In dit artikel leer je precies hoe je oude patronen kunt doorbreken en uit vicieuze cirkels kunt raken. Je vindt hier simpele, concrete technieken & oefeningen zodat je al die oude patronen kunt loslaten. Dankzij patroononderbrekingen kun je bijvoorbeeld negatieve gewoonten en gevoelens herkennen en veranderen. Lees verder…

Inhoud van deze pagina:

Laten we direct beginnen met de tips om patronen te doorbreken

Bekijk eerst alle tips. Daarna gaan we uitgebreid in op de achterliggende werking van deze tips. Veel van deze tips kunnen op iemand anders toegepast te worden om het patroon van een ander persoon te doorbreken.

Als je constant gedragingen, gemoedstoestanden of andere patronen onderbreekt terwijl ze zichzelf in gang willen zetten, kan het patroon onmogelijk nog afgevuurd en doorgezet worden. Maak een kras in de cd. Hierdoor kan het liedje niet meer afgespeeld worden als je het in je cd-speler doet.

Ook vind je hieronder veel tips die je op jezelf kunt toepassen. Weet in ieder geval dat je met onderstaande tips patronen kunt doorbreken, én dat je daarna een nieuw patroon ervoor in de plaats kunt gaan zetten. Dat leer je na alle tips…

Als patronen zijn doorbroken, ontluiken er nieuwe werelden…
– Tuli Kupferberg

Tip 1 – Humor en provocatie doorbreken patronen

Humor is een geweldige manier om de aandacht af te leiden en op die manier patronen te doorbreken. Bijkomend voordeel is dat dit meteen een bronvolle gemoedstoestand veroorzaakt, namelijk eentje waarin gelachen wordt.

Een goed voorbeeld is Jurgen Klopp, die met humorvolle patroononderbrekingen zijn team in een goede gemoedstoestand brengt voor belangrijke prijzen en daar zelfs de champions league mee won.

“Hij opende de lockerroom-meeting met zijn shirt in zijn Cristiano Ronaldo-boxer”, lacht Wijnaldum in gesprek met The Athletic. Ronaldo was dé man om te vrezen en zat in het team van de tegenstander.

“De hele kleedkamer lag dubbel van het lachen. Dat brak het ijs. Normaal gesproken is men in zulke situaties erg serieus en geconcentreerd. Maar hij was juist relaxed en maakte deze grap”, aldus Wijnaldum,

“Hij heeft wel honderd van zulke grappen uitgehaald. Als je ziet dat je manager vol vertrouwen is en ook heel relaxed is, dan heeft dat een effect op de spelers. Hij is in dat soort dingen een vaderfiguur voor de spelers. Met zijn grappen en zijn lichaamstaal neemt hij de druk weg bij de spelers.”

Ook provocatief coachen doorbreekt patronen. Dit werkt fantastisch, en het is ook nog eens erg humorvol. Lees het artikel over provocatieve coaching (met veel tips en voorbeelden)!

Tot slot kun je humorvolle patroononderbrekingen inzetten tijdens ‘serieuze' interventies, zoals een phobia cure, of tijdens het modelleren van een obstakel.

Tip 2 – Doorbreek iets wat 100% van de keren op dezelfde manier gedaan wordt

Een goed voorbeeld hiervan is handen schudden. Wanneer je de hand van de andere persoon schudt, verwacht hij een normale handdruk omdat dat altijd gebeurt. Als je opeens iets heel anders gaat doen terwijl jullie elkaars handen vasthebben, is het patroon doorbroken waardoor de ander in de war is. En in de war raken is gezond! Dat leer je nadat we alle tips hebben gehad…

Sporters zetten ook vaak een patroon op. De tegenstander zal steeds op dezelfde manier reageren. Daarna doorbreken ze het patroon. Denk aan keepers of penaltynemers tijdens een penaltyreeks.

Ook in de supermarkt is het echt nodig dat er een bepaalde patronen doorbroken worden. Caissières hebben geen aandacht voor de klant en zeggen blindelings steeds hetzelfde. Onderbreek dit patroon door iets te zeggen wat totaal anders is dan verwacht wordt: ‘Je denkt toch niet dat ik ga betalen…'

Nog een laatste voorbeeld: Milton Erickson wist dat probleemkinderen steeds hetzelfde patroon te horen kregen van boze ouders. Dus wat deed Erickson? Hij doorbrak het patroon door het juist te gaan bemoedigen en zelfs door mee te doen met het kind door het kind te gaan spiegelen.

Tip 3 – Doe niet wat je zegt

patronen doorbreken

Je kunt ook aankondigen iets te gaan doen, terwijl je in de praktijk iets anders gaat doen of datgene eerder gaat doen. Bijvoorbeeld:

  • Als je zegt dat je tot 10 gaat tellen en bij 10 “Ga in trance” gaat zeggen, kun je dat in de praktijk al bij 6 doen om het bewuste van de client daadwerkelijk van zijn apropo te brengen.
  • Je vertelt de andere persoon dat hij tegen je hand aan moet drukken, en na een paar keer geef je geen weerstand meer maar ga je met de kracht van de ander mee in de richting waarin de ander drukt.

Tip 4 – Doe het tegenovergestelde van wat iemand zegt

Vraagt iemand je heel specifiek om iets te doen, en als jij dan precies het tegenovergestelde doet, zal er verwarring optreden bij degene die je de opdracht gaf. Een patroon (doen wat verwacht wordt) is succesvol doorbroken!

‘Dit is te roze.'
‘Het is oranje.'

Tip 5 – Ga naar een andere ruimte, plaats en tijd (door middel van een verhaal)

Je kunt iemand verwarren door de ander in de tijd te oriënteren door het verleden, het heden, de toekomst, het nu, straks of wat dan ook.

