Hoe stop je met dwangmatige gedachten, piekeren en obsessief denken? In dit artikel vind je 39 tips en inzichten over het verstand en dwanggedachten (piekergedachten). Hierdoor voel je je levend, de stilte in jezelf, rust in je hoofd, energie, vreugde, alertheid en veel meer!
Inhoud van deze pagina:
1 | Inzicht | In gedachten verzonken: een roof op jouw levensenergie…
Je krankzinnige verstand berooft je van je levensenergie. Als je in gedachten bent, wordt je aandacht helemaal geabsorbeerd door gedachten. Op dat moment verlaat aandacht en energie het lichaam: alle energie stroomt naar de gedachte. Dan is er geen ruimte en energie meer voor iets anders: voor geluiden die om je heen gebeuren, voor creativiteit, voor iets nieuws, voor actie, voor zijn met anderen…
Als je niet denkt, komt de hoogst mogelijke hoeveelheid aandacht en energie vrij. Max Verstappen kan alleen naar topniveau opstijgen doordat hij de volledige aandacht op de wielen heeft. Hij denkt er niet bij na, maar is volledig geconcentreerd op de wielen.
2 | Inzicht | Eerst een verhaal van Eckhart Tolle over hoe ‘gewoon verraderlijk' piekeren kan zijn
Tegenover Eckhart Tolle, in een volle trein, zat een vrouw in haar vroege 30. De stoel naast haar was leeg: niemand wilde naast haar zitten, want ze leek mentaal gestoord. Ze zat er gespannen bij en ze praatte aan een stuk door hard tegen haarzelf, met een boze stem. Ze had niet in de gaten wat er om haar heen gebeurde, en ze was zich onbewust van andere mensen omdat ze zo diep in haar gedachten was verzonken.
Het was Eckhart's halte al, en toevallig moest de hardop pratende vrouw daar ook uitstappen, dus besloot hij haar te volgen. Ze zat nog steeds in dat boze dialoog. Ze was mentaal gestoord, maar wél leek ze steeds te weten waar ze naartoe ging: de bibliotheek van de universiteit. Net als hij! Was ze een docent, een student, een bibliothecaris? Dit is toch voor de allerslimste mensen? Hoe kan zo'n gestoord persoon onderdeel zijn van deze plek van wijsheid? Ze verdween in een lift. In de WC waste Eckhart zijn handen: ‘Ik hoop dat ik niet zoals haar word.'
Toen de man naast hem opkeek realiseerde Eckhart zich: ‘ik had de gedachte ‘Ik hoop dat ik niet zoals haar word' niet alleen gedacht, maar ook hardop gemompeld! “IK ben nu al net als haar!” Zij en ik verschillen maar weinig van elkaar. Was mijn verstand niet net zo excessief actief als die van haar? Denken zonder bewust zijn ís het dilemma van mensen. De gestoorde vrouw dacht hardop. Ik dacht, vooral, in mijn hoofd. Als zij gestoord was, was iedereen, inclusief ik, ook gestoord!'
3 | Inzicht | Hoe zijn onze (dwangmatige) gedachten ontstaan?
Wellicht is het fijn om te weten hoe gedachten ontstaan. Je gedachten zijn enkel conditioneringen die ontstaan zijn vanaf het moment dat je geboren was. Dit zijn in het verleden opgedane concepten vanuit bijvoorbeeld je opvoeding, cultuur, educatie, wat je gelezen hebt, je angsten en wat je van leraren, vrienden en TV-programma's hebt meegekregen.
Als je in je jeugd drie huizen verderop had gewoond, met andere ouders, culturele achtergrond en vriendjes, waren je gedachten – je conditioneringen – al totaal anders. Als drie huizen zó'n groot verschil maken, hoe zou het dán zijn om te geloven dat je je gedachten en innerlijke commentaren bent? Over deze verraderlijke identificatie komen we in een volgende paragraaf nog op terug.
Van alle woorden die elke dag uit onze mond stromen… hoe groot is het deel dat echt van ons is? Hoe vaak zeg je iets dat echt origineel is? Hebben we eigenlijk wel onze eigen woorden en gedachten? Of zijn al onze woorden en gedachten ooit overgenomen van andere mensen?
Het verstand is een accumulatie van wat we hebben meegemaakt, op tv hebben gezien, van anderen gehoord hebben… Als je terugkijkt naar tien jaar geleden, zal je opmerken: ‘Toen dacht ik dat ik veel wist, maar nu weet ik daar pas echt het juiste over.' Toen wist je verstand veel minder. Tien jaar vanaf nu zal je terugkijken op nu, en zeggen dat wat je nu weet, niks is.
In NLP geloven we zelfs: er is geen waarheid.
Er zijn veel mensen die enkel vertrouwen op wat ze in het verleden hebben geleerd. Bijvoorbeeld wat ze drie of vier generaties geleden hebben gehoord of wat andermans mening is wat ze ooit hebben gehoord. Door enkel op deze conditionering te vertrouwen, verkeren deze mensen continu in een toestand van ‘intellectuele blokkade.' Deze mensen vergeten hun eigen ervaring te vertrouwen en vertrouwen alleen wat ze horen of wat anderen zeggen.
Deze mensen vertrouwen enkel op het fysieke vlak, namelijk wat ze ooit eens gehoord hebben, en vergeten te erkennen dat er ook andere vlakken zijn, zoals het hart, lichaam, fantasie en creativiteit.
We zijn veel groter en dieper dan het verstand. Geloof je verstand dus niet. Ons verstand mogen we liefhebben, maar het verstand vertrouwen (in plaats van het hart) is een fout.
4 | Inzicht | Je gedachten zijn een prachtig instrument… totdat het overgaat in piekeren en dwanggedachten
Het denken op zichzelf is niet disfunctioneel: het is een prachtige tool. De disfunctie begint als je jezelf erin zoekt en het aanziet voor wie je bent. Dan wordt het je egoïstische denken, oftewel piekeren (dwanggedachten), en neemt het je leven over…
De wereld zit vol met gigantisch succesvolle mensen die ongelukkig zijn en aan de medicijnen zitten. Hoe zou dat komen?
Het denken is dus in de basis een voortreffelijk instrument als je het op de juiste momenten gebruikt. Maar meestal gebruikt het jou door je slim te misleiden. Je gelooft dat je je verstand bent. Dat is de misvatting. Daardoor krijg je maar geen rust in je hoofd. Je verstand kan een fantastische student zijn, maar een vreselijke meester.
Ook al ken je alle stappen uit je hoofd, je moet stappen uit je hoofd.
– Fresku
Als het verstand eenmaal de meester-rol heeft genomen, zal het voor onrust zorgen. Het verstand wil afgescheiden zijn. Daarom wil het problemen, conflicten, vijanden, verdedigen, aanvallen… Dit is het pijnlichaam, oftewel het ego.
‘Je verstand uitzetten' is niet anti-intellectueel. Het betekent niet dat je helemaal geen gedachten gaat hebben. Het gaat erom niet bedonderd te worden door het verstand – en om niet meer gemarteld te worden door je excessieve gedachten.
5 | Tip | Wees de meester over je verstand: gebruik je gedachten als instrument / student en zonder ‘zelf' erin
Gebruik het verstand en gedachten dus als deze fantastische studenten en als deze prachtige instrumenten. Ze zullen er voor je zijn als ze nodig zijn. Sterker nog, het zal veel krachtiger zijn als het écht nodig is.
Weet dus: je denkvermogen is een middel, een instrument voor bepaalde taken. Als de taak afgelopen is leg je het neer. Een goede verhouding zou de 80/20 regel zijn: 80% zijn en 20% denken. Zo nu en dan komen ze dus voorbij, je gedachten. En dit keer zonder zelf! Als ‘zelf' erin zat, zou je lijden. Als je naar ‘zelf' zocht in vorm, zou je lijden.
Zelf leeft voor jou vanaf nu buiten de gedachten om. Eerst zaten je gedachten vol met zelf. Je raakte er zo mee geïdentificeerd dat de gedachten jou werden. Je voelde je bijvoorbeeld persoonlijk aangevallen als iemand je mentale positie (waarmee je geïdentificeerd was) in twijfel trok. Nu weet je wel beter.
Ik ben niet mijn televisie. Ik ben de gozer/vrouw op de bank die naar de televisie kijkt.
We zijn geconditioneerd te ervaren dat de kakofonie van gedachten in ons hoofd… datgene is wat we zijn. En zodra je je onthecht van die gedachten en stil wordt… ervaar je de stille, subtiele stem van je innerlijke wijsheid. Dat is wat je bent.
Wat is een manier om meester over je verstand te worden? Door het een taakje te geven. Zo word je een ‘werkgever' en zo wordt het verstand de ‘werknemer', zoals het ook hoort. Wat is een voorbeeld van zo'n taakje? Bijvoorbeeld het observeren van de ademhaling, een gedachte of een ander object, zoals een geluid. Nu herinner jij je weer dat jij de waarnemer bent. Dit is meditatie.
6 | Inzicht | Je geconditioneerde gedachten laten geen ruimte voor ontdekking
Uit een staat ven ‘geen gedachten' kunnen nieuwe gedachten, nieuwe inzichten, nieuwe realisaties opkomen. Dat lukt niet als er al oude gedachten zijn (conditionering), die alle ruimte bezet hebben.
