Niet oordelen? Met deze 19 tips lukt het je eenvoudig!

Niet oordelen… Hoe fijn is het om met iemand te zijn die niet oordeelt! Je voelt je zo vrij als een vogel bij zo'n persoon en je hoeft je niet anders voor te doen. Jij kunt dit ook. Als jij dit ook doet, ervaar jij, en andere mensen, meer liefde, vreugde en vrijheid. In dit artikel lees je hoe jij kunt stoppen met oordelen.

Wat is niet oordelen? Laten we eerst kijken naar wat oordelen is…

Oordelen betekent dat je een vergelijking maakt tussen ‘wat is' en ‘wat het zou moeten zijn.' Je bent dan ontevreden met de huidige realiteit. Dat geldt bijvoorbeeld voor je emoties, maar ook voor de dingen die anderen doen of de dingen die überhaupt gebeuren.

Oordeel betekent ook: iemands onbewust gedrag verwarren met wie die persoon is, of je eigen onbewustheid op iemand projecteren en dat verwarren met wie die persoon is.

Waarnemen zonder oordelen is de hoogste vorm van intelligentie.
– Jiddu Krishnamurti

Níet oordelen is inzien dat het gedrag van andere mensen pure conditionering is: het is niet wie ze zijn, maar wie ze voordoen te zijn. Begin met jezelf niet meer te oordelen, en ga dan door met het niet meer oordelen van andere mensen. Heb je bijvoorbeeld een partner? Heb dan complete acceptatie van je partner zoals hij of zij is.

Wij zijn altijd nieuw. Wij zijn dus niet onze conditionering.

Niet oordelen betekent echter niet dat je geen ruggengraat hebt als iemand iets verkeerds doet: je kunt prima gedrag van iemand benoemen wat anders moet. Doe dat terwijl je alert en aanwezig bent, dus zonder inmenging van het ego, zonder oordeel.

Pure aandacht zonder oordeel is de hoogste vorm van menselijke intelligentie en een uiting van liefde. Het is kalmerend, het maakt je een fijner mens, je kunt er écht zijn voor mensen.

Hoe doe ik dat? Niet oordelen over anderen (en mezelf)?

Tip 1 – Kijk niet naar de conditionering, maar naar de mens

Ontmoet mensen die je kent zonder hun of jouw verleden te ontmoeten. Ontmoet ze niet als een wandelende persoonlijke geschiedenis. Bijvoorbeeld bij je familieleden. Als je over de conditionering van een persoon denkt, dus zijn of haar verleden, denk je dat je interacties hebt met andere mensen, maar er is daar niemand, alleen een hoopje met conditionering (eigenlijk een grote hoop).

Er is dan niemand thuis. Dat is niet wie ze zijn. Waar je niet over kunt denken in de andere persoon, dat is wie ze zijn, en dat is wie jij bent.

Tenzij je grapjes maakt, moet je nooit denken: “Je doet me denken aan persoon x… Je bent er zo eentje… Ik ken jouw type…”

Tip 2 – Verwar het onbewust gedrag van mensen niet met wie ze zijn

Hoe doe je dat, niet oordelen? Verwar het onbewust gedrag van mensen niet met wie ze zijn. Heeft iemand iets slechts gedaan, zoals liegen? Zie dat liegen als ongewenst gedrag en laat dat niks zeggen over wie deze persoon is.

Tip 3 – Sterker nog: noem vooral ook het goede in mensen als ze iets slechts hebben gedaan.

Zie alleen het goede in mensen en negeer het slechte van ze. Zelfs van je vijanden. Dit is de enige manier om liefde te hebben. Je kunt niet van mensen houden als je naar hun fouten kijkt. Zoek heel goed om een goede eigenschap te vinden in ieder ander mens: liefde, vriendelijkheid, compassie…

Focus niet op het probleem. Er is geen uitknop daarvoor. Er is alleen een aanknop voor het goede.

Wat doe je als je per ongeluk een slechte kwaliteit van een ander ziet? Wat moet je dan doen? Denk aan je eigen slechte kwaliteiten. Want wanneer je een fout ziet in een ander, ben je inherent hypocriet omdat de wereld je spiegel is, want jij hebt ook fouten. We hebben allemaal fouten. Het is niet zo geweldig dat je een fout kunt zien in de ander.

