Zelfdestructief Gedrag? Zo Los Je Zelfsaboterend Gedrag Op

Wat is zelfdestructief gedrag en hoe los je het op? Hoe kom je van je zelfsaboterend gedrag af? In dit artikel vertellen we je precies hoe je dat doet. Lees verder…

Het herkennen van zelfdestructief en zelf-saboterend gedrag

Heb je last van destructieve gewoontes? Of ken je iemand die last heeft van destructieve gewoontes? Het lastige van zelf-saboterend gedrag is dat het voor jezelf bijna niet is te herkennen. Als je zelf-saboterend gedrag zo makkelijk zou kunnen herkennen, dan zou je er namelijk geen last van hebben. Destructieve gewoontes kweek je niet zomaar, ze sluipen heel geleidelijk je leven in, net als het spook of het monster in een spannende horrorfilm.

Eigenschappen van een zelfdestructief persoon

Hier volgen de meest voorkomende eigenschappen bij mensen met een zelfdestructieve persoonlijkheid:

• Jezelf lichamelijk en geestelijk verwaarlozen.
• Ontwikkelen van eetstoornissen.
• Zelfmedelijden: jezelf niet meer uitdagen of nergens meer toe dwingen, omdat je jezelf ‘zielig’ vindt en als slachtoffer ziet.
• Zelfverwonding en misbruik van drank/drugs.
• Negatieve ideeën hebben over anderen, maar ook over zichzelf.
• Passsief worden: niet handelen in een situatie die voor mentale pijn zorgt.
• Geforceerde onbekwaamheid: dit houdt in dat je geen nieuwe dingen probeert, omdat je meteen de negatieve eigenschappen of gevolgen opmerkt en vervolgens uitvergroot.
• Sociale zelfmoord: jezelf helemaal afsluiten van anderen.
• Emoties verbergen en hulp weigeren.

Hoe los je het op?

Laten we kijken naar de top 3 manieren om zelfdestructief gedrag op te lossen:

Tip 1: Verander je overtuigingen: je hebt helemaal geen zelfdestructief gedrag

Luister. De enige reden waarom je tot nu toe zelfdestructief gedrag vertoonde… was omdat je geloofde dat je jezelf aan het saboteren was. In werkelijkheid is er helemaal niks aan de hand. Zelfdestructief gedrag bestaat niet. Er zijn alleen manieren waarop je het nog niet hebt bekeken. Het lijkt alleen maar alsof je zelfdestructief gedrag hebt, maar vanuit NLP weten we: je bent al heel. Je bent niet gebroken. Hier lees je nog veel meer over je overtuigingen.

Tip 2: Stel vragen over je zelfsaboterend gedrag om je ziektewinst op te lossen

Dit is een super krachtige tip. Wil je van je zelfsabotage af? Vraag jezelf dan: welke goede dingen houd ik onbewust in stand met mijn zelfsabotage? Met andere woorden: welke ziektewinst houd ik in stand? Dit noemen we ‘ecologie'. Wil je meer scherpe vragen stellen om deze ziektewinst te doorprikken, lees dan dit artikel over ziektewinst.

Tip 3: Pas de herkader-techniek toe op je zelfdestructief gedrag

Er bestaat een prachtige herkader-techniek waarmee je zelfdestructief gedrag kunt oplossen. In deze techniek ga je onderzoeken wat de positieve intentie van je zelfdestructief gedrag is. Vervolgens zoek je alternatieve manieren om die positieve intentie te vervullen. Hier vind je alle stappen van zesstapsherkaderen.

Misschien saboteer je jezelf in de liefde (het gedrag) om jezelf te beschermen tegen afwijzing (de positieve intentie). Wat je door middel van herkaderen doet, is nieuwe gedragingen vinden om jezelf te beschermen tegen afwijzing. Dat kan bijvoorbeeld zijn: jezelf extra netjes kleden of een cursus volgen zodat je geen harde afwijzingen krijgt.

De positieve intentie van je zelf-saboterend gedrag kan bijvoorbeeld zelfliefde zijn: jezelf het plezier gunnen van die cake of shopping-spree – waarmee je al jaren je gezondheid of financiën ruïneert – heeft eigenlijk al die tijd een heel liefdevolle intentie.

Iedereen heeft het wel: zelfsaboterend gedrag

Denk je aan zelf-saboterend of destructief gedrag, dan denk je misschien aan mensen die zwaar verslaafd zijn aan drugs of alcohol, of mensen die suïcidale neigingen hebben. Ja, dit zijn stuk voor stuk voorbeelden van zelfdestructief gedrag, maar zelfdestructief gedrag is zoveel breder. Zelfdestructief gedrag is bijvoorbeeld geen risico willen nemen, uit angst iets verkeerd te doen. Iemand die nooit risico durft te nemen, zal ook niets bereiken in het leven.

Simpel voorbeeld

Vandaag de dag hebben veel mensen, vooral jongeren, last van een beeldschermverslaving. Ze zijn bijvoorbeeld uren per dag met hun smartphone bezig of ze zijn heel lang achter elkaar aan het gamen. Nu is er natuurlijk niets mis met het spelen van een videogame en valt er op je telefoon – op sociale media – genoeg te beleven. Af en toe gamen of op je telefoon kijken, is echter niet hetzelfde als er obsessief mee bezig zijn. De focus op je dag gaat er namelijk mee verloren.

