successen extra dik aangezet en heel erg overdreven. Narcisten zijn erg egocentrisch, maar hebben het niet door dat ze onredelijk zijn. Ze houden geen of weinig rekening met anderen, maar weten het zo te presenteren dat het lijkt alsof ze de leukste en interessantste personen ter wereld zijn. Laat je niet misleiden!

Bang voor afwijzing

Bijna iedereen is in meer of mindere mate bang voor afwijzing, maar narcisten hebben deze angst meer dan enig ander. Diep van binnen gelooft een narcist dat hij of zij eigenlijk niet goed genoeg is. Daarom doet een narcist overdreven de best om geweldig te zijn en jou reden te geven hem of haar in de buurt te houden. Het gedrag van de narcist is niet alleen schadelijk voor anderen, maar ook voor de narcist zelf. Deze is slachtoffer van de eigen angsten.

Bang voor binding

Tegelijkertijd is de narcist heel erg bang om zich aan iemand te binden. Binden betekent namelijk dat je je onafhankelijkheid voor een groot deel opgeeft. Narcisten willen niets liever dan onafhankelijk zijn. Mensen zijn alleen bereid een deel van hun onafhankelijkheid op te geven voor iemand van wie ze houden, maar omdat een narcist niet echt van zijn of haar partner houdt, zal deze grote weerstand ervaren rekening te houden met de wensen van de ander.

Narcisten kunnen wreed zijn

Narcisten zijn meestal niet sadistisch. Dat betekent dat ze er niet per definitie plezier aan beleven anderen wreed te behandelen. Toch kunnen narcisten erg wreed zijn. Dat gebeurt als ze zich in het nauw gedreven voelen (een kat in het nauw maakt vreemde sprongen). De narcist wil niet worden afgewezen, maar zich ook niet hoeven te binden. In een gezonde relatie is zoiets niet mogelijk, daarom moet de narcist de ander afhankelijk van hem of haar maken.

Het gaat om macht

De wreedheid van de narcist zit hem vooral in zijn of haar machtspelletjes. Om de eigen vrijheid te bewaren en toch te kunnen blijven rekenen op onvoorwaardelijke steun, moet de narcist zijn of haar partner volledig in de macht hebben. Die macht kan alleen ontstaan door manipulatie.

Algemene symptomen en kernmerken van narcisme om op te letten

Volgens de officiële DSM-5-diagnosnostiek horen onderstaande eigenschappen bij narcisme:

• Een overdreven gevoel van eigendunk hebben.
• Een gevoel hebben dat je overal recht op hebt.
• Constante, buitensporige bewondering willen hebben, eisen en nodig hebben van anderen.
• Een narcist verwacht als superieur te worden erkend, zelfs zonder prestaties die dit rechtvaardigen.
• Overdrijven van prestaties en talenten.
• Is bezig met fantasieën over succes, macht, genialiteit, uiterlijke schoonheid of de perfecte partner.
• Een narcist gelooft dat hij superieur is en alleen met andere superieure mensen zou moeten omgaan.
• Het kleineren van – of neerkijken op mensen die ze als minderwaardig beschouwen.
• Ze verwachten speciale gunsten en onvoorwaardelijke naleving van hun verwachtingen.
• Profiteren van anderen om te krijgen wat ze willen.
• Een onvermogen of onwil hebben om de behoeften en gevoelens van anderen te herkennen.
• Narcisten zijn jaloers op anderen en geloven dat anderen jaloers op hen zijn.
• Gedragen zich op een arrogante of hooghartige manier en komen over als verwaand, opschepperig en pretentieus.
• Aandringen om het beste te krijgen van alles – bijvoorbeeld de beste auto of het grootste kantoor.
• Tegelijkertijd hebben mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis moeite met alles wat ze als kritiek beschouwen, en kunnen ze ongeduldig of boos worden als ze geen speciale behandeling krijgen.
• Narcisten kunnen zich gemakkelijk gekleineerd voelen.
• Reageren met woede of minachting en proberen de andere persoon te kleineren om zichzelf superieur te laten lijken.
• Narcisten hebben moeite met het reguleren van emoties en gedrag.
• Ervaren grote problemen bij het omgaan met stress en het aanpassen aan veranderingen.
• Ze voelen zich depressief en humeurig omdat ze niet perfect zijn.
• Ze hebben verborgen gevoelens van onzekerheid, schaamte, kwetsbaarheid en vernedering.