“Brrr…. wat koud. We zijn hier vet aan het bevriezen…”
“Wat zei je, hebben we vet veel plezier?”

Tip 4 – Raak verlost van je verstand

Niet oordelen kun je ook bereiken door ‘je denken' te kalmeren. Hoe anders is de lading van je beleving als je eventjes niet hevig nadenkt! Soms kijk je voor een moment naar de natuur en zijn je gedachten stil, vóórdat je gedachte het misschien besloten heel mooi te vinden (wat weer een concept is). Je interpreteert even niet wat je ziet. Perceptie vindt plaats in plaats van conceptie. Je weet even niks.

Waar je niet over kunt denken in de andere persoon, dat is wie ze zijn, en dat is wie jij bent.

Tip 5 – Misleid jezelf niet met verhalen en gedachten (het ego) – Houd het bij de feiten door in het hier-en-nu te blijven

Situaties maken je niet ongelukkig, ze kunnen je hoogstens fysieke pijn geven. Gedachten maken je ongelukkig, net als interpretaties en verhalen die je jezelf wijsmaakt, vaak in de vorm van klagen. Dit geeft ons gelijk en de ander ongelijk. En het plaatst ons in een positie van verzonnen superioriteit. Het ego heeft deze gecreëerde vijanden nodig. ‘Wat een verschrikkelijke dag. Hij heeft me in de steek gelaten.'

“Dat doet me denken aan…” is al een interpretatie.

Doe daarentegen liever het volgende als je lijden, ongelukkigheid en problemen ervaart: blijf in het nu. Ongelukkigheid, gedachten, verhalen en problemen kunnen er niet overleven. Lijden begint als je situaties labelt als ongewenst of slecht: als je een situatie verafschuwt.

Zonder verhaal zijn we vervuld.

Zit je in zo'n situatie, houd het dan bij de feiten: ‘Ik ben gevallen, in de modder, in de regen. Ik heb het vliegtuig gemist. Het kopje is gebroken.' Oordeel deze situatie niet als slecht, goed of pijnlijk. Kun je dat moment accepteren, met alles wat erin gebeurt? Als je het laat ‘zijn', komen er enorme krachten vrij.

Welke van de twee is erger? De neervallende regen of jouw weerstand tegen de regen? De wind of jouw gevecht tegen de wind? Het tempo waarop het gras groeit of jouw verlangen dat het harder gaat groeien? Alles wat in dit moment gebeurt of jouw afwijzing van wat er nu gebeurt? Kun je de mogelijkheid overwegen dat het leven nooit 'tegen' je is?
– Jeff Foster, uit ‘De vrije val in het leven', vrije vertaling

Tip 6 – Stop met ‘labelen'

Het mentaal labelen, wat is dat? Laten we wat voorbeelden pakken. Je denken kan een boom niet kennen. Alleen feiten en informatie over de boom. Mijn denken kan jou niet kennen, alleen feiten, oordelen, labels en meningen over jou. Je plakt labels op iets en het wordt daardoor meer en meer ‘dood'.

Als je alleen maar denkt, en onmiddellijk denkt over wat je ziet, zie je geen echte schoonheid. Labels hecht je er dan aan. Je loopt dan oppervlakkig in een park: ‘Oh wat een mooie bloemen. Oké wat is het volgende om aan te denken? Oh ja ik moet dat afhebben, en dat belangrijke ding…' Als je niet echt keek, beleefde je op dat moment een herinnering van lang geleden als kind, toen je zag hoe mooi een bloem was, in plaats van in het nu naar de bloem te kijken om het te ontdekken.

Als je benoemt dat er een bloem is, dan verpletter je de werkelijkheid in één klap. De realiteit ligt gewoon te schitteren, en dat heeft niks met woorden te maken.

Lees ook het artikel over spiritueel ontwaken. Je zal in het hier-en-nu misschien ook merken dat je compulsie om je ervaringen en zintuiglijke waarnemingen te labelen, verdwijnt. Je kunt dan iets zien, horen of aanraken zonder daar meteen een label op te plakken, het iets te noemen, er een conclusie over te hebben, het ergens mee te vergelijken… Je kunt bij een boom of bloem zijn, en gewoon kijken.