Stel dat je een museum bezoekt – en je neemt de koptelefoon-gids. Dat commentaar van de koptelefoon is gebaseerd op conditionering: je beleeft de rijkdom van het museum via een stem die je vertelt wat je ervan moet vinden, en er is dan geen ruimte meer voor ontdekking. Die koptelefoon kun je als metafoor zien voor je geconditioneerde verstand (gedachten).
Die stem vertelt je zelfs of je datgene of die persoon die je nét hebt ontmoet, leuk of niet leuk vindt. Er is geen ruimte voor ontdekking als dit denken aanstaat. Wat je via je geconditioneerde gedachten ervaart, mist diepte, het ware leven. Het is conceptueel.
– Eckhart Tolle
Hoe anders is de lading van je beleving als je niet nadenkt! Soms kijk je voor een moment naar de natuur en zijn je gedachten stil, vóórdat je gedachte het misschien besloot heel mooi te vinden (wat weer een concept is). Je interpreteert even niet wat je ziet. Perceptie vindt plaats in plaats van conceptie. Je weet even niks.
Er is het ongeconditioneerde. Stop even met denken en daar is het.
7 | Inzicht | In gedachten verzonken? Dat is ook een roof op jouw geluksmomentjes
Als je alleen maar denkt, en onmiddellijk nadenkt over wat je ziet, zie je geen echte schoonheid. Labels hecht je eraan. Je bent dan oppervlakkig in een park: ‘Oh wat een mooie bloemen. Oké wat is het volgende om aan te denken? Oh ja, ik moet dat af hebben, en dat belangrijke ding.'
Wat is het Engelse woord voor het verstand? Mind. Denk nu eens aan de Engelse zin: ‘I mind' en: ‘I don't mind'. Wat betekenen deze zinnen?
Of je denkt aan een herinnering van lang geleden als kind, toen je zag hoe mooi een bloem was. Ondertussen mis je het geluksmoment van het daadwerkelijk ervaren van de bloem die voor je staat. Als je je verstand en kennis niet loslaat, zie je zonder te zien en hoor je zonder te horen. Alle schoonheid van de bloem wordt verduisterd door het verstand.
De meeste mensen leven niet in een levende realiteit, maar een geconceptualiseerde. Je gedachten zijn niet de realiteit, maar een representatie van de realiteit.
8 | Tip | Bewust zijn van je gedachten is gewoon al het enige wat nodig is om de klus te klaren
De grootste stap die je kunt maken, is enkel bewust worden van je gedachten. Het gevolg van het bewust worden van die compulsieve gedachtes, is het volgende: je voorziet je verstand niet meer van energie, waardoor de gedachte snel al haar macht verliest. Het onvrijwillig denken wordt onderbroken, eerst gedurende korte periodes, maar steeds langer.
De volgende keer dat je ergens op reageert, observeer jezelf dan. Weet dat jij dat niet bent, maar slechts je gedachten. Let daarbij ook op of de gedachten in het verleden of toekomst gaan.
Het zijn allemaal gedachten. Allemaal fictie. Neem ze niet als feiten. Stay as the Self. Jij bent het enige feit. Jij bent rustig en vredig hier. En jij bent getuige van alles wat er gebeurt.
Ik heb veel aan deze tip… Ik zag vanmorgen mijn denken als onderwerp, net zoals een stoel een onderwerp is. En pats klats boem ik was in het moment.
– Een van de reacties onderaan dit artikel
Het begin van vrijheid is het besef dat je niet de gedachten bent en zelfs niet ‘de denker' bent, maar dat je de intelligente ruimte bent waar onder andere de denker een onderdeel van is.
Het idee dat jij de denker bent is zelf ook een van de duizenden gedachten.
Gepieker opmerken en er bewust van worden is krachtig! Als je zo'n onvrijwillige pieker-beweging of onrustige beweging van het lichaam opmerkt, komt er een beetje bewustzijn bij. Dan ben je bewust genoeg om iets in jezelf op te merken en op te merken dat je iets aan het doen bent. Dan komt er aanwezigheid. Dan is de beweging niet meer geconditioneerd.
Dit bewust worden is het enige wat nodig is. Je hoeft niets te veranderen, want anders heb je een ander dilemma: ‘Is er iets mis met mij? Ik moet iets repareren!' Er is niks fout. Alleen bewust zijn van iets, is alles wat nodig is.
Merk gewoon op dat je niet in contact bent met het huidige moment. Het betekent niet dat er iets fout is met je. Het betekent zelfs dat er iets gigantisch goed is met je. Want je bent je ervan bewust dat je niet in contact staat met het huidige moment en dat is alles wat nodig is.
Als je iets opmerkt, is er niets mis. Dan is er aanwezigheid! Wat kan er nou mis zijn? Als er iets echt fout zou zijn, zou je het niet eens weten. Mensen waarbij wel iets mis gaat, hebben geen idee dat ze aan het piekeren zijn of ander onbewust gedrag vertonen.
Terroristen denken niet dat er iets mis is met ze. Ze denken: er is iets mis met anderen!
Pas op: Het verstand kan echter na dat moment van bewustzijn terugkomen om het bewustzijn dat daar eventjes was, te verduisteren door er een oordeel over te formuleren: “Zie je wel, je kunt het niet, er is dus toch iets mis met je. Zie je, iedereen is aanwezig in het hier-en-nu en jij bent de enige die het niet kan.” Dat is weer een nieuwe gedachte en nieuw mentaal commentaar is, dat ook nog eens over het gevoel van ‘zelf' gaat. Dus de zwaarte van ‘zelf' kan zelfs groter worden.
Hoe meer je in jezelf ontdekt wat eerst onbewust was, hoe meer je jouw lot op de planeet vervult, hoe meer je een manifestatie wordt van het rijzende bewustzijn. Omdat je verder gaat dan de identificatie met vorm! Merk je iets op, dan ben je het niet!
9 | Tip | Geloof in de realiteit in plaats van gedachten: De Realiteit = Goed = God (Byron Katie)
Stress wordt altijd veroorzaakt door een specifieke gedachte. Die gedachte is vaak een vervorming van de realiteit. Onderzoek dat met de vier vragen van Byron Katie. Ga je vervolgens ook geloven in die gedachte(n), dan is dat lijden.
Nothing really matters. You are just overthinking.
Geloof je gedachten (en overtuigingen) niet: het zijn slechts gedachten, en niet de waarheid. Ons verstand mogen we liefhebben, maar het verstand vertrouwen (in plaats van het hart) is een fout. Geloof je je gedachten? Dat is jezelf voor de gek houden: jezelf uit de realiteit houden.
Er zijn een heleboel verschrikkelijke dingen met me gebeurd, waarvan sommigen daadwerkelijk gebeurd zijn.
– Mark Twain
De gedachte over de situatie bepaalt de situatie. Een situatie zelf is neutraal/leeg. Situaties maken je niet ongelukkig, ze kunnen je hoogstens fysieke pijn geven. Gedachten maken je ongelukkig, en interpretaties en verhalen die je jezelf wijsmaakt, vaak in de vorm van klagen.
Het verstand doet ons geloven dat al die oordelen die we maken allemaal echt zijn. Dont believe any of it. Ever.
Lijden en depressie zijn vervolgens een natuurlijk alarm die ons waarschuwen dat we ons aan gedachten hechten: dat we gevangen zijn in de droom van gedachten. Eerst worden we bewust van het gevoel, dan de gedachte. Dus het gevoel is een alarm dat er een gedachte is die je moet behandelen. Als je dat doet, verdwijnt de interne ruzie. Wat overblijft is liefde, liefde voor jezelf, andere mensen en alles en iedereen om ons heen.
Negatieve gedachten zijn ook Goddelijk, want ze geven ons de kans om te leren.
10 | Tip | Gedachten mogen er gewoon zijn… als iets wat jij waarneemt!
Het verstand is nog actief? Laat het maar actief zijn. Accepteer het maar en ‘laat het maar zijn'. Wat je accepteert, daar zet je jezelf overheen. Dat is een wonder. Wat je bestrijdt, blijft.
Soms denk je misschien dat het er bij mediteren juist om gaat om níet te denken. En dat denken wil je dan misschien wel stoppen. Wat moet je dan doen? Je hoeft ze niet te stoppen: ze mogen er gewoon zijn! Ze komen en gaan. Hetzelfde geldt voor alles, ook bijvoorbeeld voor emoties.
- Ze komen.
- Je ervaart ze zonder het persoonlijk te maken, dus zonder jezelf eraan te identificeren.
- Ze voelen zich welkom doordat ze geaccepteerd en verwerkt zijn. Hierdoor gaan ze weer.
Kortom: jij bent de waarnemer van de gedachten.
Een van de manieren waarop je die acceptatie in de praktijk brengt, is de EFT-methode.
11 | Tip | Maak jezelf bekend met onderstaande 3 metaforen voor je verstand
Hier vind je drie bekende metaforen om de vorige tip mee te verwerken en je gedachten te observeren zonder gedachten en oordeel…
Metafoor 1: Autootjes komen en gaan – Sta je verstand gewoon toe te denken als het dat wil
Het is alsof we langs de weg zitten en naar allerlei autootjes aan het kijken zijn. We observeren ze alleen, dus we hoeven niks met ze te doen. We hoeven ze bijvoorbeeld niet te stoppen, want anders veroorzaken we een botsing met onszelf en achterliggende auto's. Ook hoeven we ze niet achterna te gaan, waardoor we afgeleid worden.