Leid dus af naar een andere ruimte, plaats en tijd. Bijvoorbeeld door een verhaal of metafoor te vertellen of door het over een andere herinnering te hebben. Als je een verhaal of een anekdote vertelt ben je de persoon in een andere locatie en tijd aan het brengen, waardoor ze niet kritisch hoeft na te denken. “Ik neem je mee naar een tijd in het verre verleden, in land hier ver vandaan.”

Tip 6 – Begin (opeens) een ander gespreksonderwerp

  • Begin een ander onderwerp om op te focussen. Stel hierbij bijvoorbeeld een open vraag.
  • Een docent geeft het huiswerk op en wisselt daarna abrupt van onderwerp. De leerlingen zullen het zich niet bewust herinneren, dus ze zullen er geen bewuste weerstand tegen hebben. Ze zullen het huiswerk wel maken.

Tip 7 – Begin met een ‘vreemd’ ander gespreksonderwerp

Zeg iets dat helemaal niks met het huidige onderwerp te maken heeft en zeg het serieus, betekenisvol en absoluut congruent. De andere persoon probeert de betekenis, die hij niet kan begrijpen omdat die er niet is, alsnog te begrijpen. Dit is een prachtige ingang voor trance en suggesties.

In bovenstaande video zie je hoe voetballegende Eric Cantona tijdens een prestigieus gala zijn speech geeft na het winnen van een prestigieuze prijs. Hij wist met zijn patroon-doorbrekende speech de hele zaal met fronsende wenkbrauwen in trance te krijgen omdat alle speeches tijdens dit gala al decennia op dezelfde manier gaan.

  • Midden in een gesprek kun je het opeens over een willekeurig ander onderwerp hebben, zoals het checken van de remmen van je auto bij het rijden op bergachtige wegen. Ga er heel congruent, heel gedetailleerd erop in. Je kunt overal mee wegkomen als je het congruent doet.
  • “Weet je, ik weet echt niet waar die vogel vandaan kwam. Eerst vloog hij naar links, en daarna vloog hij helemaal naar rechts en daarna cirkelde hij rond, en toen… ik weet niet waar hij toen naartoe ging.”
  • “Ik hou ook niet van de sneeuw als ik met de trein moet reizen.”
  • Zitten mensen in een verhitte discussie? Dan kun je leuke patroononderbreking toepassen door je telefoon te pakken en gezellig foto's te maken van iedereen. Er ontstaat spontaan een gezellige en memorabele fotosessie!

Tip 8 – Zeg of doe lekker gekke dingen

patronen verbreken

  • Mijn god, er groeit een olifant uit je paarse top (de client draagt een heel andere kleur).
  • Ik weet wat je aan het denken bent: ik houd ook van rode kool.
  • Trek een gek gezicht.
  • ‘Fijne Pasen' (terwijl het juni is).

Tip 9 – Overlading van de kritische factor

Je bewuste brein (kritische factor) kan zich met niet meer dan 7 plusminus 2 stukjes informatie tegelijk bezighouden. Als de kritische factor simpelweg teveel informatie te verduren krijgt, zal het dermate bezet zijn dat het niet meer kan functioneren als afweermechanisme tegen bijvoorbeeld (ingesloten) suggesties. Zodra dat is gebeurd, kun je meteen doorgaan met het presenteren van je gewenste eindresultaat: het nieuwe patroon om het oude te doorbreken.

Voorgaande tips zijn hier ook al voorbeelden van geweest, en hieronder vind je nog meer voorbeelden van een ‘overload' van de kritische factor.

  • Met details, zoals veel cijfers of feiten die de andere persoon moet onthouden. Of namen en hun familierelaties, hun (karakter)eigenschappen, kleuren, statistieken etc.
    “Mijn vriend John, met wie ik in 1983 op de opleiding in Utrecht had gezeten, ging op vakantie met mij vorig jaar, en hij ging op de derde dag naar het strand om zijn broer te ontmoeten die Pieter heet en een 43 jaar oude vissersvloot bezit. En op die vissersboot, die Marie Celesta heet, heeft hij een werknemer werken die David heet, en Davids zus Debbie is een heel interessant persoon want zij groeide op in een huishouden waar de ouders altijd zeiden: ontspan je… voel je rustig en op je gemak. En ik heb Marie altijd als een ontspannen persoon gezien.“
  • Je kunt ook alle 3 de representatie systemen aan het werk zetten. Je kunt de client bijvoorbeeld laten aftellen van 100 naar 1 in stappen van 3 tellen. Daarbij laat je haar meetikken en alle cijfers visualiseren. Bij iedere 3 tellen moet ze een nieuwe kleur zien.“Met ieder nummer ga je dieper.”
  • Doordat je in je verhaal herhaaldelijk wisselt tussen het verleden, het heden de toekomst en het nu, overlaad en verwar je de client ook.
  • Je kunt ook veel vooronderstellingen (implicaties) gebruiken een voor overflow van de kritische factor. Hoe meer vooronderstellingen in een zin, hoe meer er vooronderstelt wordt, hoe moeilijker voor de luisteraar om het te ontrafelen.
    “En ik weet niet hoe snel je gaat realiseren wat je onderbewuste al heeft geleerd,  want het is niet belangrijk dat je dat weet voordat je…”
  • Je kunt ook een moeilijke fysieke taak aan de client geven om de kritische factor te overladen. Laat hem bijvoorbeeld je hand volgen, niet alleen met zijn ogen maar ook met zijn hoofd, terwijl je met je andere hand ook een van zijn handen vastpakt om zijn armen ook te bewegen.
  • Aanraken en opnoemen van de vingers van de ander. Hij moet vervolgens fouten opsporen. Je noemt zijn ringvinger bijvoorbeeld zijn pink. Maak steeds meer fouten tot het te moeilijk wordt en er een overload plaatsvindt.
  • Maak gebruik van het Milton Model om de kritische factor stijlvol te omzeilen.