Narcisten: slecht in relaties

Het grootste probleem met narcisten is dat ze niet eerlijk zijn: niet tegen zichzelf en ook niet tegen anderen. Ze durven hun fouten en angsten niet toe te geven en focussen alleen maar op de dingen die ze heel goed kunnen (of denken te kunnen). Een narcist is vaak in eerste instantie vol zelfvertrouwen en super charmant. Hierdoor kunnen ze snel partners aan de haak slaan, maar uiteindelijk blijkt dat hun zelfverzekerde persoonlijkheid niet echt is en een ‘masker’.

Weinig meer dan mooie woorden

Een relatie draait om geven en nemen. Het is ideaal als beide partners bereid zijn meer te geven dan te nemen, maar in de praktijk zul je zien dat een narcist eigenlijk alleen bezig is met nemen. Een narcist in een relatie zal de ander gebruiken om zijn of haar ego te strelen. Dat betekent dat je het eigenlijk nooit goed kunt doen, omdat de narcist nooit overtuigd is voldoende complimentjes en bewondering te hebben gekregen. Het is een bodemloze put.

Ze willen zich niet binden

Een narcistische partner ‘gebruikt’ de ander voor complimenten en lof, maar zal zich zelf niet willen binden aan de ander. Dat betekent dat liefde voor de narcist niet veel meer is dan een spelletje – spelletjes kun je winnen of verliezen. Een hechte band vormen met een narcist is dan ook niet mogelijk. Zodra je dichtbij komt, zal de narcist afstand houden en heel kritisch worden.

Kenmerken van de typische slachtoffers

De typische slachtoffer van een narcistische partner is zelf erg gevoelig, goedgelovig en lief. Als slachtoffer heb je vaak geen goede maatstaf gehad waaraan je een goede partner kunt herkennen, bijvoorbeeld omdat je in je jeugd geen liefdevolle ouder(s) heb gehad. Hierdoor weet je niet wat echte liefde is en kun je de rode vlaggen niet herkennen. Je denkt dat een keertje verrot gescholden worden of psychologisch gekleineerd worden ‘er gewoon bij hoort'. Niks is echter minder waar…

Als partner heb je eigenlijk geen kans

Je narcistische partner houdt niet van je. Dat klinkt hard, maar het is de simpele waarheid. De narcist houdt niet van je en zal ook nooit van je houden. Met een narcistische partner verlies je altijd: je kunt het nooit goed doen, hoe goed je het ook probeert, hoeveel tijd en aandacht je ook aan je partner besteed en hoeveel complimenten je deze ook geeft. Het is verspilde moeite, want de narcist wil altijd meer, meer, meer. Het is dweilen met de kraan open.

Een vicieuze cirkel

Een vicieuze cirkel is een proces van oorzaken en gevolgen die uiteindelijk steeds weer bij hetzelfde punt uitkomen. In andere woorden: A leidt altijd tot B, B tot C en C weer tot A. Dat betekent dat, wat je ook doet, je zult altijd weer bij hetzelfde punt uitkomen. De narcist gaat op zoek naar een gevoelige persoon die veel tijd in hem of haar steekt, weet zijn of haar hart te veroveren, maar dan komt zijn ware aard boven en zullen de conflicten ontstaan, steeds zwaarder.

Spijt betuigen en zwichten

Zodra het uit de hand dreigt te lopen en de partner de narcist dreigt te verlaten, zal deze razendsnel spijt betuigen (maar dat is niet gemeend). De vicieuze cirkel ontstaat als de partner zwicht voor de valse spijtbetuiging en de narcist een tweede kans geeft. Het is een kwestie van tijd voor deze opnieuw in de fout gaat en het proces van spijt betuigen zich herhaalt.