We zitten gewoon aan de kant, en we bekijken ze. Zo simpel is het, en het betekent zelfs dat denken ook mag. Dat nadenken gaan we dan ook gewoon observeren! Hetzelfde geldt voor ademhalingen: ons lichaam weet wel hoe dat moet. We zijn er enkel getuige van.
Een bekend soortgelijk metafoor is die van de botsautootjes. Je gaat tijdens deze meditatie naar je gedachten kijken alsof het botsautootjes zijn. Je stapt er niet in, dus je gaat niet mee in de chaos, maar je gaat aan de zijkant staan om het waar te nemen. Je zegt ook letterlijk tegen jezelf: ‘Ah, daar is een botsautootje, ik ga er niet in zitten: ik blijf hier aan de zijkant ernaar kijken totdat ie voorbij gaat.'
Metafoor 2: Train je verstand beetje bij beetje, net als een paard
Denk eens aan een paard, dat we met een lang touw vastgezet hebben aan een paal. Hierdoor kan het paard lekker vrijuit bewegen, maar kan het niet weglopen omdat het in de buurt van de paal blijft. Wat nou als we het touw steeds een klein beetje korter maken? Dan merkt het paard er niks van dat hij steeds een klein beetje minder ver kan gaan.
Als we dat touw nou vaak genoeg een klein beetje korter maken, hebben we het paard getraind om niet zo ver te gaan. Op diezelfde manier trainen we ons verstand om steeds een klein beetje minder te gaan denken. Het mag dus gerust af en toe denken, daar is helemaal niks mis mee!
Metafoor 3: Zie je gedachten als het weerbericht
Wolken kun je bekijken, en na een tijdje klaart het altijd weer op. Zo ook met je verstand. Soms kan het heel erg tekeer gaan, en lekker veel gaan denken. Je kunt dat gaan observeren, en weten dat het na een tijdje ook weer opklaart!
Gedachten komen en gaan altijd weer. Als bladeren in de wind. De enigen die blijven zijn degenen waaraan je je vasthoudt.
12 | Tip | Doorbreek het pieker-patroon met een patroononderbreking
Het verstand is gestoord. Het verstand kan namelijk alleen in vicieuze cirkels gaan. Alles wat het doet om uit de val te raken, drukt het steviger terug in de val. Je rent sneller en sneller in een hamsterrad, en zelfs de goeroe geeft je opzettelijk opdrachten om daar meer en meer in te blijven, totdat je realiseert dat het zo niet lukt: dat je voor de verkeerde reden concentreert op je gedachten (angst).
Dan kom je er opeens uit. En de beste manier om opeens uit een patroon te komen, is een patroononderbreking. Je kunt alle manieren om dit te bereiken, vinden in het artikel over patroononderbrekingen. Je zal daar direct in de eerste tip lezen: humor bevrijdt ons uit de greep van onze gedachten.
Je hoeft je gedachten niet serieus te nemen. Zodra je een gedachte hebt gemaakt: lach erom! Gedachten hebben geen kracht. Alleen jij kunt ze kracht geven.
De meest simpele manier om je pieker-patroon te doorbreken, is door steeds naar je adem te keren wanneer het gebeurt. Doe dit ook vaak, en niet slechts één keer. Hoe meer je oefent, hoe makkelijker het voor je systeem wordt om het pieker-patroon te doorbreken en via je ademhaling rust en helderheid te krijgen.
13 | Tip | Neem actie, want dan komen gedachten in balans
Het antwoord van dit hele artikel kunnen we in één zin vangen: Actie is de #1 manier om te stoppen met excessief denken.
We weten al dat gedachten een heel nuttige tool zijn, mits ze ook soms eens uitgezet worden. Een uitstekende manier om dit te bereiken, is door daadwerkelijk iets te gaan doen. Zet je lichaam in beweging, start met een bezigheid of een taak en neem op deze manier actie.
Dit is hoe het werkt: kom in beweging en zorg ervoor dat je acties dusdanig weinig tijd overlaten tot zorgen maken.
Overwhelm the thinking mind with action.
– Amerikaans gezegdeAction is worry's worst enemy.
– Amerikaans gezegdeBe a warrior, not a worrier!
– Yann GirardDe reden dat mensen problemen hebben is dat ze te veel tijd hebben om te denken.
– Richard BandlerHet leven is net fietsen. Om balans te blijven houden moet je in beweging blijven.
– Albert Einstein
Het is zo logisch! We moeten ook op bepaalde momenten in ons leven niet denken, zodat we ervaringen creëren waarover we later kunnen denken. Als we alleen maar constant blijven denken, dan hebben we niks om over te denken, dus dan moeten we op een gegeven moment over onze eigen gedachten denken…
Pas nadat je een dagje erop uit bent geweest, met je neefjes hebt gespeeld en je moeder hebt geholpen met schilderen, heb je weer verse dingen om weer lekker over te gaan denken. Doe dus daadwerkelijk wat met je leven en ga op avontuur zodat je daar naderhand in gezonde mate over kunt gaan denken!
Piekeren en zorgen maken is een nuttige alarmbel maar geen enkele alarm bel heeft ooit een vuur uitgemaakt. Actie is ook nodig.
Doe je een activiteit, zoals bungeejumpen? Er is maar één manier om te bungeejumpen: springen. Wat heeft denken daar nou voor zin bij? Het maakt het alleen maar moeilijker. Spring gewoon.
Gewoon gaan!
Lees daarom ook deze paragraaf in een ander artikel van me over het doorbreken van oude patronen. Je kunt namelijk je oude denkpatronen niet doorbreken met… nog meer denkpatronen. Wél met actie!
14 | Tip | Luister dus niet naar je gedachten – maar wel naar je intuïtie – om uit het piekeren te stappen
Wil je stoppen met piekeren? Dat zal niet op een logische manier lukken, gebruikmakend van je verstand. Je oude denkpatronen kun je niet doorbreken met… nog meer denkpatronen.
De stem die jou in de problemen bracht, is niet de stem die jou eruit gaat helpen. Het goede nieuws is gelukkig dat er ook ergens een liefdevolle, wijze, pure stem is. Die zit alleen veel dieper in ons en die is veel stiller. Het is de stem van je hart, oftewel intuïtie.
Moffel je luide gedachten dus niet weg. Laat het spreken. Wees je simpelweg bewust van je hoofd én het veel stillere hart.
Mijn hoofd zegt dit: “Ik ben laat, ik moet deze weg nemen.”
Mijn hart zegt dit: “Ga de nieuwe weg nemen.”
Je hoeft het piekeren/verstand/ego niet uit te zetten. Je kan er wel vrienden mee worden en ervoor zorgen dat het niet jouw baas wordt.
Het is alsof je in een auto zit terwijl de radio en het navigatiesysteem beide aanstaan. Zolang je naar het navigatiesysteem luistert, zal je komen waar je wilt komen. Maar wij luisteren vaak naar de radio alsof het ons navigatiesysteem is…
Luister naar je intuïtie. Hier vind je tips om dat te doen. Kleine spoiler: de makkelijkste manier om dit te bereiken, is door te doen wat je leuk vindt en waardoor je ontspant. Vrienden bezoeken, wandelen, spelen, lachen, zingen, dansen… alles wat jou ontspant, kalmeert en jouw hart opent! Wat doe jij het liefste? Ga dat lekker doen.
15 | Tip | Raak in je lichaam
Dat wat het verst van de grond is, is het meest ongegrond… ongeaard… en dus secundair. Je lichaam en je hart komt eerst, het hoofd komt als tweede. Kijk zelfs naar de evolutie: het verstand ontwikkelde zich pas laat in de evolutie. Door weer uit je gedachten, in je lichaam te gaan, maak je ruimte.
Onze gedachten zijn onze enige beperking.
Kom uit je hoofd, in je lijf! Dat kun je bijvoorbeeld bereiken door te:
- Bewegen
- Dansen (zet muziek aan!)
- Sporten
- Ademen
- Iets aan te raken.
- Iets te observeren.
- Naar een geluid te luisteren.
- Naar je lichaam te kijken. Kijk naar je lichaam. Je bent in orde.
- Je zintuigen gebruiken. Doe bijvoorbeeld deze oefeningen voor zintuiglijke scherpzinnigheid.
- Een mantra te zeggen. Bijvoorbeeld: Lord Jesus Christ have mercy on me.
- Beweeg gewoon even je vingers of je tenen. Voel je voeten op de grond. Dan kun je niet in je hoofd zitten.
- Je perifeer zicht aan te zetten. Je focust je op een punt en tegelijk ben je je alert van alles wat zich daaromheen bevindt.
Het hart komt eerst, daarna je hoofd. Het hart weet, je hoofd denkt.
16 | Tip | Pieker je te veel? Gebruik dan vanaf nu je hart vóór je verstand
Denk minder en heb meer lief. Zorgen maken is geen liefde. Als je vanuit je hart kijkt, zijn er geen zorgen en zie je jezelf en anderen als reeds heel. Vertrouw in je eigen goedheid en de goedheid van anderen.