Tip 10 – Gebruik verwarring om patronen te doorbreken

patronen doorbreken

Het doel van de verwarringstechniek is dat je het huidige problematische kader gaat deconstrueren, zodat je daarna kunt leiden naar: oneindige mogelijkheden. Alles is mogelijk.

Hoe dat werkt? Verwarring is een mentale staat van desoriëntatie en een onvermogen om helder na te denken. Iemand die in de war is, heeft moeite om logisch nadenken. En dat logisch nadenken, dat is precies waar we vanaf willen om tot oneindige mogelijkheden te komen, te dromen, te geloven en nieuwe suggesties aan te nemen. Dit wordt ook wel een staat van inductie genoemd, in tegenstelling tot deductie.

De voorgaande tips zijn hier ook al voorbeelden van geweest, en hieronder vind je nog meer voorbeelden van verwarring als middel om patronen te doorbreken:

  • Een goede manier is om je zin abrupt te onderbr…
  • Verwarring opwekken met onwaarheden:
    “Een stoel kan gevoelens hebben….”
    “Er zijn 3 dingen (laat voor de zekerheid zien met vingers) om te onthouden. Het tweede is…”
    “Vertel nog eens over je 2 kinderen en je nieuwe baan bij Philips!” (In werkelijkheid heeft ze geen kinderen en had ze een totaal andere baan.)
    “Ik, wij drieën dus, zijn hier allemaal voor je.”
  • En als je vergeet te onthouden dat je moet onthouden wat je wil vergeten te onthouden van alle dingen die je wil onthouden.
  • Je kunt straatpromotors verwarren door precies datgene wat ze aan je aandelen, terug aan te bieden aan de promotor. Ze proberen te verwerken wat er aan het gebeuren is, voordat ze bedenken dat ze dat niet willen.
  • Wanneer je mensen voor de allereerste keer ontmoet, kun je zeggen: “Leuk je weer te zien!”
  • Reik de client een willekeurig object aan. Loop daarna weg.
  • Zinnen niet afmaken of woorden uit de zin weghalen: ‘En dan weet je niet of je linker of rechter hand omhoog gaat of dat het… En dan zal je weten dat je niet weet wat er dan gaat gebeuren.'
  • Bij de kassa: ‘Dacht je echt dat ik ging betalen?'
  • Als de conducteur je treinkaartje komt controleren, geef dan een ander kaartje.
  • Benoem synoniemen als verschillende dingen: ‘Wil je liever nu in hypnose… of wil je in trance?'

Tip 11 – Dans en beweeg

Of je nou gaat dansen of eventjes gaat lopen, je zal merken dat je direct in een frisse gemoedstoestand bent, klaar voor nieuwe mogelijkheden en klaar om er weer tegenaan te gaan! Zet bijvoorbeeld opeens de foute playlist aan en doe samen een gek leuk dansje.

Tip 12 – Schakel met je aandacht tussen interne en externe ervaringen

patronen doorbreken

Je gaat abrupt de aandacht op iets anders richten. Wijs naar iets in de omgeving. Als je van interne naar externe ervaringen schakelt wordt de aandacht gefractioneerd. Laat de andere persoon focussen op een willekeurig detail.

  • Bijvoorbeeld nadat de cliënt na een hypnose-sessie vol interne ervaringen zijn ogen opent. “Merk op hoe stil het is in de kamer.”
  • Ruik je ook de bloemen uit de tuin?
  • “Ruik je ook popcorn?”
  • Praat in een hoge stem net de cliënt.
  • Zie je al die mensen daar?
  • O, ja, we zitten hier, in deze kamer!
  • Merk het gevoel in je voet en welke lichter is.

Tip 13 – Focus op een andere emotie

Neem een andere emotie om op te focussen. Ook dit is fractioneren: als je steeds van emoties wisselt, wordt de aandacht enorm afgeleid: het patroon is doorbroken.

Tip 14 – Praat over afleiding / vergeetachtigheid

Als je opeens afgeleid raakt, is het patroon waar je in zat, opeens verbroken! Ook is het patroon per definitie verbroken als je in een vergeetachtige gemoedstoestand raakt. Breng een ander dus in deze gemoedstoestand door bijvoorbeeld over deze toestand te praten:

  • “Iedereen heeft wel eens ervaren van afgeleid te zijn. Je was aan het praten met iemand over een bepaald onderwerp, en het onderwerp verandert. Waar was je ook alweer over aan het praten? Je weet het niet echt. Het is volkomen natuurlijk om afleiding toe te staan effect op je te hebben. En je staat op en je gaat naar de keuken om iets te halen. Iets verschrikkelijk belangrijks. Als je er bent vergeet je wat je wilde halen, of wat je wilde doen.  Het is niet voordat je weggaat en teruggaat naar de eerste kamer en je herinnert het je opeens weer.”
  • “We vergeten allebei wel eens iets… Nu, straks… Toen jij… Zoals jij nu-straks kon/zal vergeten waar je je fietssleutel gelaten had, of waar je fiets überhaupt staat, net zoals we vergeten zijn wat we net gezegd hebben…”
  • Praat over dat ene boek dat je niet meer kon vinden nadat je verhuist bent… Of dat boek waarvan je de titel niet meer weet… Wat was de titel ook alweer, en hoe zag de kaft er ook alweer uit?