Zelfsaboterend gedrag begint vaak als troost

Zelfdestructief gedrag begint vaak als troost. Als je niet goed in je vel zit, is het heel logisch dat je jezelf wilt verwennen, bijvoorbeeld met een stuk chocola of met een bakje ijs. Maar als je dit te vaak doet – jezelf een beloning geven als reactie op een negatieve emotie – dan kan het uit de hand lopen. Voor je het weet is het eten van ijsjes en snoep onderdeel van wie je bent. Je kunt er nauwelijks meer mee snoepen, omdat je er van top tot teen aan gewend bent.

Gewend raken aan troost

Je mag best lief zijn voor jezelf, maar dat wil niet zeggen dat je niet ook streng voor jezelf moet zijn. Als je jezelf troost iedere keer dat er iets vervelends gebeurt, krijg je als snel de indruk dat iedereen je moet hebben, terwijl je misschien helemaal niet meer tegenslag hebt dan anderen. Wees streng voor jezelf: kies er bijvoorbeeld alleen voor jezelf te troosten als je voor iets je uiterste best hebt gedaan, zonder dat dit het resultaat opleverde waarop je hoopte.

Irrationele gewoontes

Zelfdestructieve gewoontes zijn altijd irrationeel. Je voelt je er in eerste instantie beter door, maar dat wil niet zeggen dat de gewoonte ook daadwerkelijk goed voor je is. Meestal is het een middel om op korte termijn je stemming te verbeteren, maar heeft het op de lange termijn een negatieve impact. Bijvoorbeeld uitstellen. Uitstellen is op de korte termijn fijn omdat je een confrontatie uit de weg gaat, later zit je met de gebakken peren omdat alles tegelijk moet.

Realiteit vs. verwachting

Bij ieder mens bestaat er een verschil tussen het leven dat ze hopen of verwachten te leiden en het leven dat ze daadwerkelijk hebben. Als je met iemand in het huwelijksbootje stapt, hoop je bijvoorbeeld dat dit huwelijk je hele leven stand houdt. Maar uit onderzoek blijkt dat een derde tot een helft van de huwelijken uiteindelijk strandt. Dat is de bittere realiteit. We proberen de kloof tussen realiteit en verwachting te dichten door te piekeren, te vechten of te ontkennen.

Waar kan zelfdestructief toe leiden?

Als je te lang achter elkaar zelfdestructief bezig bent, kan dit heel akelige gevolgen hebben. Je negeert je gezondheid, fysiek of mentaal, wat kan leiden tot depressie of burn-out, maar ook tot grote gezondheidsklachten als gevolg van bijvoorbeeld roken of overwicht. Je hebt te lang alleen maar op de korte termijn gedacht, terwijl je gevolgen voor de lange termijn hebt verdrongen. Het gedrag dat je op de korte termijn vertoont is niet oplossend, maar juist verergerend.

De kracht van gedachten

Iets geloven betekent ernaar gaan handelen. Je creëert ook een bepaald gevoel dat vaak niet of niet helemaal overeenkomt met de werkelijkheid. Positief denken – een positieve mindset creëren – verandert je gevoelens en uiteindelijk ook je gedrag. Zelfdestructieve gedachten zijn een gevolg van de neiging de eigen gedachten te geloven, ook al zijn deze willekeurig.

Soorten zelfdestructief gedrag

Er zijn verschillende vormen van zelfdestructief gedrag aan te wijzen. Die noemen we hier op:

• Cynisme.
• Afzonderen. Of te wel: verstoppen. Écht contact met anderen uit de weg gaan als je je slecht voelt.
• Beschuldigen. Met de vinger wijzen en anderen de schuld geven van je negatieve gevoelens.
• Vergelijken. Jezelf vergelijken met anderen tot je een ons weegt. Het is veel beter om jezelf te vergelijken met de vroegere ik (de ik van gisteren): hoe heb je jezelf kunnen verbeteren?
• Bedriegerscomplex. Het gevoel hebben dat je niet zo goed en positief bent als anderen van je denken. Je hebt het idee dat je de boel ‘belazert’ en je beter voordoet dan je bent.
• Bevestiging zoeken. Willen zijn wat anderen van je verwachten en willen.
• Verdoven. Gevoelens als verdriet, onrust, angst en stress de kop indrukken.
• Perfectionisme. Perfectie bereik je nooit. Een gezonde dosis perfectionisme stelt je in staat om jezelf steeds te verbeteren, maar als je té ver doorslaat, word je alleen maar ongelukkig.
• Jezelf sterk houden. Je stoer voordoen, terwijl je je ellendig voelt.
• Controle zoeken. Zoveel mogelijk taken en uitdagingen naar je toetrekken, om de uitkomst te kunnen bepalen.
• Uitgaan van het slechtste scenario: er steeds vanuit gaan dat alles tegenzit en dat je geen meevallers mee zult maken.

Op jouw succes!