Vertel mensen wijze en liefdevolle dingen. Wens mensen een prachtige dag. Zend ze je liefde. Bid dat ze pure vreugde mogen hebben.
Heb je al die dingen gedaan? Dán is het pas tijd om ook het verstand erbij te vertrekken. Dan zou het zomaar kunnen zijn dat er opeens veel minder te piekeren valt. Zet het hart op de eerste plaats!
Het leven is makkelijker dan je denkt, maar moeilijker als je denkt.
– Guido Weijers
17 | Inzicht| Waarom komt het lichaam / het hart eerst, en dan pas het denken?
Het hart kwam als eerste in de evolutie, de pre-frontale cortex (waarmee je kunt denken) kwam als laatste. De pre-frontale cortex (het voorste stuk van de neo cortex) is de nieuwste evolutionaire ontwikkeling in ons brein en is erg functioneel.
Met dat nieuwste stukje brein kun je geavanceerd denken, controle houden en onthouden, maar er zijn ‘kosten' aan verbonden: verleden, toekomst én de bestaansmogelijkheid van problemen. Ieder probleem is terug te voeren naar wat je daar in die pre-frontale cortex mentaal doet met denken. In het hier-en-nu is er namelijk nooit een probleem.
Wat kwam er vóór de pre-frontale cortex? Het zoogdierenbrein, wat ervoor zorgde dat we emoties konden voelen.
Dáárvoor kwam het reptielenbrein, inclusief de amygdala. Dat is het oudste brein, wat de vecht-vlucht-respons (de stress-respons) en de drang naar dopamine (en daarmee de drang naar herhaling/verslaving) met zich meebracht. En dat allemaal met als doel om te overleven.
Ons brein is ervoor gemaakt om te kunnen overleven, niet om gelukkig te zijn.
Het hart en het lichaam was er echter altijd al geweest. Eer het hart en het lichaam door ze op de eerste plaats te zetten.
18 | Tip | Neem waar!
Wanneer je echt waarneemt, zonder de ruis van je denken, zie je de schoonheid in de natuur of mensen. Voor veel mensen is dat moment heel kort, want voor ze het weten gaat hun verstand weer op gang komen en zijn ze weer compleet geïdentificeerd met gedachten. ‘Oh ja ik moet dat nog doen, o ja dat, o en dat, en gisteren was dat gebeurd…'
Je hebt dan geen oog meer voor het leven wat zich voor je afspeelt. Alles is leven, ook niet-bewegende objecten. Maar kijk je door het scherm van het verstand, dan wordt alles dood. Dan is het geen perceptie, maar conceptie.
We all need to go out of our minds at least once a day. By going out of our minds we quickly come to our senses.
– Alan Watts
19 | Inzicht | In gedachten verzonken zijn (piekeren) leidt tot lijden
Naast stress veroorzaakt het piekeren ook angst, lijden, concepten, etiketten, oordelen en interpretaties. Het verstand heeft niet alleen de capaciteiten om problemen te creëren, het doet het ook voortdurend.
Als je je gedachten los zou laten op de straten, zouden de meesten al voor lunchtijd gearresteerd zijn.
Je gedachten staan echte relaties in de weg: relaties met jezelf, en relaties met andere mensen. Het denken verkeert bijna altijd in Duka. Dit is een Sanskriet woord, wat ‘lijden' betekent, maar ook: onbevredigend en misère.
De enige blokkade ooit (naar bijvoorbeeld liefde, vreugde of succes) is je gedachten.
20 | Tip | Wees in het hier-en-nu
Het nu houdt de sleutel tot bevrijding, maar je kan dat niet vinden zolang je je gedachten bent. Wanneer je in compulsief denken (piekeren) verzeild bent, vermijd je wat er is. Je wil niet zijn waar je bent: hier. Nu. Als je in het hier-en-nu bent, zonder tussenkomst van je verstand, is er nooit een probleem. Alles is al goed, alles is al genoeg.
Blijf hier, verbonden met je innerlijke energieveld. Anders word je onrustig en start je met denken. Wanneer je onrustig bent, heb je het contact met een dieper gevoel van zijn verloren, en ben je naar het hoofd gegaan. Niet alleen gepieker, maar ook onbewuste lichaamsbewegingen en onrustige emoties kunnen dan plaatsvinden. Vaak ben je er niet bewust van.
In dit moment kan ik je zien. En in dit moment ben je aanwezig – en niet aan het denken. Er is niks om over te denken. Ik bereid niet het volgende voor wat ik ga zeggen. Het komt er gewoon uit. Nu ben je de ruimte die iedereen is. Nu ben je in verbinding met alles.
Het is echt duidelijk te zien wanneer mensen niet volledig hier-en-nu zijn. Hun benen trillen. Hun ogen zijn onrustig en gaan alle kanten op. Ze zoeken naar iets anders, een andere plek. Ze zijn naar hun hoofd gekeerd.
Dit is normaal voor veel mensen. Velen zitten, staan en bewegen op die manier. Het hoort echter verre van normaal te zijn. Als een hond al die dingen deed, moest het naar de dierenarts gebracht worden. Stel je voor dat een hond dat allemaal doet. Er is dan overduidelijk iets mis met de hond. Maar bij een mens is het normaal.
Wees in het hier-en-nu en het piekeren zal oplossen.
21 | Inzicht | De hoogst mogelijke kwaliteit komt niet uit conditionering (ervaringen uit het verleden), maar vanuit het ‘Zijn' in je lichaam
Ons brein is maar klein. Héél klein. Er is zoveel meer aan onze intelligentie en er is zoveel meer op de wereld en in het universum.
Het denken is bovendien slechts een nietig onderdeel van de enorme intelligentie in je. Schoonheid, liefde, creativiteit, vreugde en innerlijke vrede komen voort uit iets dat het verstand te boven gaat. Er is duidelijk iets in werking dat veel intelligenter is dan je denken.
Slimme, wijze mensen zeggen nooit: ‘Dat wist ik al.' Zij snappen: hoe meer informatie ik vergaar, hoe minder ik echt kan weten.
De werking van je lichaam en cellen vult boeken. Daar zit geen denken bij. Laat ze samenwerken, het denken en het zijn, voor grote effectiviteit. Je kunt dan alle eigenschappen zoals creativiteit volledig te werk laten gaan.
Wanneer je niet denkt ben je intelligenter, wakkerder en levender. Je woorden zijn geladen met de energie van die aanwezigheid.
Niks creatiefs kan uit de inzet van het verstand komen. Het verstand kan een prachtig instrument zijn om iets vorm te geven, maar de inspiratie komt uit iets diepers: kalmte, aanwezigheid. Ga in je Lichaam.
Een kind waarvan zijn concepten en vaardigheden nog niet ontwikkeld zijn, een kind dat nog niet is overgenomen door zijn taal en spraak… Als zulke kinderen naar je lachen, is dat pure vreugde van zijn. Puur gedachteloos bewustzijn. Dat is prachtig.
Wat in het nu ontstaat, is het ongeconditioneerde. Je betreedt een tijdloze staat van bewustzijn. Je spreekt, en de woorden komen automatisch. Het is vers, nieuw, creatief… Je wordt er een diep creatief wezen door. En er komt actie uit.
Wij zijn altijd nieuw.
22 | Inzicht | Die ware intelligentie van ‘Zijn' is trouwens van en voor iedereen
En die intelligente woorden en daden zijn van niemand: ze zijn ongeconditioneerd, opgepikt uit het ruim van nu. Je bent dan als het ware een channel waarin de kracht van het nu zich manifesteert. Het gaat dus om waarnemen en de wereld beleven zonder de bagage die je je hele leven in je verstand hebt opgebouwd. je bent dan vrij van die hele persoon die je dacht te zijn: het som-totaal van je conditie.
Nu komen deze woorden via mij, terwijl ik dit artikel tik, maar deze woorden hadden ook via jouw mond gesproken kunnen worden, als je verbonden bent met ‘zijn'. Je zult dan ontdekken dat de woorden vanzelf komen. Ze komen dan niet uit het geconditioneerde verstand.
Degene die deze woorden leest is degene die ze schreef. Het antwoord op alles zit in die zin.
– Jeff foster
Het verstand is er wel bij betrokken om het in vorm uit te drukken, met woorden. Maar de woorden ontstaan uit het ongeconditioneerde. fris, nieuw, creatief. En zo word je een creatief wezen. Je wordt één met iets veel groter en krachtiger dan je kleine verstand, terwijl het verstand doet alsof het verstand het enige is wat er maar bestaat.
Je kan het nooit met je verstand begrijpen, hoe de totaliteit van ‘zijn' in werking treedt. Geen enkel menselijk verstand kan ook maar een fragment van die totaliteit begrijpen. Het zou absurd zijn om te geloven dat het menselijk verstand de totaliteit van het universum kan begrijpen, en het daarna kan uitleggen, gebruik makend van de 26 letters die we in ons alfabet kennen. Het zou absurd zijn om te geloven dat het verstand de meest intelligente bron is waarover we beschikken.
Als je iets of iemand echt volledig wil ervaren, moet je alles wat je weet loslaten. Je mist het ware leven, heiligheid, diepte en volheid van in iets als je het alleen via het concept ervaart.