Tip 15 – Verander van representatiesysteem

Leid de client met je handen naar een andere oogrichting dan waar de informatie bewaard is. Of zwaai de beelden (met je handen voor hun gezicht) letterlijk weg waar mensen naar kijken. Eventueel kun je de positieve beelden over een persoon of voorwerp heen trekken. Zo kan de client niet meer in dat deel van zijn denken zoeken waar bepaalde informatie opgeslagen is: het veranderen van representatiesysteem wordt gebruikt als middel om patronen te doorbreken.

Een vrouw met hoogtevrees visualiseerde dat ze viel toen ze bij het raam stond: ze betrad het visuele representatiesysteem om haar negatieve patroon te kunnen uitvoeren. Bandler: “Zing het volkslied in je hoofd terwijl je weer naar het raam loopt.”

Het tegenovergestelde kun je ook doen als je juist makkelijker info wilt opzoeken.

  • Hoe ruikt jouw auto?
  • Welke kleur zijn je sokken?
  • Wat had je voor ontbijt vandaag?

Tip 16 – Neem een ander perspectief aan

Neem een ander perspectief aan: een andere waarnemingspositie.

Tip 17 – ‘Wat is dat daar achter je?’

Door te doen alsof je naar iemand achter de andere persoon kijkt, wordt het patroon doorbroken, doordat er iets interessants achter de andere persoon aan het gebeuren is. Knijp je ogen daar ook bij.

Tip 18 – Gebruik heel veel dubbel negatieve formuleringen

“Ik heb niet een auto die het niet doet. Ik kan niet een auto niet hebben die het niet doet en jij kan beter dan nu gaan ontspannen nu (dat laatste is de suggestie) (van snel naar langzaam).

Tip 19 – Doorbreken een verwachtingspatroon dubbel

Milton Erickson had een keer een vrouw in de zaal die met opzet in volledig paars was gekleed omdat ze rekening hield met de kleurenblindheid van Erickson. Paars is namelijk de enige kleur die hij wel kon herkennen. Erickson vertelde de vrouw: “Ik heb geen idee welke kleur jurk je draagt, zou je het mij kunnen vertellen?” Ondertussen kon hij de kleuren van de kleren van alle andere mensen wel opnoemen. Haar verwachtingspatroon was dubbel doorbroken:

  • Erickson kon nu opeens wel paars herkennen en normaal niet.
  • Erickson kon nu opeens wel alle andere kleuren herkennen en normaal niet.

En de vrouw raakte hierdoor meteen in een trance.

Tip 20 – Doe onderzoek naar de patronen van de ander

patronen doorbreken onderzoeken

In de wachtkamer van sommige therapie-praktijken worden bijvoorbeeld patiënten geobserveerd om waar te nemen in wat voor patronen de ze verzeild raken.

Tip 21 – Vestig de aandacht op iets onbelangrijks als patroononderbreking, waardoor je het probleem geen aandacht meer geeft

Milton Erickson deed dit vaak door zijn cliënten huiswerkopdrachten te geven waar alle aandacht op kwam te liggen. Een cliënt durfde nooit uit de stad de snelweg op te rijden. Erickson gaf het volgende mee als huiswerk: ‘Trek zondag je beste pak aan, rijd de snelweg op, stop op de vluchtstrook en ga vervolgens gedurende iedere kilometer in de goot langs de weg liggen.'

Deze patroononderbreking nam alle energie en aandacht weg van het probleem!

Tip 22 – Geef iemand opeens een omhelzing als liefdevolle patroononderbreking

Wil een straatverkoper maar niet ophouden? Is iemand al 10 minuten tegen je aan het zeuren? Kom je weer een lastig persoon tegen waar je steeds mee vast loopt?

Stop alles en geef de ander gewoon een vriendelijke knuffel. Dit onderbreekt het patroon direct, maar dan ook meteen op een warme, vriendelijke en liefdevolle manier.

Tip 23 – Chunk up en Chunk down

Een briljante manier om een uitweg te vinden uit een patroon of een cirkelredenatie, is door te chunken.

  1. Downcunken: Hoe weet je dat?
  2. Upchunken: Wat levert het je op?

Tip 24 – ‘Laten we even pauzeren' (Pauzes zijn patroononderbrekingen!)

Gebruik de kracht van koffiepauzes! Je kunt hierdoor de interventie bij de client doen wanneer hij het totaal niet verwacht: “Goed, laten we even pauzeren.” Nu verwacht hij niet meer dat je coachende oefeningen met hem aan het doen bent, dus de pauze is het moment om toe te slaan.

Hetzelfde effect kun je creëren door te zeggen: ‘We zijn nog niet begonnen hoor.' Of: ‘Dit is nog maar een test. Het is nog niet voor het echie'. De druk zal eraf zijn en het bewuste brein zal niet in de weg gaan zitten.

Voordat we beginnen… voel je je comfortabel? Ben je je ervan bewust dat je je comfortabel voelt? En terwijl je steeds meer van die comfort voelt, vraag ik me af welke andere bewustwordingen… creativiteit… nieuwsgierigheden… zich ook aan het tonen zijn… in het hoofd en lichaam. Ik weet het niet… maar je onderbewustzijn weet het…

Maar goed, wil je met de sessie beginnen?

– Milton Erickson

Het is goed om te weten dat emoties én ontspanning ook gewoon een patroononderbreking zijn. Daarom is rust en meditatie zo effectief, want ook bij ontspanning is het bewuste, kritische brein even weg. Hieronder gaan we dieper in op ontspanning:

Tip 25 – Gebruik Ambiguiteiten

Ambiguities zorgen ook voor verwarring, maar op een erg leuke manier. Bekijk dit verhaal van Ravisie. Dit is een erg makkelijke en leuke techniek om mee te experimenteren. Ambiguities sluiten mooi aan bij de overload van de kritische factor omdat ze onder andere voor verwarring gebruikt kunnen worden, waardoor de kritische factor beziggehouden wordt. De deuren zijn dan wagenwijd open.