Als je labelt, zeg je: ‘Oh, oké ik weet nu wat het is.' Dan mis je de diepte, mysterie en maak je er geen contact mee. Je mist de essentiële realiteit ervan. En de verrassing is: je doet dit ook met jezelf: je hecht concepten en labels aan wie je denkt dat je bent, en dan mis je de diepte van je eigen wezen.

Hoe simpel zou het leven zijn? Het regende, hij heeft niet gebeld. Ik was daar. Hij was niet daar. Dat is alles.
– Eckhart Tolle

Ook het artikel over mindfulness & kinderen gaat hierop in: beleef alles als nieuw en vers, zonder labels.

Regen maakt je niet chagrijnig. Regen maakt je nat.

Tip 7 – Wees geoefend in het niet-oordelen

Ook al denk je dat je bezig bent met niet oordelen, het zou zomaar kunnen dat je het alsnog aan het doen bent. ‘Ik moet accepteren dat ik in een slechte plek woon.' Waar is de acceptatie dan? Dan heb je het al als slecht geoordeeld.

Hoe het dus niet moet: ‘Ik moet accepteren dat ik de komende 25 jaar van mijn leven heb weggegooid, dat ik vast zit, dat ik ziek ben…' Het enige wat je hoeft te accepteren is de realiteit van dit moment. Misschien is er pijn, maar niet het verhaal eromheen. Pas dus op. Duik niet in het verhaal. Blijf bij de eenvoud van wat er is. Benoem de situatie. Dit is de situatie, en voeg er niks aan toe. Je interpreteert niet voor een tijdje.

Oordeel je? Dan maak je je wereld kleiner. Je wordt blind voor wat er daadwerkelijk allemaal te ervaren is. Je sluit jezelf af voor ontwikkeling en groei en je wordt saai. Je leven verliest kleur.

Tip 8 – Ga ervan uit dat iedereen zijn best doet

Als je ervan uitgaat dat iedereen zijn best doet, zal je merken dat je geen oordeel meer voor ze hebt.

In plaats van het duister te bestrijden, breng je het licht.

Tip 9 – Leer de vaardigheid ‘Kalibratie'

Door te kalibreren, beschik je over meer informatie over of er veranderingen plaats hebben gevonden bij de ander. Belangrijk is om het bij die informatie te houden, en om vervolgens te vragen wat er precies aan de hand is. Daar gaat de volgende tip over.

Tip 10 – Stel vragen

Als je vragen stelt, haal je meer daadwerkelijke informatie naar de oppervlakte, waardoor de verhalen en oordelen geen kans meer krijgen om te overleven. Om het in de TOTE-filosofie te stellen: met een vraag ben je de ultieme 'test' aan het uitvoeren voordat je overgaat tot ‘exit'. Dit voorkomt gedachten lezen.

Tip 11 – Observeer!

Observeer en ervaar wat zich in het hier-en-nu voordoet. Zonder het te willen veranderen, kijk je naar je eigen gevoelens, lichamelijke sensaties, emoties, gedachten en gebeurtenissen. Doe je dit bij een ander, observeer dan alles wat je kunt zien en horen, zonder interpretaties daarvan.

Leer om achterover te leunen en te observeren. Niet alles heeft een reactie nodig.

Tip 12 – Voel emoties en gevoelens zonder een tweede laag van oordeel erbovenop

Voel iedere emotie die in jou ontstaat en vind nergens wat van. Accepteer al die emoties en gevoelens. Laat ze volledig toe. Wees bijvoorbeeld verdrietig, teleurgesteld en somber zonder je ook nog eens somber te voelen over het feit dat je je somber voelt.

Er is geen goed of slecht. Er is alleen wat is.

Tip 13 – Wees je er enkel bewust van dat je aan het oordelen bent

Het is erg krachtig om alleen al bewust te worden van iets dat je doet. Dat zorgt er al voor dat 90% van het werk gedaan is. Dit zorgt er al voor dat het heel eenvoudig voor je wordt om niet meer te oordelen.

Alleen al bewust zijn van je oordeel is genoeg. Dit is belangrijk. Houd bij hoe vaak je oordeelt in een week. Ga eventueel ook een stapje verder door bewust te worden van de vraag: Waar komt die oordeel/gedachte vandaan? Je school? Een tv-programma? Sociale conditionering…

De eerste stap is bewustzijn van je gedachten. Sterker nog: dat is al genoeg om het oordelen te stoppen.

Tip 14 – Begrijp de ander

Doe je best om de ander te begrijpen in plaats van de ander te beoordelen. Zet jezelf in de schoenen van de ander. Lees hier meer over in het artikel over empathie.

Gun anderen hun reis. Iedere persoon leert zijn/haar eigen lessen via zijn/haar eigen levenspad. Houd je ongevraagde adviezen en oordelen voor je. Het is bovendien hartstikke onnodig.

Tip 15 – Zie hoe jouw oordeel een reflectie is over jezelf

De wereld is je spiegel. Alles wat je zegt… zegt wat over jezelf. Je oordeel zegt niks over het tv-programma of de andere persoon die jij veroordeelt, maar heel veel over jou. Jij vindt het blijkbaar belangrijk om daar jouw aandacht aan te geven – aan zulke dingen.

Dat wat je veroordeelt… datgene zal jij ooit worden.

Andersom geldt dit ook: krijg je een bak ellende over je heen? Dan gaat het eigenlijk over de ander. Kortom: besteed je tijd aan zinvollere zaken.

Zodra je minder gaat oordelen, zal je ook merken dat anderen ook minder over jou gaan oordelen.

Tip 16 – Ontwikkel de eigenschap van proactiviteit

Proactieve mensen oordelen niet, doordat ze altijd een keuze hebben tussen twee dingen:

• Als ze wat aan een situatie kunnen doen, dan doen ze wat aan de situatie.
• Als ze niks aan de situatie kunnen doen, dan accepteren ze de situatie.

Weet je wat proactieve mensen nog meer weten? Dat daden altijd voor woorden gaan. Als je het beter weet, doe het dan beter. Proactieve mensen oordelen en klagen niet, maar ze nemen zelf actie om het voor elkaar te krijgen.

Tip 17 – Train jezelf in acceptatie

Accepteer de persoon voor wie hij/zij is en accepteer de situatie zoals het is, zonder de persoon of de situatie te willen veranderen.

ik vind er niks van. Ik oordeel niet.
– Ada van Dam

Tip 18 – Heb lief: je zal altijd weer terugkeren naar liefde

Houd van de ander, houd van jezelf en houd van de situatie. Je zal altijd terugkeren naar liefde. Hoe snel zal jij hier naar terugkeren?

Denk voor één seconde dat God dit mens geschapen heeft. Deze persoon is ook van God. Beledig je dit mens met je oordeel? Dan beledig je God.

Tip 19 – Wissel je verwachtingen in voor waardering

We worden ongelukkig als de realiteit niet matcht met onze verwachtingen. Heb dus geen hoge of lage verwachtingen. Vervang je verwachtingen dus met waardering. Waardeer alles wat gebeurt en wees dankbaar.

Wees dus onthecht van verwachtingen. Koester geen verwachtingen, want anders kunnen dingen telkens nooit genoeg zijn. Je leven lijkt dan nooit goed genoeg.

De gelukkigen leven vredig – ze verwerpen zowel overwinning als verlies.

Tip 20 – Laat OMA thuis: Houd je mening en advies voor je

Heeft iemand om jouw mening, advies of oordeel gevraagd? Zo nee, houd hem dan voor je. En zelfs als mensen er wel om vragen, blijf dan nederig en bescheiden.

Je hoeft niet overal iets van te vinden.

Misschien kun je op bepaalde momenten de noodzaak voelen om ergens op te reageren, bijvoorbeeld op social media. Vooral op dingen waar je het niet eens mee bent of wat je totaal niet interessant vindt…

Waarom moet je laten weten wat jij ergens van vindt? Waarom houd je het niet gewoon voor je? Waarom moeten wij weten wat jij ergens van vindt? Jij vindt jezelf dus heel belangrijk (hallo ego)! Jij zal wel even laten weten dat…

Tip 21 – Leer niet-oordelen van Alan Watts & Eckhart Tolle

Er is niet echt een boek dat expliciet over niet-oordelen gaat, maar de boeken van Alan Watts – en met name de boeken van Eckhart Tolle – zijn doordrenkt met manieren om niet te oordelen. Niet labelen, de conditionering loskoppelen, het verstand kalmeren, geen verhalen eromheen verzinnen, observeren en accepteren. Het zit er allemaal in!

Wat zijn jouw ervaringen met niet oordelen? Laat het weten in de reacties.