Het is niet zo dat jij op dat moment die intelligente handelingen doet. De totaliteit van ‘zijn' neemt actie via jou. Je weet dat je in ‘zijn' bent aangekomen als je merkt dat, wanneer je spreekt, je heel krachtig spreekt. Maar je voelt je nog krachtiger als je niet spreekt, of als andere mensen niet spreken. Dat is een teken dat je er bent. Woorden zijn niks als je ze vergelijkt met de enorme gehalte van leven, kwaliteit en intelligentie van ‘zijn'.
23 | Tip | Omarm het niet-weten, en de hoogst mogelijke kwaliteit zal komen (zonder gepieker)
Er zit gigantische kracht in niet weten. Alles wat je maar hoeft te weten en alles wat je maar hoeft te kunnen, komt voort uit de toestand van niet weten. En voor het verstand lijkt het een toestand van onwetendheid. Energie die in denken geabsorbeerd zat, komt vrij in het nu. De kwaliteit kan dan komen in de vorm van actie, of woorden, of een uiting van liefde.
Bedenk niet van te voren alvast een antwoord voor wat er straks komen gaat. Vertrouw op deze creatieve scène van ‘nog geen antwoorden.' Sla de schatten en de intelligentie van dit moment niet over.
Wat je al weet ≠ al het andere op de wereld (oneindig veel). Alle oplossingen, alle kennis, alle inzichten, alle fantasieën, alle handelingen, bewegingen, woorden om te zeggen… Neem de context van het schrijven van een boek: als je loslaat van wat je al weet of gehoord hebt, is er ruimte. En die ruimte vult zich met juiste actie, met woorden, met nieuwe werelden en personages.
Lege ruimte is geen lege ruimte, maar een baarmoeder. Het is zwanger van mogelijkheden.
– Tao Huang
Er komt enorme kennis en wijsheid zodra je de behoefte loslaat van het willen weten en verklaren. Reageer op de feedback van het moment, in plaats van je energie te richten op wat je allemaal in je verstand hebt geaccumuleerd dat eventueel van pas zou kunnen komen.
Weet niets. Er hebben nooit goeroes, leraren en leerlingen bestaan. Liefde is het enige wat ooit heeft bestaan.
– Jeff Foster
Wanneer je loslaat wat je wist, denk je niet meer aan wat je doet, maar houd je alles wat opkomt, in de intelligentie van je bewustzijn. Het niet-weten is een oefening om alles tegemoet te komen wat in ‘het ruim van nu' voorbijkomt, om vervolgens iedere uitdagende situatie tegemoet te kunnen treden met die heldere, bewuste, alerte aanwezigheid.
De enige ware wijsheid zit in weten dat je niks weet.
– SocratesHoe meer kennis, hoe meer twijfel.
– Johann Wolfgang von GoetheTe weten dat je onwetend bent is het begin van alle wijsheid.
– Viviane van Avalon
Binnen die alerte ruimte, dat betekent een intelligente die veel grootser is dan je geconditioneerde verstand, kun je nu met die uitdagende situaties omgaan. Veel mensen die in een levensbedreigende situatie waren, hebben dit ervaren.
Het verstand, de ‘ik' die gecreëerd is door je verstand, stopt, stapt opzij, en je bent opeens bekwaam om met de situatie om te gaan. Je wordt veel beter, bekwamer, charismatischer, creatiever, en intelligenter dan je dacht dat je was.
– Eckhart Tolle
Je bent niet meer aan het analyseren tijdens de activiteit. “Nu moet ik daar naartoe lopen, nu moet ik zus en zo zeggen, zou ik dat wel of niet doen…”
Tip: ga een voor jou bekende situatie in met een ‘beginnersmind'. Dan heb je niks om over na te denken en ga je op volle kracht. Mijn Yoga-leraar zei ooit: “Of dit nou je eerste keer, tweede keer of tiende jaar is: doe alsof je het voor het eerst doet.”
Een diepere wijsheid, een dieper ‘kennen', dat niet in een concept gevangen kan worden, ontwaakt dan! Meesterschap in ieder werkveld wordt bereikt als het denkende verstand niet meer betrokken is, of in ieder geval een reserverol heeft aangenomen.
De waarheid kan niet gerepeteerd worden. Zoals een wijs man ooit zei: ‘Ik weet het niet.'
Zoals Eckhart Tolle het verwoordt: Er is geen beslissingsproces meer. Spontane, juiste actie gebeurt en jij doet het niet. Een macht die veel groter is dan jou, maar die wel één is met jouw essentie, neemt het over. Je wordt één met een grotere bewustheid. Het handelt, spreekt, en doet het werk.
Het beste antwoord komt voor degene die het meest op zijn gemak is met niet-weten.
Kijk samenvattend nog eens naar de beschrijving van Elke Wiss over niet-weten in Socrates Op Sneakers:
Niet-weten | Proberen te weten en daardoor twijfelen |
Natuurlijk, intuïtief en instinctief | Forceren |
Zonder twijfel, een stevige bewuste ervaring | Onzekerheid |
Zonder zelfbelang, zonder inmenging van ego | Met ‘ikke' |
Wijsheid | Geen wijsheid |
Puur handelen, attent zijn, maar paradoxaal ook laten | Passief niets doen, hopen, maar ook paradoxaal proberen te doen |
Stilstaan, geduld hebben en ervaren | Bewegen en zoeken naar – snel – een antwoord |
Een vragende houding | Een gesloten houding |
Bewust de zekerheid verlaten en open staan | Zoeken naar (oude) zekerheid en daaraan vastklampen |
Weidse blik | Vernauwde blik |
Vanuit rust en afstand, zo ook in de ogen, die rustig kijken | Snel heen en weer schietende ogen |
Kalmte en vertrouwen | Angst |
Verbonden met zichzelf | Zoekt naar buiten zichzelf |
24 | Tip | Laat al je generalisaties los om in een toestand van niet-weten te raken
Hierboven vind je nog een mooi gedicht over niet-weten van Jeff Foster, uit zijn bundel ‘De vrije val in het leven'. Daarnaast gaan we het in deze paragraaf hebben over een praktische manier om het niet-weten meer en meer in je leven te verwelkomen.
Hoe ontvang je dan de wijsheid van het niet weten? Hoe raak je in die niet-weten-houding? Sowieso helpen alle tips in dit artikel daarbij – met meditatie als voornaamste middel – en je kunt nog iets doen: alert zijn op generalisaties, vervormingen, weglatingen en vooronderstellingen.
- Laat jouw bestaande vooronderstellingen los, want die werken beperkend. Wees als een kind dat iets voor het eerst ervaart. Zo kun je een neutraal en fris beeld krijgen van een bepaalde ervaring of situatie. Doe dus je best om ‘niets te weten' over de persoon of situatie.
- Maak geen gebruik van weglatingen, vervormingen en generalisaties. ‘Aha, in Duitsland zijn de broden langwerpig'. ‘Niet per se. Alles wat we echt weten, is dat sommige broden in Duitsland langwerpig zijn. Maar om echt precies te zijn: er is in ieder geval één brood in Duitsland dat langwerpig is. Een hulpmodel om op deze manier naar de wereld te kunnen kijken, is het metamodel. Meer informatie over dit fenomeen vind je in de uitleg over het communicatiemodel.
- Pas de kunst van het niet-oordelen toe.
- Pas alle andere tips van dit artikel toe. Lees dus verder!
‘Ik weet het niet…' ‘Yes! Wat goed!'
25 | Tip| Wil je echt diepe en betekenisvolle relaties met mensen? Denk dan niet, maar ervaar zonder vooroordeel
Waar je niet over kunt denken in de andere persoon, dat is wie ze zijn, en dat is wie jij bent. Het fantaseren en denken over mensen, hoe ze bijvoorbeeld in de ochtend naast ons wakker worden… Als je dat doet, ontmoet je op dat moment niemand: het bestaat niet. Je denkt dat je interactie en een relatie hebt met andere mensen, maar je hebt op dat moment alleen een relatie met je verstand.
Ook vooroordelen zijn een vorm van denken. Vooroordeel betekent denken, in plaats van de persoon echt te zien. Je ziet alleen je eigen concept van die persoon, in plaats van de andere persoon echt te zien.
26 | Inzicht | Het is eenvoudig: het niet-weten zal natuurlijk en spontaan voor je werken
Als je eenmaal in het nu bent, komen wijze, juiste handelingen en ideeën natuurlijk op. Ook wil je de beste handeling kunnen doen. Dat kun je dan helemaal aan je onderbewuste overlaten. Sta toe dat ideeën opkomen, merk op hoe spontaan ze zijn. Jouw enige taak is om ze uit de zee van wijsheid die naar je toe komt, eruit te pikken. En dat doet het onderbewuste voor je…
…Merk op wat de reactie is die je onbewuste je geeft. Het kan een herinnering zijn, het kan een creatieve oplossing zijn, het kan een associatie, een gevoel, een geluid, een woord of een daad zijn. Vertrouw op het onderbewuste. Sta gewoon maar toe dat de woorden opkomen. Alsof je een peddel in het water legt. De golven ontstaan natuurlijk. Je forceert ze niet. Je laat ze gebeuren en je verzamelt ze.
Wanneer niks zeker is, dan is alles mogelijk.
– Margaret DrabbleAls ik thuiskom van een televisie-analyse, vraagt mijn vrouw: Wat heb je gezegd? Dan zeg ik: Al sla je me dood.
– Johan Cruijff
Om een spiritueel meester te zijn hoef je niks te weten. Slechts continu zijn met wat is. Zolang je zo ‘bent', ben je de spirituele leermeester. Wat dan nodig is in het moment, zal door je heen komen. Het komt niet van je vergaarde kennis. Je wordt nooit de spirituele leraar: je kunt het alleen zijn, door te zijn.
‘Ik weet het niet' is het beste antwoord.
De beste manier is als je er niet klaar voor bent, als je niks weet, niks te zeggen hebt, niks over te dragen hebt. Je moet ruimte hebben. In andere woorden: Ga aan de kant. haal jezelf (ego) uit de weg. Dan stroomt het dóór je heen.
Je krijgt opeens ideeën en inspiratie voor je werk, boek, project of artikel – soms in een eindeloos lijkende stroom – als je je aandacht even ervan af haalt met je bewuste, analytische, logische brein, je werk pauzeert en even gaat wandelen, douchen of fietsen.
27 | Inzicht | ‘Ik denk, dus ik ben', klopt dat wel?
‘Ik denk dus ik ben' – Descartes.
Maar die denkende stem in mijn hoofd, ben ik dat? Wie is dan degene die ernaar luistert?
Denken is de weg van het ego. 100 jaar na Descartes was er een andere filosoof: Sartes. Hij kwam achter het volgende: als je je bewust bent van ‘Ik denk dus ik ben', ben je niet meer aan het denken. De bewustheid die zegt: ‘Ik ben,' is niet dezelfde bewustheid die denkt. Wanneer je weet dat je droomt, ben je wakker in de droom: een nieuwe dimensie.
Jij bent niet je gedachten. Jij bent degene die zich realiseert dat hij gedachten heeft. Gaan we nóg een stap verder, dan ben jij de ruimte waarin dat alles plaatsvindt.
Als je om je heen kijkt, zie je al bevestigd dat Descartes het niet helemaal correct had. De meeste mensen zijn zo compleet geïdentificeerd met de stem in hun hoofd, de onophoudelijke stroom van onvrijwillig en obsessief denken en de emoties die ermee verbonden zijn, dat het gerust te beschrijven is als ‘bezeten zijn door het verstand.' Dan denk je dat jij je gedachten bent. Dat is het egoïstisch denken, omdat je gevoel van ik, ego, in iedere gedachte, herinnering, reactie, mening, emotie zit.
Je gelooft dat je niet meer bestaat als je stopt te denken, daarom blijven we denken.
Wát een bevrijding om te weten dat de stem in mijn hoofd niet is wie ik ben! Om niet meer mijn identiteit te creëren uit een stroom van denken. Onbewust zijn, betekent namelijk compleet geïdentificeerd zijn met gedachten. Je kunt er niet aan denken, want je bent het. Je kunt het zijn, want je bent het.
Je bent de verhalenverteller. Niet het verhaal.
Je bent niet de gedachte, je bent degene die naar de gedachte kijkt. En als je dat beseft, begint de gedachte te vertrekken. Je laat een ‘identiteit' dan gaan, en dat kan moeilijk zijn omdat je er wellicht je hele leven al in hebt geïnvesteerd: die onterechte identificatie met je gedachten.
‘Kennis is macht.' – Francis Bacon
Maar een betere verwoording van deze uitspraak zou zijn: ‘Kennis is potentiële macht.' Kennis is geen macht. Toepassen is vele malen krachtiger.‘Wijsheid is: toegepaste kennis.'
– Neale Donald Walsch
28 | Inzicht | Ik ben de ruimte met daarin onder andere de denker & de dromer
Bewust zijn van het feit dat je bewust bent, dat is bewust zijn van het feit dat je er bent. Je kunt alles in twijfel trekken, maar niet dat jij er bent. Want ik weet niet wat ik ben, want de vorm heeft een korte levensspanne. Maar het feit dat er iets hier is dat weet dat de vorm van korte duur is, daarover is geen twijfel dat dat realiteit heeft.
We weten niks zeker, maar wie zegt dat we niet aan het dromen zijn? Als dit leven een droom is, moet er iets echt zijn, omdat de droom echt aandoet voor iets of iemand: omdat er ook een dromer moet zijn. Er moet dan een licht, een ruimte zijn waarin de droom plaatsvindt. Of het nou wel of geen droom is: jij bent. Ik ben. Daar kan niet aan getwijfeld worden.
Dan realiseer je je: je bent niet het personage. Je bent de dromer van het karakter, de creator van het karakter. Je had het allemaal verzonnen. Ken jezelf als dat bewustzijn. Jij bent de dromer. Jij bent dus niet de droom. Jij bent dus niet jouw gedachten. Dat betekent niet dat de droom verdwijnt, maar de droom wordt meer aangenaam. Je verliest jezelf er namelijk niet meer in. Lees hier meer over in het artikel over ontwaking.
Het goede nieuws is: je kunt in 1 klap ‘ontwaakt' en vrij zijn van de droom. Het kan ieder moment gebeuren. En nogmaals: dan ben je niet 100% van de tijd ‘gelukkig'. Dan heb je ook nog altijd sombere momenten, net als ieder ander mens, alleen verlies je je er niet meer in.
Je hoeft alleen de droom te herkennen als droom. Je hoeft er niks aan te veranderen. Alleen herkennen dat het niet echt is. Dat het leven een grote film of toneelspel is. En niet zomaar eentje – de beste die ooit gemaakt is.
Als je uit dit verhaal ontwaakt, houdt het verhaal niet op. Er verandert niks. Je gewone leven gaat door. Je wordt nog steeds 's morgens opeens wakker, trekt je kleren aan, gaat naar je werk… De droom gaat door, maar wordt doorzien. Het wordt herkend als droom. Het wordt transparant, lichter, minder ernstig en aangenamer.
Je weet dan dat niets in die droom je ooit pijn kan doen. De droevige of enge scènes bijvoorbeeld. Je ziet de voorheen ondoorzichtige dingen nu daadwerkelijk als dat wat ze zijn: concepten. Er is niks veranderd en tegelijk is alles veranderd. Je ziet eindelijk dat het wonder van het hier-en-nu er altijd al was, hier, nu.
Je weet dat je speelt dat je Pietje bent. Die Pietje-figuur, die ‘ik' met zijn persoonlijkheid en voorkeuren is gewoon een gedachte die plaatsvindt. Die jij (met kleine letter) is niet meer dan een gedachte. Die jij met een kleine letter bestaat uit verleden en toekomst: gedachtevormen.
We hoeven onze problemen niet op te lossen – iets te veranderen aan de droom – want ook het oplossen van het probleem is onderdeel van de droom. Het personage dat zijn problemen oplost, is een fictief persoon die zijn fictieve problemen probeert op te lossen.
De problemen in de film zijn niet echt. De acteur is aan het einde van de dag klaar, haalt zijn make-up weg, trekt zijn normale kleren aan een verlaat de filmset.
– Analogie van Jeff Foster
29 | Tip| Lees deze bulletpoints voor rust in je hoofd door verlossing van het verstand
Kun je dwanggedachten genezen? Wellicht geven onderstaande bulletpoints meer helderheid over de verlossing van het verstand.
- Niet kunnen ophouden met denken is een afschuwelijke kwelling, maar vrijwel iedereen lijdt eraan dus wordt het als normaal beschouwd.
- Je kunt geen ruzie hebben met een volledig bewust persoon (die één is met zichzelf). Voor ruzie is namelijk het denken nodig. Zo'n persoon kan geen conflict hebben, ook geen innerlijk conflict. Hij ziet dingen niet meer als slecht maar als iets dat er gewoon is.
- Een van de onderdelen van de Observeer-Oefening (Heightened Awareness Excersise) is bewustwording, acceptatie en observatie van je verstand en gedachtes die opkomen.
- Het niet-denken kan op het begin onwennig zijn als je jaar in, jaar uit enkel met denken bezig was. Je zult op het begin opmerken hoe zelden je op je gemak bent als je niet aan het denken bent.
30 | Inzicht | Hoe we via verslavingen tevergeefs wegvluchten voor ons gepieker
Een voorbeeld van een manier waarop we op een nep-manier proberen te ontsnappen aan onze gedachten, is TV kijken. Je mind produceert dan geen gedachten meer: verstand op nul. Maar je mind is nu gekoppeld aan de gedachtestroom van de TV, en absorbeert deze. Het is dus gelinkt met de TV-versie van het collectieve denken.
Adverteerders en de overheid weten dat, en betalen miljoenen om op dat moment je gedachten te bepalen. Zij willen dat hun gedachten jouw gedachten worden. En meestal slagen ze daar ook in. TV leidt er dus toe dat gedachten je in hun grip hebben, niet dat jij erboven staat.
Net als alcohol: wat een opluchting voor het verstand! Maar wat een verlies van bewustzijn… Je betaalt een hoge prijs: verlies van bewustzijn. Daarom hebben deze dingen ook een hoge verslavende eigenschap.
Een uur later kijk je nog steeds TV. De uitknop lijkt het enige waar je maar niet op kunt drukken. Niet omdat er iets interessants op te zien is, maar juist omdat er niks interessants te kijken is. Hoe trivialer en hoe betekenislozer het is, hoe verslavender het is. Als het interessant was, zou het je denken voor zich zelf laten denken.
Het goede gevoel dat je krijgt na een paar glazen, heeft ermee te maken dat je denken is uitgeschakeld, en je jezelf opeens wat meer levend voelt, en die kleine ego entiteit heeft even geen grip meer op je: het raakt wat meer losjes en je bent wat meer vrij. Dus het geeft je een gevoel van bevrijding. Dit is echter een pseudo-bevrijding. Het heeft verslavende impulsen, steeds meer en meer, tot je uiteindelijk in onbewustheid raakt. Daarom raad ik het niet aan.
De verslaving neemt het over. Het neemt bijvoorbeeld je gedrag over, en de stem in je hoofd. Als je je met de verslaving identificeert, weet je niet bewust wat je aan het doen bent. ‘Hoe kwam die sigaret in mijn hand?'
Wat is de oplossing? Wanneer je merkt dat dit gebeurt: neem drie bewuste ademhalingen. Wees bewust van de compulsieve neiging. Vraag jezelf: wie praat, wie handelt hier? Je verslaving. Doe dan weer 3 bewuste ademhalingen. Als er aanwezigheid in jou zit, heb je de behoefte niet meer om te drinken.
31 | Tip| Maak een shift van denken naar bewuste aanwezigheid
Lees het artikel over ontwaken, want spirituele ontwaking is ontwaking uit de droom van gedachten. Stop met jezelf te definiëren. Je zal niet sterven, maar juist tot leven komen.
Wanneer je met anderen bent, wees er dan niet als functie of rol, maar als een veld van bewuste aanwezigheid, in plaats van iets dat al gedefinieerd, al vastgesteld is. Dat is beperkend. Een ding is duidelijk: in het her-en-nu kom je niet via je verstand. Dit gaat om een diepere verbondenheid die ons verstand niet kan begrijpen. Maar we kunnen er bewuste deelnemers aan zijn!
Wees er als een ongeconditioneerde entiteit.
32 | Tip | Vind en creëer stilte
Zoek de stilte op. Aandacht geven aan uiterlijke stilte, creëert innerlijke stilte. Dit is ideaal voor als je steeds last hebt van het piekerende stemmetje in je hoofd, angst, twijfel en onzekerheid. Zoek simpelweg de stilte op.
De stilte is een vriend die je nooit verraadt.
– Confucius
Het is belangrijk om zelf van binnen stil te worden met meditatie. Alle problemen worden namelijk gecreëerd binnen in ons. Dus we moeten ook in onszelf naar de oplossingen zoeken.
Een man zoekt zijn huissleutel op straat, rondom de lantaarns zodat hij goed kan zien. Zijn buurman schiet hem te hulp, samen zoeken ze een kwartier lang en dan vraagt de buurman: ‘Waar ben je het kwijtgeraakt?' ‘Ik ben hem binnen kwijtgeraakt.' ‘Als je het binnen bent kwijtgeraakt, waarom zoek je dan buiten op straat naar je sleutel?'
Alle problemen kun je binnen in jezelf oplossen. Met stilte in jezelf. Vind het rijk van stilte in je, in plaats van de ruis van het denken.
Als je 100x zegt dat je het druk hebt, wordt het natuurlijk ook niet rustig.
– Loesje
Dat kun je al heel simpel doen door bewust te worden van de gaten tussen woorden en zinnen. Dat ene gat tussen je woorden en zinnen, leidt al tot gaten in je denkstroom. Ook kun je een boswandeling maken om de stilte tegemoet te lopen.
Er zit wijsheid in de ruimte tussen gedachten.
Kortom: de stilte zegt alles. Meer informatie over dit onderwerp?
- Bekijk deze mindfulness-oefeningen.
- Leer meer over meditatie.
- Vind en creëer stilte door goed voor jezelf te zorgen en een ontspannende dag voor jezelf te regelen.
33 | Tip | Train jezelf met meditatie in rust in je hoofd & stoppen met dwangmatig piekeren…
Gelukkig kun je jezelf trainen om steeds meer verlost te worden van het denken, minder te piekeren en daardoor rust in je hoofd te krijgen. Meditatie helpt daarbij.
Tijdens bijvoorbeeld een mini-ademhalingsmeditatie van bijvoorbeeld 10 seconden kun je simpelweg niet eens denken, want je bent je adem aan het voelen. Er ontstaat een moment van aanwezigheid.
In een rustig kalm meer kun je heldere reflecties zien. Golven breken de reflectie op. Het stoppen van de golven van het verstand zal de realiteit helder reflecteren. Er zijn verschillende soorten meditatie, dus er is veel keuze om uit te testen. Zomaar wat voorbeelden:
- Pranayama: lekker even je ademhaling volgen en-of controleren.
- Concentreren op de hara (buik) om in je lichaam te raken.
- Zen: simpel leven en één ding tegelijk doen om ware eenheid te beseffen.
Je kunt bijvoorbeeld deze geleide meditatietekst gebruiken. Zo'n meditatie kun je bijvoorbeeld inzetten wanneer het onvrijwillig denken blijft opkomen en je blijft oordelen.
34 | Tip | …En probeer niet te hard te stoppen met piekeren
Deze tip lijkt tegenstrijdig met de vorige tip waarin je opzettelijk gaat trainen om je hoofd leeg te maken. Toch is het een erg belangrijke: probeer niet te stoppen met denken. Probeer zelfs niet om niet te proberen! Laat het gewoon gaan.
Laat je verstand met rust. Het zal vanzelf stil worden.
Ga je piekergedachten ook niet relativeren of bagatelliseren: “Ach, mijn situatie valt eigenlijk wel mee als ik het vergelijk met hoe erg ze het in derde wereldlanden hebben.” Maar sta al die erge piekergedachten juist toe: “Het is volkomen terecht hoe naar mijn situatie is.”
Hierdoor pas je een soort omgekeerde psychologie toe op jezelf: hoe meer je mag piekeren, hoe minder je het compulsieve gevoel krijgt om te moeten piekeren.
35 | Tip | Sterker nog… ga juist (diep) nadenken!
Denk! Een half uur goed nadenken kan meer opleveren dan de hele dag al multitaskend denken, doorstrijden en ondertussen klagen over dat piekerende denken.
“Er zit me iets dwars. Er komen steeds gedachten over een situatie…” Er zijn simpelweg onbeantwoorde vragen. Krijg het boven tafel. Stel vragen. Denk na. Schrijf overzichtelijk op wat je allemaal dwars zit. Daarna denk je er niet meer zoveel aan.
Neem een half uur, uur, middag of hele dag. Vind een mooie of comfortabele plek of maak een natuurwandeling… en denk gewoon lekker na. Diep!
Ik ben een denker, geen piekeraar.
– Marco van Basten
Stap uit het piekeren en stap in het nadenken. Nadenken is namelijk een krachtige en nuttige tool. Denk dus lekker diep na over dingen. Neem daar de tijd voor en ga echt diep, want piekeren veroorzaakt problemen en nadenken veroorzaakt oplossingen.
Piekeren veroorzaakt problemen en nadenken veroorzaakt oplossingen.
36 | Tip | Schrijf al je piekergedachten op papier
Veel mensen die piekeren, zijn erg ambitieus. Dit is erg positief! Ambitieuze mensen produceren allerlei gedachten met de intentie iets positiefs te bereiken en/of problemen op te lossen.
Het minste wat je kunt doen, is even al je piekergedachten uit je hoofd – en op papier plaatsen. Zie het als je extern geheugen. Dan is het in ieder geval al een stuk opgeruimder en rustiger in je hoofd.
Neem dus even een half uur en schrijf je taken, ideeën, zorgen en inspiraties op. Creëer ook een plan met acties.
Je leven plannen, je week plannen, je dag plannen, hierover nadenken en in je agenda kijken is géén piekeren. Je moet gewoon in je agenda kijken, dagelijks, anders vergeet je misschien afspraken.
Doe je dit, dan ben je geen klager meer, maar een mastermind. Op deze manier ben je niet meer overweldigd, maar gefocust.
Wees geen ‘worrier’, maar een ‘warrior’. Wees geen klager, maar een mastermind.
37 | Tip | ‘Ontspul' je agenda en levensstijl… en wees voorbereid op de weerstand van je verstand
Deze tip bestaat uit twee delen:
Deel 1 van deze tip: schrap de troep uit je leven
Er is geen twijfel mogelijk dat een rustige leefomgeving jou ook meer rust zal geven. Pas daarom zoveel mogelijk ontspul-tips toe. Dit geldt voor spullen, apps en documenten. Geen duizenden gedachten en to do lists meer, maar een paar documenten op je computer en maar één plek waar al jouw 'to do'-items in komen.
Pieker je na 17:00 en in je weekenden over je werk? Overweeg dan serieus om ander soort werk te vinden. Na 17:00 moet het werk losgelaten worden, en als dat al een lange tijd niet lukt, moet die baan gewoon gaan. In dit artikel over depressie leer je alles over het rigoureus schrappen van verantwoordelijkheden zoals je baan.
Deel 2 van deze tip: kalmeer je verstand, want die troep was nooit het grootste probleem
En dan komt het… je hebt succesvol ontspuld, je woont in een schone, nette, minimalistische woning, je hebt geen talloze planningen en projecten overal slingeren en misschien heb je zelfs een volledig lege 'to do-lijst'! En dan zou het zomaar kunnen dat het gekletter van je verstand opeens harder en onrustiger dan ooit wordt! Dit zijn afkick-verschijnselen…
Juist nu gaat je brein overuren draaien uit paniek niet meer nodig te zijn. Nu ga jij pas echt opmerken hoe jouw ego/mind/brein/verstand al die chaos creëert. Het was nooit je werk, het was nooit de rommel in je huis, het was nooit je planning en het was nooit je eindeloze to do-lijst die de onrust in je hoofd veroorzaakte. Het is je verstand dat verslaafd is aan denken!
Veel mensen die gaan mediteren en ontspullen, voelen dan pas hoe hevig hun verstand aan het piekeren is.
38 | Tip | Maak de toon van je piekergedachten belachelijk
In dit artikel leer je een krachtige techniek om je piekergedachten uit te schakelen dankzij zogeheten ‘submodaliteiten'. Je vervormt de stem van de gedachten, waardoor ze herkaderd worden als iets heel ‘raars'. Dit haalt de geloofwaardigheid van de negatieve gedachten weg. Test het eens uit!
39 | Tip | Bepaal wat je écht belangrijk vindt en focus je daarop
Je gedachten gaan over onbelangrijke dingen piekeren als er niks belangrijks in je leven is. Vraag jezelf dus: Wat vind je belangrijk in je leven? Vind je die kleine dingen belangrijk waarover je piekert of vind je belangrijk dat je geniet van het leven en het grote doel van je leven? Dit is de centrale vraag van het boek: “De edele kunst van not giving a f*ck.”
Focus als absolute must op het antwoord van bovenstaande vraag. Spreek met jezelf af dat je inderdaad je leefstijl zo uitvoert zoals je dat het liefste wilt. Zet dat op nummer 1. Iedere dag! Sporten, leuke dingen doen, je ideale dag uitvoeren, een bijdrage leveren… Zo is er geen tijd en kans om te piekeren.
Je piekergedachten zijn eigenlijk niet zo belangrijk. Ze willen belangrijk zijn. En ze kunnen vaak beginnen met “ja maar…”.
40 | Tip | Doe eenvoudige oefeningen
Sommige oefeningen tegen piekeren zijn zo eenvoudig dat het haast niet te geloven is. Toch is het echt waar: hoe minder je doet, hoe beter. Hiervoor zijn twee fijne bronnen beschikbaar:
- Het boek ‘Mindfulness: Een praktische gids om rust te vinden in een hectische wereld‘ is misschien wel een van de bekendste Mindfulness-boekjes. Lees hem eens en merk op wat het doet met je gepieker en dwangmatige gedachten. Je kunt hem bij het vertrouwde Bol.com bestellen.
- Voor de prijs van twee boeken vind je hier een volledige cursus ‘Nooit Meer Zorgen of Stress' met structurele begeleiding, alerts en eenvoudige oefeningen.
Op jouw geluk!
Bekroond boek over gedachten – met praktische toepassing
Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met gedachten en mentaliteit aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>
Gerelateerd: lees verder...
Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist:
Er bestaat geen ik, er is bestaan. Mensen voelen aantrekkingskracht tot bestaan. We denken te veel aan ons zelf en aan anderen, onze gedachten belemmeren ons om te zijn. Pas wanneer je je beseft dat er geen ik is, zul je verlost zijn en de waarheid voelen. Verlost van de wil van anderen, gelukkig, zen, hoe je het wilt benoemen, je kunt het alleen voelen. Alles wat door de mens is gecreëerd en bedacht zorgt voor onbalans en komt voort uit iemands wil die opgelegd wordt door geloof, een illusie, met geweld, geforceerd. Besef jezelf dat er geen waarheid bestaat, dit is slechts een interpretatie van wat is.
Helder het onverwoordbare verwoord Jacques!
Dag Rubin,
Heb even een vraag met betrekking op het metafoor in dit artikel over de botsauto’s. Ik begrijp nog niet goed hoe ik naar mijn gedachten moet kijken. Bij mij zijn gedachten meestal altijd verhalen zeg maar dagdromen, ze komen automatisch. als ik in gedachten/dagdromen ben hoe kijk ik daar dan naar? Dit kijken daar naar zoals naar de botsauto’s kan toch alleen als je bewust en wakker bent dus niet in gedachten bent? Want op het moment dat ik in gedachten/dagdromen ben zit ik in de botsauto (in gedachten) Met andere woorden als je kijkt/ observeert naar die gedachten is hij al weg. Klopt dit?
Mvg Rico
Hoi Rico,
Goede observatie. Er is inderdaad een tijdsbestek waarin je volledig in een gedachte lijkt(!) te zitten, waardoor je hem niet kunt opmerken.
Maar eigenlijk zit je nooit volledig in een gedachte opgeslokt, hoewel het wel zo kan lijken. Wij zijn allemaal bewuste, ontwaakte wezens.
Sterker nog: we hoeven er niet zo veel (eigenlijk niks) voor te doen. We zijn eigenlijk standaard al ontwaakt.
“Als ik in gedachten/dagdromen ben hoe kijk ik daar dan naar?”
Doordat wij allemaal standaard al ontwaakt zijn, hoeven we er niks voor te doen. Er zullen automatisch momenten komen waarin je ze opmerkt en er dus uitstapt.
“Dit kijken daar naar zoals naar de botsauto’s kan toch alleen als je bewust en wakker bent dus niet in gedachten bent?”
Je bent altijd al bewust en wakker. We hoeven niet te streven naar verlichting of een moment waarin we bewust of wakker zijn. We zijn het al. Het is het volstrekt duidelijke. Dus we kunnen altijd naar de botsauto’s kijken.
“Als je kijkt/ observeert naar die gedachten is hij al weg. Klopt dit?” De gedachte is er nog wel, maar je doorziet de illusie dat je erin opgeslokt lijk te zijn.
Ook de metaforen van dit artikel – en de rest van dit artikel – zullen je niet naar verlichting/ontwaking brengen.
Je bent er al. Hier. Nu. Wakker. Ontwaakt. De ruimte waarin alles gebeurt, inclusief gedachten.
Bedankt Rubin,
Met als ik er naar kijk/observeer daar bedoel ik mee als ik weer aandachtig in het nu ben. ik zit dan niet meer in gedachten eigenlijk heel logisch dat de gedachten dan weg is. Dus naar gedachten kijken bedoelen ze toch naar de gedachten kijken die je zojuist had?
Aha, zo bedoel je die 🙂
Ja, mooi dat je dit opmerkt. Zo zou het botsauto-metafoor zeker gezien kunnen worden.
Wat een fijn artikel. De botsauto-metafoor raakte me, het is heel beeldend en gaf me nieuwe inzichten. Ik ben namelijk veel bezig met het stoppen en analyseren van gedachtes (auto’s) en ga nu proberen meer te observeren.
Dank je wel voor dit krachtige artikel. Het verruimde mijn blik en gaf me antwoorden. Dingen waar mijn verstand nooit zou zijn opgekomen 😉
Hallo Rubin,
Interessant artikel, net zoals de meeste op nlp. ik heb hier wel een interessante vraag over…
Wat als er fysiek iets mis is wat met een oplettend oog zichtbaar kan zijn en waardoor de persoon zich minder voelt en hier elke dag (in zijn hoofd) mee geconfronteerd wordt? De gedachten gaan er al jaren dagelijks steeds naartoe (damn, ik zie er anders uit dan de rest, ik heb een ernstig fysiek gebrek die mijn zelfvertrouwen schaadt, wat denken de mensen als ze dit zouden zien)… Hij weet dat de gedachten ernaar toe gaan en hij die zou kunnen stoppen, maar los daarvan zit hij enorm verveeld met dat fysiek gebrek dat anders is dan bij andere mensen. Overigens is zijn leven compleet normaal (werk, gezin, vrienden). Maar zijn keuzes zijn steeds safe en hij durft bv op werkvlak geen sprongen te maken.
Hij wil dit zo graag fysiek veranderen, maar het lukt hem niet. In de harde wereld waarin het vaak gaat om perfectie vindt hij het moeilijk om zichzelf te aanvaarden. Hoe kan hij dit aanpakken? En zullen de mensen hem effectief anders bekijken als ze het zien/weten?
Dank voor de feedback!
Ja, het is voor hem stukken moeilijker dan voor mensen zonder die fysieke aandoening.
En er zijn mensen met fysieke aandoeningen die juist een van de meest aantrekkelijke mensen zijn, omdat ze zichzelf helemaal los hebben gebroken en super charismatisch zijn geworden.
Het is dus moeilijker, maar het is nog steeds mogelijk.
En ondertussen blijven de mensen zonder fysieke aandoening stilstaan, omdat het al “goed” met ze gaat. Terwijl de jongen met de fysieke aandoening wél gewoon stappen maakt en groeit op mentaal, charismatisch en spiritueel niveau.
Juist doordat het moeilijker is, komt hij veel verder.
Dank Rubin!