Dubbele betekenis

Een soort van ambiguities is wanneer twee woorden met verschillende betekenissen hetzelfde klinken.

  • moed en moet
  • ijs en eis
  • houd en hout
  • leiden en lijden
  • licht en ligt

Prime/seed je ambiguity in je cliënt voordat je hem gaat uitvoeren. Stel dat je van de dubbele betekenis van het woord ‘bloem’ gebruik wil maken. Zorg er dan voor dat je van te voren over bakken en taarten praat om vervolgens over ‘bloem’ als in een tuin te praten voor de verwarring. Benadruk het woord waar je gebruik van wil maken om de dubbele betekenis die het heeft.

Onduidelijke context

Als de betekenis of de toebedeling van een woord niet meteen bepaald kan worden door de context, de andere woorden in de zin.

  • “Sprekend tot jou als iemand die van goede gevoelens houdt/heel erg van leren houdt/graag investeert in leren.”
  • “Sprekend tot jou als iemand die geïnteresseerd is in hypnose.”
  • “Het bijten van honden kan gevaarlijk zijn.”

Einde van een zin = begin van volgende zin:

  • Het is zo dat ik snel mensen ver-geef me dat glas.
  • Je kan ontspannen-nu… is het tijd om te…
  • Ik had me vanochtend verslapen dus ik kon het nieuws niet meer lezen op het internet en dat vond ik jammer want het nieuws is iets wat ik graag volg… De vinger… terwijl het leidt naar… (trance…)
  • Wanneer je veel verdient, word je ….reik mij dat glas even aan.
  • Denk je dat ook dit warme luchtgebied voorbij… trekt… jouw gevoel je dieper in trance?
  • Dat is anders heel fijn hoor al die mooie betogen
  • …je bent. Onbewust… Voorbeeld: “Meestal hangt dat af van hoe oud je bent. Onbewust houden ze daar rekening mee.
  • “Ik was laatst met een vriend bij {concert naam}. Dat concert was echt super leuk, ben ik er later achter gekomen dat ik mijn mobiel daar vergeten was.”
  • Denk aan al die goede dingen die jij word, heel gelukkig hier en nu zijn is iets heel moois.

Tip 26 – Gooi met iets over

patronen verbreken

Pak iets uit je fruitschaal en gooi over met een appel of nog beter: een bal. Kun je VANGEN?

Tip 27 – Hoofd, schouders, knie en teen!

Zet het liedje heel hard aan en bewegen maar!

Tip 28 – Maak een opdrachtje

  1. Spel je naam achterstevoren.
  2. Wat zijn de laatste 3 cijfers van je telefoonnummer?
  3. Wat zijn de eerste 3 cijfers van je telefoonnummer achterwaarts?
  4. Tel van 104 naar 98.

Tip 29 – Doe een snelle elicitatie van een TOTE-strategie

Hoe koos je je kleren vanochtend? Doe hier een TOTE-elicitatie voor.

Tip 30 – Denk aan een koude douche

Lekker afkoelen.

Tip 31 – Doe een maandje aan ‘intermittent fasting'!

Door een vastenperiode in te lassen in je leven, verander je je hele lifestyle, wat een gigantische patroononderbreking is: je beheerst je eetlust, je staat heel vroeg op, je kijkt anders tegen eten aan, je hebt bewustere ochtenden, je lichaam kan lekker ontgiften en nog veel meer.

Een heel fijne, grote patroononderbreking dus!

Tip 32 – Zie alleen de goede dingen in een ‘slechte' situatie

Heeft iemand iets slechts gedaan? Noem dan alle goede dingen op. Dit wordt niet verwacht, waardoor dit een patroononderbreking is uit een potentiële negatieve spiraal.

Tip 33 – Doe een kinesthetische swish-techniek

  1. Bij een kinesthetische swish-techniek ga je je helemaal invoelen in hoe vast je nu in een bepaald patroon zit. Dat doe je op een bepaalde plek in de ruimte, vaak zittend. Je voelt en erkent de huidige situatie met het huidige gevoel helemaal. Ook bedank je het gevoel voor de positieve intentie, die je behoudt.
  2. Vervolgens ga je met je lichaam bewegen, rondlopen en ga je je lichaamshouding zodanig aanpassen dat je in een heel andere gemoedstoestand komt. Hoe sta je dan? Hoe gaat je gezicht staan? Behandel ook de andere elementen van de subjectieve ervaring, zoals: “Wat zeg je dan tegen jezelf, hoe voel je je dan, wat doe je dan?”
  3. Tot slot hef je het oude patroon op door op de plek te gaan zitten waar je op het begin zat, toen je in het huidige patroon in aan het voelen was.

Je kunt dit vergelijken met het voelen van de pijn en het verdriet – van de techniek van het pijn-plezier-principe – maar dan met minder inhoud.

Tip 34 – Losschudden!

patronen doorbreken schudden

Laat dat gaan!

Tip 35 – Beweeg maar met je tenen en vingers

Dit brengt je meteen in je lichaam.

Tip 36 – Stamp met een voet, draai 360 graden, stamp met de andere voet, maak een Y met je lichaam

Heb je het gedaan? En nu losschudden!

Tip 37 – Doe NLP New Code Games

Dit zijn krachtige games waarbij je je hele lichaam en beide hersenhelften tegelijk inzet. Pak bijvoorbeeld gewoon eens een bal en haal er iemand bij om lekker over te gooien. Maak het steeds moeilijker zodat het al op de Croydon Ball Game gaat lijken (New Code Game).

Tip 38 – Doe klassieke NLP-interventies

Iedere NLP-interventie doorbreekt patronen. Neem bijvoorbeeld een Swish-techniek. Of de Dickens-techniek. Of een andere submodaliteiten-techniek, waarbij je bijvoorbeeld de stem van je piekerende interne dialoog heel sexy maakt, of waarbij je dat interne dialoog met vingers in je neus uitspreekt.

Tip 39 – Gebruik omdenk-technieken

Verderop in dit artikel leer je nog waarom omdenken (herkaderen) een manier is om patronen te onderbreken.

Tip 40 – Gebruik je ademhaling en andere simpele Mindfulness-technieken

Mindfulness-technieken zijn bij uitstek geschikt om patronen te doorbreken. Simpelweg een paar minuten je ademhaling volgen zorgt al voor rust en stilte in je hoofd.

Maak simpelweg de connectie met je lichaam. Zodra je jouw oude patroon voelt, ga dan de gevoelens in je lichaam voelen. Het wordt daarna makkelijker om een nieuwe reactie te kiezen.

Bovendien: als iemand in een cirkelredenatie zit of vast zit in een patroon, en je vragen nergens heen gaan, gebruik dan mindfulness-vragen (vragen die de ander bewustmaken van wat er hier, nu en in hun lichaam gebeurt) om uit dit vaste patroon te breken.

Wat gebeurt er nu?

Tip 41 – Focus opeens op iets heel anders met je ogen

Hypnotherapeuten houden bijvoorbeeld de rechter hand van de client omhoog en wijzen ernaar. Je laat de client naar zijn rechter hand kijken en focussen, en vertel uiteindelijk dat de client op iets heel anders mag focussen: “Je mag focussen… al je aandacht focussen, al je aandacht focussen, al je aandacht focussen, al je aandacht… op mijn linker oog…”

Tip 42 – Doe gewoon eens iets op een andere manier dan je gewend bent

Neem eens een andere route naar je werk.

Tip 43 – Doe iets anders: iets dat je normaal gesproken niet doet (en het liefst dagelijks)

patronen doorbreken

Draag eens een ander sieraad, probeer een nieuw ingrediënt uit of doe iedere dag een andere mindfulness-oefening.

Tip 44 – Klop met je handen heel snel op je lichaam en adem luid uit

Word actief! Pep jezelf op! Adem vervolgens diep in en uit. Maak daarbij geluid. Dit is belangrijk. ‘Ha!' Je keel moet vibreren!

Tip 45 – Verwerk oude emoties

Verwerk en heel oude pijn en oude emoties.

Tip 46 – Zet een stoelen-opstelling eens anders neer

Nu je patronen kunt herkennen, is het zaak om ze te onderbreken! Geef je bijvoorbeeld een training, zet dan de stoelen-opstelling na de pauze eens helemaal anders!

Tip 47 – Leef je leven in setjes van 30 dagen durende experimenten

Test alles 30 dagen uit. Zo zit je nooit in een vast patroon, maar heb je een super gevarieerd en flexibel leven. Kom je bijvoorbeeld een veganist tegen die zegt dat jij het ook moet doen? In plaats van in discussie te gaan, test je het 30 dagen. ‘Ik weet het niet, ik heb het nog nooit geprobeerd. Laat ik veganist worden gedurende 30 dagen en zien wat er gebeurt.' Of eet vlees voor 30 dagen en zie wat er gebeurt. Of mediteren of yoga… Noem maar op!

Tip 48 – Choqueer en speel met emoties

Tony Robbins maakt hier vaak gebruik van. Hij gebruikt soms opeens een krachtterm op een moment waarop dat normaal gesproken niet verwacht wordt. Zo wordt er een patroon doorbroken en ontstaat er een opschudding bij de ander.

Meer voorbeelden in het dagelijks leven:

  • Ben je in een ruimte met allemaal kinderen? Roep dan: beneden is gratis ijs! En zie ze allemaal ernaartoe gaan.
  • Sta je op de markt bij een slager met allerlei soorten salami, en staan er kinderen bij, vraag dan: ‘Hebt u ook labrador?'
  • Zegt een serveerder: ‘We hebben geen lunch meer'. Zeg dan: ‘Jammer, we wilden net gaan lunchen.'
  • Bedenk op deze manier nog meer ideeën waarmee je met de emoties van mensen kunt spelen.

Tip 49 – Gebruik schematherapie

Wat schematherapie is en hoe je het toepast, leer je in ‘Patronen Doorbreken', het bekende boek (via bol.com).

Tip 50 – Richt je op iets positiefs: voel je dankbaar

Positieve gedachten zijn een uitstekende patroononderbreking. Voel je dankbaar over iets in de situatie en je onderbreekt daarmee direct een negatief patroon. Je kunt ook simpelweg terugdenken aan iets algemeens waar je dankbaar voor bent in je leven.

Tip 51 – Doe vaak een patroononderbreking

Oefen de door jou gekozen patroononderbreking(en) zo vaak mogelijk. Hoe vaker je het doet, hoe meer je systeem eraan gewend raakt om je focus te verleggen naar iets nieuws en zinvols.

Hoe vaker je een negatief persoon onderbreekt, hoe makkelijker het wordt om het negatieve gedrag om te zetten naar iets positiefs.

Dat waren alle tips om patronen te doorbreken – Laten we nu op de theorie ingaan

De theorie van patronen onderbreken gaat verder dan enkel het onderbreken van een patroon. Er moet namelijk ook een nieuw patroon voor in de plek komen, anders heb je er weinig aan. Graag wil ik daarom meegeven dat het doorbreken van patronen een onderdeel is van een reeks technieken die je uitvoert om het gewenste resultaat te behalen. Bekijk dus ook het artikel over het geven van hypnotische suggesties na het doorbreken van een patroon, want als je dat met deze techniek integreert, ga je gegarandeerd resultaten behalen!

Verwarring en ‘Overload' zijn belangrijke tools om patronen te doorbreken, maar waarom?

Waarom moeten we de kritische factor (het bewuste brein) overladen en verwarren om patronen te doorbreken? Dat komt doordat de kritische factor als een soort ‘bewaker' op de uitkijk staat en er streng voor zorgt dat er geen nieuw gedrag en nieuwe informatie het brein binnenkomt. Deze ‘bewaker' moeten we dus afleiden of overladen met informatie, zodat er nieuwe patronen naar binnen kunnen sluipen.

Je bent de kritische factor aan het omzeilen of bezighouden waardoor de deuren naar het onderbewuste wagenwijd openstaan voor suggesties.

Hoe zorgt verwarring voor een patroononderbreking?

verwarring patronen onderbreken

Het doel van de verwarringstechniek is dat je het huidige problematische kader gaat deconstrueren, zodat je daarna kunt leiden naar: oneindige mogelijkheden. Alles is mogelijk.

Hoe dat werkt? Verwarring is een mentale staat van desoriëntatie en een onvermogen om helder na te denken. Iemand die in de war is, heeft moeite om logisch nadenken. En dat logisch nadenken, dat is precies waar we vanaf willen om tot oneindige mogelijkheden te komen, te dromen, te geloven en nieuwe suggesties aan te nemen. Dit wordt ook wel een staat van inductie genoemd, in tegenstelling tot deductie.

Verwarring zorgt ervoor dat je in een onzekere toestand komt: je staat voor een nieuwe, vreemde situatie. Door deze onzekere situatie staat het onderbewuste van een persoon open voor iedere vorm van ‘herstel van de orde', dus iedere vorm van leiding. Het onderbewuste zoekt naar instructies om uit deze ongewone situatie te komen en zal dus iedere suggestie aangrijpen, zolang het maar wat meer zekerheid biedt dan de verrassende situatie die de coach op dat moment heeft gecreëerd. Dit is dus een uitstekend moment voor het geven van hypnotische suggesties.

Laten we het voorbeeld nemen van een coach die de verwarringstechniek bij een client inzet. Het bewuste van je client moet je een aantal keren gedurende de coaching afleiden, zodat je direct met het onderbewuste van de client kunt communiceren. Een andere manier om dit te stellen, is dat je de kritische factor omzeilt. Je moet het bewuste bijvoorbeeld op twee momenten afleiden: vlak vóór je iemands overtuiging verandert of een interventie uitvoert en vlak daarna (break state).

De kritische factor omzeilen: hoe ga je te werk?

Je zet de verwarringstechniek twee keer in: vóór en na een interventie / techniek. De eerste keer leid je het bewuste af, waardoor de poorten naar het onderbewuste wijd open staan. Vervolgens kun je, door middel van hypnotische suggesties, de helende/bemoedigende woorden in het onderbewuste installeren: de interventie.

Als je klaar bent met de interventie, ga je de kritische factor (het bewuste brein) opnieuw omzeilen. Het afleiden van het bewuste brein zorgt er namelijk voor dat er geheugenverlies ontstaat. Als je een patroon onderbreekt, treedt er een klein stukje (of volledige) geheugenverlies op voor datgene vóór de onderbreking. Het neurale pad wordt namelijk afgesneden.

De client vergeet wat er net voor de interruptie gebeurde. Maak dus gebruik van deze geheugenverlies-functie om weer een afleiding te creëren nadat je de bemoedigende/helende woorden hebt geïnstalleerd, zodat de client zich niet bewust is van de interventie die je hebt uitgevoerd. De client kan het zich niet bewust herinneren dus zal hij er ook geen bewuste weerstand voor hebben.

Waarom is dit gewenst? Het doel of de genezing kan nu van binnenuit groeien. Wil je vanwege het geheugenverlies alsnog bewijzen dat de client in trance was, kun je tijdens de oefening bijvoorbeeld de client een schoen uit laten doen.

Daarnaast kun je deze techniek gebruiken om het bewuste brein juist méér te laten onthouden. Wanneer alles steeds hetzelfde is, hoef je minder op te letten omdat je gewoon verwacht dat het volgende weer hetzelfde is. Juist doordat je de aandacht steeds op andere zaken en gespreksonderwerpen vestigt, zal je informatie dynamischer kunnen brengen en daardoor kan je de focus van je gesprekspartners scherp houden.

De ‘Break State' in NLP-interventies is een patroononderbreking

patronen doorbreken

Breng de cliënt na iedere gemoedstoestand ervaren te hebben weer naar een neutrale gemoedstoestand. Hierdoor houd je gemoedstoestanden puur en creëer je weer een stukje geheugenverlies voor het bewuste, over wat er net gebeurd is. Hier wordt vaak naar verwezen als de ‘break state'.

Belangrijke regel: zet de patroononderbreking steeds direct in

Het is erg belangrijk dat je deze techniek meteen inzet, zodat de client geen kans krijgt om bewust na te gaan wat er gebeurd is in het moment voordat je de afleiding had ingezet. Wees aan de andere kant ook niet té snel met het inzetten van deze techniek. Laat de client datgene waarvan je de aandacht wil afleiden eerst verwerken, en zet de afleiding daarna pas in. Doe het nét voordat ze iets bewust willen zeggen over wat er net gebeurd was.

Ook nadat je, deze vergeet-/verwaringstechniek hebt ingezet, moet je snel zijn. Ditmaal met het geven van een hypnotische suggestie. Deze hypnotische suggestie wordt automatisch geaccepteerd doordat het verwarde onderbewuste naar iedere suggestie wil grijpen om weer duidelijkheid te verkrijgen.

Waarom werkt een patroononderbreking?

In je brein worden allerlei neurale paden aangelegd. Iedere keer dat je iets doet, ben je een neuraal pad sterker aan het maken en een ander neuraal pad na verloop van tijd aan het aftrainen. Doe dus iets wel of niet, net zo lang totdat het geen mentale kracht meer vereist. Als je een patroononderbreking inzet, maak je zomaar een nieuw neuraal pad aan!

Een stapje terug… Je kunt nu patronen onderbreken, maar hoe herken je ze?

Patronen onderbreken is belangrijk, maar er valt niks te onderbreken als je niet weet wat het patroon is! Herken dus eerst het patroon. Je kunt hier steeds beter in worden door met een oefening aan de slag te gaan die ik straks ga beschrijven.

Als je écht scherp wil worden, en tussen de regels wil lezen om naar problemen te kunnen kijken, dan is deze oefening voor jou. Je traint jezelf hiermee om patronen te herkennen én te manipuleren. Als je patronen ontdekt, snapt, gebruikt en er een onderdeel van wordt, toon je flexibiliteit.

Een patroon herken je doordat er iets drie keer of vaker gebeurt:

1 keer is een incident.
2 keer is toeval.
3 keer is een patroon.

Patronen herkennen: een leuke oefening

patronen doorbreken

Het is heel handig om de vaardigheid te hebben om bepaalde patronen te ontdekken, zoals: vader verheft zijn stem op een bepaalde manier, waardoor iemand zegt: ‘ah!’, en waardoor moeder iedereen gerust stelt: ‘Het is OK’. Stimulus, respons, stimulus, respons… bing bing bing… Dit gebeurt onbewust.

Wat voor ankers worden afgevuurd, wat is de non-verbale dans? Wie doet wie wat aan op non verbale wijze?

Wat gebeurt er hier nog meer, behalve de oppervlaktestructuur van de woorden? Wat voor ankers worden er gevuurd waar iemand op reageert, en dan weer de volgende en de volgende etc?

  • Iemand kan zeggen: “Oh, echt?”
  • Gehoest
  • Een verwijzende blik naar iemand toe
  • Met de ogen rollen
  • “Dus…”
  • Een bepaalde lichaamshouding”
  • En dat vuurt iemand af…
  • En die doet iets…
  • En dat vuurt weer iemand anders af…

Test jouw vaardigheden door onderstaande oefening met een groep mensen te doen.

  1. De patroon-ontdekker denkt aan een context waarin hij zichzelf vaak in zou kunnen vinden en vertelt die aan zijn oefenpartners.
  2. De patroon-ontdekker gaat uit de kamer.
  3. De andere 3 personen spelen rollen in de context die de patroon-ontdekker heeft genoemd. Ze bereiden, in de vorm van een toneelspel, een oppervlakte-issue voor die straks ter sprake komt, en ze bereiden een (nonverbaal) patroon/gedrag voor, dat de patroon-ontdekker straks tussen de regels door moet opmerken: A begint altijd, en vuurt een consistente trigger/anker die bij B een consistente respons veroorzaakt, en dat triggert C weer. Bespreek dit en bereid dit voor. De triggers en responses kunnen alle elementen uit het rijtje VAKOG zijn, bijvoorbeeld een gezichtsuitdrukking (met oogcontact), een bepaalde houding of een sarcastisch geluid: ‘Dus……'
  4. Wanneer het toneelstukje met het patroon is voorbereid, komt de patroon-ontdekker terug en heeft een normaal gesprek in die situatie waar een probleem of conflict plaatsvindt.
  5. Ondertussen probeert hij de systematische volgordes en patronen te ontdekken van geankerde responsen, vooral non-verbaal. Ontdek wie er altijd mee begint.
  6. Als je erachter bent gekomen wat de eerste trigger is om het patroon in gang te zetten, ‘steel' je dat signaal: vuur de trigger zelf af, en kijk of je hierdoor zelf de rest van de ketting kan triggeren.
  7. Denk er om dat je de oefening steeds moeilijker maakt: je wil het bewustzijn van de patroon-ontdekker stretchen, dus let goed op hoe moeilijk je het maakt.

Eerst kun je een patroon herkennen, daarna kun je hem veranderen.

  1. Patroon herkennen: De accountant tikt met zijn pen en de R&D-manager raakt vervolgens van streek want er is niet genoeg geld.
  2. Patroon veranderen: John Grinder eliciteerde enthousiasme bij de R&D-manager en haalde tegelijk een pen tevoorschijn. Hij herankerde dezelfde stimulus aan een andere gemoedstoestand.
  3. De volgende keer dat de accountant met zijn pen tikt, raakt de R&D-manager in een coöperatieve, enthousiaste gemoedstoestand.

Meer informatie over patronen? Lees over het TOTE-model.

Herken patronen steeds vaker… En doorbreek die patronen vervolgens!

Als je vervolgens die patronen doorbreekt, ben je dingen aan het doen die enorm veel effect hebben. Je bent dan niet de client zelf aan het veranderen, maar je bent dan een stimulus aan het veranderen, waar mensen op een bepaalde manier op reageren. Een aantal belangrijke NLP-technieken, met name het werken met kaders (omdenken), maakt gebruik van dit principe. Bij het herkaderen merk je een patroon op, wat het kader is, en dat doorbreek je vervolgens: de herkadering.

Onderbreek iemands patroon vaak genoeg en hij kan niet meer terug naar dat patroon.

Blijf oefenen met patronen herkennen, en speel vooral lekker op ze in of onderbreek ze. Succes! Hoe onderbreek jij patronen? Laat het weten in de reacties als je een slimme manier hebt ontdekt.

Praktisch boek over patronen doorbreken dankzij NLP

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je tot slot graag op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met patroononderbrekingen aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: