Hoe hypnotiseer je iemand? Alles wat je moet weten [Hypnose Leren]

De bouwstenen van een goede trance-inductie, wat zijn die precies? In dit artikel wordt het stappenplan behandeld om (trance-)states op te wekken door middel van hypnose. Dus, hoe hypnotiseer je iemand? Je leest én leert het hier.

Hoe hypnotiseer je iemand? Stap voor stap (met de voorbeeld-state: ontspanning)

Hoe kun je hypnose leren? Goede vraag! Met andere woorden, hoe breng je iemand in trance? Hier vind je alle stappen om dit te bereiken.

Laten we beginnen met de vraag: ‘Wat is hypnotiseren?' Hypnose is niks meer en niks minder dan het veranderen van een emotie of ‘state' in een bepaalde persoon. Dit merk je heel goed in de verhalen van s'werelds beste hypnotherapeut Milton Erickson. Zijn meest bijzondere casussen staan in het boek ‘Mijn stem gaat met je mee' (via Bol.com).

Volg deze stappen om iemand te hypnotiseren

Hieronder vind je een stappenplan om ook te hypnotiseren. De gemoedstoestand ‘ontspanning’ wordt alvast als voorbeeld genomen, omdat het een handige gemoedstoestand (‘state') is om te gebruiken voor veel interventies.

Dus bij deze: het meest volledige online stappenplan om hypnose-technieken te leren.

Stap 1: Maak een connectie met de andere persoon: volg eerst

Hypnose is dodelijk simpel als je het zo bekijkt: jij geeft de ander opdrachten en de ander volgt de opdrachten braaf op. Nu is de vraag: wanneer en van wie volg jij de opdrachten braaf op? Exact, van iemand die jij aardig vindt, die jij vertrouwt en die jij blindelings volgt.

Dus: het is superbelangrijk om dit gevoel van vertrouwen eerst op te bouwen, want dan hoef je maar “Slaap!” te zeggen en de ander zal doen wat je zegt.

Hypnose is uiteindelijk een vorm van leiden: jij leidt de cliënt als een soort tourgids door een heerlijke trance. Echter, als je wilt leiden moet je eerst volgen en een connectie maken. Dat bereik je met de volgende elementen:

Manier 1: begin met verbinding maken

Eigenlijk gaan we ervan uit dat je dit standaard doet: een praatje maken, vragen hoe het gaat en op die manier vertrouwen en verbinding maken. Met rapport, zoals dit heet, is alles mogelijk.

Manier 2: gebruik je Milton Taal om dingen op het begin niet te duidelijk vast te zetten

• Ga bijvoorbeeld alle mogelijke opties af, wanneer je met een visualisatie bezig bent: “Misschien wordt er iets gezegd, misschien wordt er iets geschreven, misschien hoor je de woorden, misschien voel je de woorden, misschien zie je de woorden in je geest. je gaat iemand ontmoeten, misschien is het iemand die je kent, misschien is het een fantasie-figuur of misschien is het een persoon die je eerder hebt ontmoet.”
• Je kunt met soortgelijke woorden als ‘misschien' en ‘wellicht' alle opties afgaan: “je kunt je armen op de stoel voelen rusten maar dat hoeft niet zo te zijn. Je zou kunnen ervaren dat… Het kan zomaar zo zijn dat je ontdekt dat…” Dit zijn modale operatoren van mogelijkheid.
• Of gebruik ongespecificeerde werkwoorden of uitspraken zonder referentie om vaagheid toe te passen: “Leer wat je hebt meegenomen deze dag, en gebruik ze in de toekomst.”

Manier 3: maak gebruik van omgekeerde psychologie door te zeggen dat niets moet

• Gebruik een modaal werkwoord van mogelijkheid in combinatie met niks hoeven te doen. “Je hoeft helemaal niks. Je kunt je focussen op dit horloge… Dat hoef je niet.”
• Verwerk het principe in je hypnose dat de cliënt het allemaal zelf kiest: “En je ontspant je meer en meer. Niet omdat ik het zeg, maar omdat je het zelf wil/omdat het zo is. Niet omdat ik het zeg, maar omdat je wil ervaren hoe het is. Inderdaad: je doet helemaal zelf alsof je in hypnose bent…”

Stap 2: Stel wat kaders op over wat hypnose is

Door van te voren kaders te stellen over hypnose, kun je de verwachtingen managen en misverstanden uit de weg ruimen. Bespreek de volgende zaken met de client:

Hypnose doe je altijd zelf, bij jezelf:

• Niemand kan hypnose voor jou of “op jou” doen. Merk op dat je uiteindelijk alles zelf moet doen. De NLP-coach geneest niemand! De client geneest zichzelf, afhangend van de mate van verbinding met zijn onderbewuste. Ik kan bijvoorbeeld niks doen om jouw ogen dicht te forceren. Het is jouw verantwoordelijkheid om de instructies {voor ontspanning} te volgen en de technieken te laten werken.
• Ik heb het meest luie beroep dat er maar is! Ik faciliteer alleen: ik ben slechts een gids/tourguide.
• Trance is een onderbewust proces, en er is een hoge mate van intelligentie voor nodig om het voor elkaar te krijgen. Het gaat ook om fantasie, dus alleen heel creatieve mensen kunnen het goed.”
• “Pas als de cliënt een grotere flexibiliteit heeft dan de coach, kan hij in trance gaan of eruit gaan, afhankelijk van wat de cliënt wil doen. Er waren mensen die niet flexibel genoeg waren om in trance te raken.”

‘Breng me eens onder hypnose! Laat me een kip nadoen!'
‘Een kip? Hoe doet een kip dan?'

Verwacht alvast het volgende:

• Bij hypnose hoort wel dat je een toenemende mate van ontspanning gaat ervaren, dus verwacht je ontspannen te voelen.
• En sterker nog, ik ga de oefeningen ook met je meedoen, want ik wil van je leren hoe je dingen aanpakt. Het gaat om samenwerking tussen jou en jezelf, en tussen jou en mij als gids.
• Het is net als bij de kapper. Gewoon zitten, ontspannen, en de stem van de coach het werk laten doen. De cliënt hoeft niet al te hard na te denken over wat er gebeurt en hoe het in zijn werk gaat.
• Zet op het begin een pre-frame in. Bijvoorbeeld: “Er gaat iets heel belangrijks gebeuren. Een belangrijke boodschap is al een hele tijd op je aan het wachten. Je onderbewuste heeft je iets te leren… Je gaat iets of iemand ontmoeten. Iets of iemand staat op je te wachten. Je weet nog niet wat.”

Het is veilig en jij bent 100% in controle:

• Hypnose is je onderbewuste bereiken en je onderbewuste is je ethiek, dus je kunt alleen binnen die ethiek suggesties geven. Je onderbewuste is gemaakt om je te beschermen. Het is je ethiek. Het is geen strijd met je wil maar een totaal vrijwillige handeling. Jij hebt het altijd voor het zeggen. Het kan dus alleen maar goed gaan.
• Jij bent in controle! Besef dat je het altijd voor het zeggen hebt, ook tijdens de trance. Als ik je zou vragen om een stukje op te schuiven, dan zou dat prima voor je zijn en zou je dat doen, is het niet? Maar als ik je zou vragen om een supermarkt te overvallen, zou je dat zeker niet doen. Zo werkt dat met hypnose ook precies! Enkel de suggesties die overeenkomen met je eigen waarden, overtuigingen en ethiek, kun je accepteren. ‘Laten we iets afspreken. Wil je er niet goed in worden, dan doe je het niet! Dan kies je er gewoon voor om je ogen de hele sessie open te houden.'
• Als je je ogen opent, doe je dat om te bewijzen in controle te zijn. Maar dat doe je al de hele dag, dus nu wil ik dat je kunt bewijzen dat je je ogen kan sluiten en in trance kan raken. Dus jij hebt die verantwoordelijkheid. Dus als je ze juist kan ontspannen bewijs je juist dat je je ogen kunt ontspannen en daarom in controle blijft. Je moet het zelf doen: alle hypnose is zelfhypnose.

Het is onmogelijk om iemand iets te laten doen wat tegen zijn waarden en wil is.

Hypnose en trance is normaal:

• Veel mensen denken dat wanneer je in trance verkeert, het heel anders zal zijn dan een ‘normale' gemoedstoestand. Dat is dus niet zo. Je zal je daarom niet ‘gehypnotiseerd voelen.' Verwacht dus niet je gehypnotiseerd te voelen. Trance is niet drastisch anders dan je ‘normale' toestand van bewustzijn. Je zal dus eerder een gevoel van herkenning krijgen omdat trance een normale, natuurlijke toestand is. Bovendien is trance een normale toestand die in het dagelijks leven al van nature vaak voorkomt.
• Trance is heel normaal en gebeurt dagelijks zonder dat je het merkt. Daarom zal je het nu ook niet merken.” Bijvoorbeeld, wanneer je in de spiegel kijkt in een lift. Hoe vaak ben je op de verkeerde verdieping uitgestapt? Toen de gebroeders Lumiere in 1895 voor het eerst voor het eerst een film met een trein lieten zien aan mensen dachten ze dat ze echt door een trein zouden worden aangereden. Daarom werkt visualisatie ook. Boeken en films veranderen je emoties, en ook je states. Acteurs zijn de beste hypnotiseurs die er maar zijn, omdat je ook pijn of blijheid voelt wanneer een personage op het scherm het voelt. Hardlopen wordt ook als therapeutisch ervaren omdat, zonder dat mensen het weten, ze zichzelf in trance brengen. Laat de client van te voren aan trance denken en stel vragen over die ervaring: over hoe fijn het is om auto te rijden, op de open weg, geen andere autos, waarbij je kunt vergeten dat je hoeft te sturen omdat dat automatisch gaat, de comfort…nu…
• “Hallucinatie is heel normaal en is zelfs erg belangrijk voor veel belangrijke taken. Ingenieurs moeten een brug kunnen hallucineren. Dat helpt ze en het is zelfs hun werk. Als ze blauwe mannetjes op de brug zagen was het uiteraard fout geweest.” “Negatieve hallucinatie is ook heel normaal. Je kijkt bijvoorbeeld steeds over iets heen dat je zoekt, terwijl het gewoon ergens recht voor je ligt en je er tien keer langs bent gelopen.”
• “Geheugenverlies is heel normaal want je bent regelmatig iets kwijt, bijvoorbeeld je autosleutel. Het is normaal om dingen te vergeten, bijvoorbeeld iemands naam op een feest, en waarom zou je onthouden wat je twee weken geleden geluncht had?”

Hypnose is een simpel, leuk, klein experiment:

• Vestig een preframe die zegt dat het gewoon wat grappigs en geks is. “Kom, we gaan wat leuks en spannends doen.” “Mag ik iets geks proberen?”
• “Ik geloof er niet in.” “Ik geloof er ook niet in. Zullen we het gewoon gaan testen?”
• Door aan hypnose te doen, starten we een leerproces. Tijdens dit leerproces zitten gewoon wat experimenten/testen en we zullen gaan zien hoeveel van die testen je succesvol gaat doorlopen. In hoe meer testen je gaat slagen, hoe dieper je in trance zal gaan. In hoeverre durf je te leren en de controle los te laten?
• Geniet van de anticipatie en verwachting naar wat er komen gaat, want je kan gaan anticiperen op iets aangenaams en verrassends dat je te wachten staat en geniet daarvan. Neem alle tijd die je wil.

Stap 3: Maak onderscheid tussen je 'trance-stem' en ‘normale spreekstem'

Gebruik jouw verschillende stemmen als anker. Je conditioneert je client als het ware met je trance-stem. Let dus goed op dat je een scheiding maakt tussen je normale praatstem en je trance-stem. Zo is je trance-stem waarschijnlijk lager en langzamer en je spreekt de woorden uit wanneer je uitademt. Wanneer je over het onderbewustzijn en onderbewuste zaken praat, zet je je trance-stem op. Als je over het bewustzijn en bewuste zaken praat, zet je je gesprek-stem op.

Dit geldt uiteraard niet alleen voor tijdens de hypnose-sessie, maar ook al van te voren, bijvoorbeeld als je over hypnose aan het praten bent. Je kunt bijvoorbeeld uitleggen:

“Hypnose is communiceren met je onderbewuste en onbewuste responses:”

Start gesprek-stem.
“Ten eerste zijn er bewuste processen: je bent je bewust van het geluid van mijn stem, en van wat ik zeg. Als ik je aandacht ernaartoe leid, ben je je bewust van de oppervlakte waar je op zit, of de sensatie in je voeten of handen. Je bent er je pas bewust van als ik je aandacht er naartoe leid.”

Start trance-stem.
“Daarnaast is er je onderbewuste. Je onderbewuste is zich bewust van alles tegelijk. De kleuren van de muren en de vloer, de andere geluiden en de diepere betekenissen in mijn woorden. Dat je nu aan het ademhalen bent, komt omdat je onderbewuste dat doet. Ook het kloppen van je hart, terwijl je aandacht op mijn stem gefocust is. Hetzelfde geldt voor alle bloed-chemie in je lichaam, en het houdt je bloeddruk in balans. Ook hoe je geluidsgolven opneemt, en ze in woorden en betekenissen verandert, het in balans houden van je lichaam en hoe je leerde praten en lopen en eten als kind. Alles wat ik nu hoef te doen… is het niveau van mijn stem te verlagen… en het tempo van mijn stem, en er begint al iets interessants te gebeuren, is het niet?”

Prime die trance-stem door hem altijd te gebruiken bij interventies of als je over het onderbewuste praat. Fractioneer tussen deze trance-stem en je normale praatstem. Fractioneer je stem bijvoorbeeld tijdens het aangeven van de verschillen tussen het bewuste en het onderbewuste:

Logica vs emotie, tegelijk vs sequentie, slaap vs wakker, voelen vs denken, geest vs lichaam, dromen vs denken, intuïtie vs logica.

Het is belangrijk dat je je normale stem en de normale zitplek niet gebruikt wanneer je je client in trance wil laten gaan. Breng de client dus naar een andere zitplek, en zet een andere stem op. Als je die zaken door elkaar haalt, kun je niet meer normaal communiceren op andere momenten.

Stap 4: Ga eerst!

Voer de ‘go first’-regel uit: demonstreer eerst zelf de ontspanning, want als het goed is heb je bij stap 1 al een connectie (‘rapport') met de andere persoon opgebouwd, waardoor de ander bijna automatisch hetzelfde zal voelen wat jij voelt.

“Kijk wat ik ga doen: ik ga mijn ogen ontspannen en ze kunnen niet meer openen. Ik kan het testen. Ik hoef niet te bewijzen dat ze werken en open kunnen staan, want dat doen ze al de hele dag. En ik weet dat het stom is om mijn wenkbrauwen op en neer te laten gaan terwijl mijn ogen dicht zijn, maar het voelt echt geweldig. Ik kan daarna de ontspanning weer weghalen en mijn ogen weer openen.”

Ook voor de rest van de hypnose-sessie geldt: jij gaat alles wat jij de cliënt instrueert, ook zelf ervaren.

Stap 5: Kondig de trance impliciet aan met vooronderstellingen en dubbele bindingen

Begin met wat vooronderstellingen en dubbele bindingen om te impliceren wat er gaat gebeuren:

• Wil je zitten of staan wanneer je in trance gaat?
• Wil je nu in trance, of in je eigen tempo? Wil je nu in een diepe hypnose of op je eigen tempo?
• Een bijzondere: “Wil je liever NU in hypnose of wil je in trance?”
• Wil je zitten of staan wanneer je in trance gaat?
• Je vraagt je af welke kant van je lichaam als eerste gaat ontspannen. 
• Ga je je diep in een trance, of in een gewone trance?
• Ik hoef de details niet te weten over hoe je je begint te ontspannen…
• Zal ik je iets gaafs vertellen over je dromende arm? 
• Ben je nieuwsgierig over je nu zich ontwikkelende trance-toestand?
• Voel je helemaal vrij om nu in hypnose te gaan…

Stap 6: Creëer een Yes Set (Volgzaamheid)

Manier 1: Stel vragen die met ja te beantwoorden zijn
Het doel is om zoveel mogelijk ja's te krijgen, zodat de cliënt volgzaam wordt.

• Wil je in trance gaan?
• Ben je intelligent?
• Ben je intuïtief?
• Heb je redelijk wat fantasie en creativiteit?
• Heb je een goede fantasie?
• Ben je er klaar voor?
• Wil je in hypnose?
• Staan je voeten stevig op de grond?
• Ben je klaar voor een geweldige hypnose-ervaring?
• Vertrouw je mij?

Vooral de laatste vraag is belangrijk hierbij: ‘Wil je in hypnose?' Bij een ‘ja' is het meeste werk al gedaan: het willen is erg belangrijk voor verandering.

Manier 2: Creëer ook fysieke volgzaamheid met het witch doctor effect
Geef de cliënt alvast wat mini-opdrachten. Je leest hierover in het artikel: Het Witch Doctor Effect – Wat geen enkele NLP-trainer je heeft verteld.

• Geef me je handen.
• “Zou je je voeten bij elkaar kunnen zetten, je rug rechten, hier kijken etc.”
• “Kom maar even hier staan, dan kun je het beter zien.”
• “Zet maar een stapje naar voren.”
• “Zet je voeten op de grond.”
• “Zet je voeten iets uit elkaar.”
• “Zet je handen op je benen.”
• “Zet je voeten bij elkaar.”

Manier 3: Suggestibiliteitstests creëren ook een ja-set
Experimenteer met kleine opdrachten om te kijken hoe suggestibel de client op dit moment al is.

• Nodig je cliënt uit om zijn armen voor zich uit te strekken. Laat hem bijvoorbeeld voorstellen een zware encyclopedie en stenen op de ene hand te hebben en twintig sterke heliumballonnen met een touwtje aan de andere hand te hebben en zie wat er gebeurt. Is de client je aan het volgen?
• Probeer nu heel hard om je ogen open te doen… Je ogen staren voor even naar dit object, en je merkt dat je ogen zwaarder beginnen te worden. Hoe meer je staart hoe zwaarder je ogen worden, en ze willen dicht gaan, en probeer ze open te houden. Hoe harder je probeert je ogen open te houden, hoe zwaarder en vermoeider ze worden. Ze willen gewoon dicht gaan en blijven. Hoe meer je het probeert, hoe moeilijker het wordt.
• Meer suggestibiliteitstests kun je hier vinden.

Manier 4: Ericksoniaanse Pacing
Je kunt volgzaamheid op meerdere manieren creëren. Een bekende manier binnen hypnose is ‘pacing': vertel een aantal zaken die honderd procent waar zijn in de zintuiglijke ervaring van de client.

Dit wordt ook wel ‘Pacing current experience (waarheden vertellen)‘ genoemd. Dit wordt behandeld in het artikel over volgen en leiden. Dit kunnen ook vragen zijn, waarbij de eerste vragen een hoge waarschijnlijkheid voor een ‘ja' hebben, en opgebouwd worden naar vragen waarbij het normaal gesproken iets uitdagender is om een ‘ja' voor te krijgen.

• Wellicht hoor je de geluiden op de achtergrond… en misschien ook niet…
• Misschien ben je je ervan bewust dat we in deze ruimte zitten… met al deze gekleurde bloemen…
• Voel je de stoel onder je billen?
• Hoor je geroezemoes om je heen?

Als je bovenstaande zinnen voor het pacen van de ‘current experience' hebt genoemd, kun je er beetje bij beetje leidende zinnen bij gaan toevoegen die naar hypnose leiden. Dit wordt ook wel compound suggestions of de piggyback-techniek genoemd: jouw suggesties voor hypnose liften mee op de waarheden die je eerder hebt genoemd. De volledige techniek wordt in het artikel over volgen en leiden behandeld.

• We zitten hier (feit)… Je voelt de stoel onder je (feit)… en je voelt je al meer ontspannen (suggestie waarmee je naar hypnose leidt)…
• Je hebt naar het geluid van mijn stem geluisterd voor de afgelopen … minuten en je weet precies hoe het is om {gemoedstoestanden} te hebben.

Stap 7: Gebruik een oorzaak-gevolg-constructie over wat er gaat gebeuren

Zeg simpelweg wat er gaat gebeuren nadat de cliënt de eerste stap zet. De meest simpele versie hiervan is het afspreken van een woord – zoals “slaap!” om een trance in te luiden:

Welke hand is lichter? Laat die hand doorgaan met lichter worden zodat het aangetrokken wordt tot je voorhoofd – en zodra het je voorhoofd heeft geraakt, hoor je de woorden “slaap!” en verzink je in een diepe trance. Zodra je hand jouw gezicht zo meteen aanraakt – straks, langzaam, nu nog niet… – dan raak je in een heerlijke trance.

Je kunt deze anticipatie ook expliciet maken:

Je kan gaan anticiperen op iets aangenaams en verrassends dat je te wachten staat en geniet daarvan. Neem alle tijd die je wil…

Een variant hierop kan zijn:

Zo meteen als je dat aanraakt gaat er iets bijzonders gebeuren. Sommige objecten kunnen ons aan mensen herinneren.  Neem de ring en raak het aan, en als je dat doet raak je in contact met de essentie van die persoon. Je begint dan misschien iets te voelen (vaag) in je hand, en dat betekent dat je in contact bent met die persoon die jou deze ring gaf. Ze lacht, je kan het voelen he? Het rare is: als je die ring aanraakt kan die essentie sterker worden. En al die herinneringen en gevoelens stromen terug, en terwijl al die herinneringen en gevoelens terugkomen, zal dat gevoel intensiveren: Al die liefde die je had, alle goede tijden, al die dingen… concentreren zich in de palm van je handen.

Stap 8: Gebruik de suggestie ‘Mijn stem gaat met je mee' van Milton Erickson

Wanneer de client in trance begint te raken, installeer je eerst even dat de client jouw stem blijft volgen. ‘…Omdat jij weet hoe het is om volledig ontspannen te zijn, en tegelijkertijd ook kan blijven luisteren naar wat er tegen je gezegd wordt… Mijn stem gaat met je mee.'

Ik wil dat je teruggaat naar een tijd waarin je een klein kind was, en mijn stem gaat met je mee. Mijn stem zal de stemmen van je ouders, je vrienden, je leraren en alle andere mensen worden die het moet worden zodat het consistent blijft met jouw ervaring. Mijn stem zal de fluisterende wind worden terwijl het je de geheimen van de bomen vertelt, de geheimen van de Natuur, de geheimen van het Leven zelf. Je zou mijn stem in de wind kunnen horen, in het geritsel van de bladeren, of je zou de wind zelf kunnen horen, of de geluiden om je heen terwijl je je dagelijks leven ervaart. En wanneer je het hoort, luister dan! Je bent aan het leren. En je gaat precies op die manier door met leren en met het maken van de connecties die jouw onderbewuste de vrijheid zullen geven om jou te ondersteunen in al die dingen… Dat klopt, je bent aan het leren.

Stap 9: Absorbeer de aandacht

Dit is op dit moment misschien al van nature aan het gebeuren Als dat niet zo is, kun je een van onderstaande inducties doen:

• Je kunt de cliënt vertellen om bijvoorbeeld op een punt te focussen, of op je stem, of op een visualisatie. Let op: dit vraagt om concentratie van de client. “Terwijl je daar zit, wil ik dat je naar een plek op de muur staart”.
• “Houd je hand voor je in de lucht. Focus op de ruimte tussen twee vingers… En tegelijk op de ruimte tussen twee andere vingers…”
• Je zou je op dit horloge kunnen focussen… Dat hoef je niet te doen. Je hoeft helemaal niks. Je kunt je op dit horloge focussen.
• Door sterk oogcontact te hebben absorbeer je ook de aandacht.

Stap 10: Omzeil de kritische factor

Gebruik het artikel over het omzeilen van de kritische factor en het artikel over zelfhypnose om het bewuste brein af te leiden, zodat de poorten naar het onderbewuste wagenwijd open kunnen. Een simpele manier om dit te bereiken, is door iets verwarrends te doen. Je kunt zo het bewuste brein – dus de kritische factor – flink aan het werk zetten, zodat je ondertussen onderbewuste suggesties kunt toedienen.

• Schud bijvoorbeeld de hand van de cliënt, maar stuur zijn hand dan naar zijn voorhoofd. “Zodra het voorhoofd geraakt wordt, zal je in een diepe, ontspannende hypnose raken… en slaap!” Dit staat bekend als de handshake inductie.
• Welke hand is lichter? Laat die hand doorgaan met lichter worden zodat het aangetrokken wordt tot je voorhoofd – en zodra het je voorhoofd heeft geraakt, hoor je de woorden “slaap!” en verzink je in een diepe trance. Zodra je hand jouw gezicht zo meteen aanraakt – straks, langzaam, nu nog niet… – dan raak je in een heerlijke trance.
• Een variant: trek aan de hand en zeg: slaap…
• Of: “Druk met jouw hand tegen mijn hand omlaag met al je kracht.” De tweede keer trek je je hand weg en zeg je het startsein: “Slaap!”
• Geef een opdrachtje voor het bewuste brein. Bijvoorbeeld: Wat zijn de eerste 3 cijfers van je telefoonnummer achterwaarts?
• Je kunt bijvoorbeeld verwarring veroorzaken door de opdracht te geven om van 100 naar 1 in stapjes van drie te tellen, en alles visualiseren met iedere drie keer een nieuwe kleur. Met ieder nummer ga je dieper…
• Je kunt ook alle 3 de representatie systemen aan het werk zetten. Je kunt de client bijvoorbeeld laten aftellen van 100 naar 1 in stappen van 3 tellen. Daarbij laat je haar meetikken en alle cijfers visualiseren. Bij iedere 3 tellen moet ze een nieuwe kleur zien. “Met ieder nummer ga je dieper.”
• Aanraken en opnoemen van de vingers van de ander. Hij moet vervolgens fouten opsporen. Je noemt zijn ringvinger bijvoorbeeld zijn pink. Maak steeds meer fouten tot het te moeilijk wordt en er een overload plaatsvindt.
• De meestgebruikte manier die aan te raden is tijdens een NLP-interventie, is door iemand naar een andere tijd en ruimte te oriënteren. Dit is een ‘onder de radar'-manier om de kritische factor te omzeilen, omdat het niet iets geks is. Dit doe je door de cliënt uit te nodigen een ervaring voor de geest te halen waarbij hij al aantoonde dat hij gemoedstoestand x bezit. Lees ook: NLP & Hypnose: Hoe Gaan Ze samen?
• Of begin opeens een ander, raar gespreksonderwerp, en breng het diepzinnig: “Ik hou ook niet van de sneeuw als ik met de trein moet reizen.”
• Geef veel te veel feitjes en info, waardoor je de kritische factor overloadt.
• Geef een taakje aan het bewuste brein, zoals een visualisatieoefening met submodaliteiten.
• Praat over het vergeten van dingen, bijvoorbeeld dat ene boek dat je niet meer kon vinden nadat je verhuist bent… Of dat boek waarvan je de titel niet meer weet… Wat was de titel ook alweer, en hoe zag de kaft er ook alweer uit?
• Gebruik het artikel over het omzeilen van de kritische factor.

Het is goed om te weten dat emoties én ontspanning ook gewoon een patroononderbreking zijn. Daarom is rust en meditatie zo effectief, want ook bij ontspanning is het bewuste, kritische brein even weg. Hieronder gaan we dieper in op ontspanning:

Stap 11: Geef wat eerste instructies voor ontspanning (een onderbewuste respons)

Nu we volledig groen licht hebben om de ontspannen trance te starten, kunnen we beginnen door de ontspanning lekker in te zetten en daarna uit te diepen:

De ontspanning introduceren:

• Je hoeft even helemaal niks te doen, behalve te ontspannen, en te luisteren, naar mijn stem.
• En ga op een comfortabele manier zitten of liggen. Je handen en voeten op een comfortabele plek.
• Je lichaam weet precies hoe het zich ontspant.
• En ik weet niet of die diepe ontspanning van de spieren als eerste in je schouders in gang wordt gezet, of misschien wel in je armen. En voel hoe die ontspanning doortrekt naar je {lichaamsdelen, ook vingertoppen}
• Ga nu met je aandacht naar de achterkant van je nek en voel hoe je nekspieren je hoofd dragen en besef hoe zwaar je hoofd soms kan voelen, misschien nu ook, van al die woorden die je hebt binnen laten komen.
• Ontspan je mond…
  Ontspan je ogen…
  Ontspan je voorhoofd…
• Ik wil dat je voelt, terwijl je naar me luistert, en terwijl je {pace} voelt, dat je je heerlijk ontspant, nu.
• Trommel zachtjes met je hand of je voet op het ritme van je ademhaling (de coach kan ook zelf op de ademhaling van de cliënt trommelen).
• Voel je spanning wegvloeien. Laat het helemaal compleet gaan.
• Laat alles maar los, voel hoe iedere spier zich ontspant.
• Je kan echt genieten van de vaardigheid om dingen uit te zetten van binnen en om diep in slaap te gaan.
• Voel hoe vredig je bent, en voel die gevoelens van kalmte, je stil voelen, je heel goed voelen.

Praat wat over de state die je wil opwekken (in dit voorbeeld: ontspanning)

• “Er zijn 2 soorten ontspanning: fysieke en mentale. Fysieke ontspanning: je kunt je spieren ontspannen. Totdat je net genoeg spierspanning over houdt om in je stoel en postuur te blijven zitten. Dus de spieren in je gezicht ontspannen, en de spieren in je armen ontspannen. En het interessante is: terwijl dat allemaal gebeurt ontspant je ademhaling zich ook.
• Daarnaast heb je mentale ontspanning: ik tel zo meteen halverwege de ontspanningsoefening van 5 tot 0, en bij ieder getal lager wordt je mentale ontspanning verdubbeld. je weet niet hoe je dat doet, maar je {pace iets, bijvoorbeeld: lach op je gezicht} vertelt me gewoon dat je ontspanning straks verdubbelt zodra ik begin.
• Praat over eerdere ervaringen van de state die je wil bereiken. Doordat de client hierover praat raakt ze vanzelf weer in de emotie of state die bij die ervaring hoort: ze raakt in trance. “Heb je ooit {state} ervaren?/Ben je ooit in trance geweest? Welke techniek die je gebruikte zorgde het beste voor trance/{state}? Beschrijf voor me wat je deed. Wat gebeurde er? Ervoer je het als hetzelfde als wakker zijn of anders als wakker zijn?”
• Praat over trance-voorbeelden uit het dagelijks leven: “Heb je ooit auto gereden, waarbij je zomaar de tijd leek te vergeten… Of in een lift, toen je in gedachten verzonken was en op de verkeerde verdieping uitstapte… Of tijdens een boswandeling, film, boek of les van een saaie docent… Waren toen je gedachten ergens anders?” Stel vragen in detail hierover wat ze ervaarden. Dus laat ze beschrijven wat ze zien, horen, voelen, horen en ruiken (VAKOG).
• Stel ook vragen over ervaringen met deze state: “Ben je ooit zo ontspannen geweest dat je simpelweg helemaal automatisch in slaap viel?” “Heb je wel eens gedagdroomd? Bijvoorbeeld in de les, waarbij fijne gevoelens, spontaan, soms tegelijk kunnen opkomen? Misschien begint je ademhaling dan rustiger te worden. Dus je spieren kunnen ontspannen, terwijl ze een diep gevoel van comfort en vrede vergroten… in je lichaam. En je hoeft niet te denken aan hoe je spieren zich aan het ontspannen zijn, NU, om te weten dat het aan het gebeuren is…”

De ogen sluiten:

• Als de client zijn ogen nog niet heeft dicht gedaan, kan je zeggen: “Terwijl je verlangen om {gewenste states} te ontwikkelen groeit, nodig ik je uit om vrij te zijn om je ogen gewoon dicht te doen.” Ondertussen gebaar je met gestrekte armen ook van hoog naar laag om de ogen ook visueel dicht te trekken.
• Ik vraag me af of je ogen zich kunnen sluiten, nu… Als je ogen zich nu willen sluiten (help ook met je armen)… Dan is het helemaal oké. En als ze nu niet dicht zijn, eindigen ze normaal gesproken dicht, is het niet?
• Dus doe je ogen maar gerust dicht, want met je ogen dicht, wordt het zoveel makkelijker om naar binnen te gaan, en merk op dat die ontspanning zich begint te vormen, wat een gevoel is waardoor je onderbewuste zichzelf het beste kan uitdrukken.
• En in het geval dat ze niet dicht raken, gaan ze meestal enige momenten later dicht, is dat niet waar?
• Als je ogen niet gesloten zijn, dan eindigen ze meestal wel gesloten, is het niet zo?

De ogen extra muurvast dichtlijmen:

• Je kan je vast wel voorstellen hoe sterk je je vuisten kan dichtknijpen totdat je ze niet strakker kan knijpen, toch? Kan je je ook voorstellen hoe sterk je je handen kan ontspannen totdat ze niet verder kunnen ontspannen? Zo relaxed wil je zijn als je je oogspieren wil ontspannen. Dus wanneer je ogen dicht gaan en dicht blijven, doe je alsof je ze niet open kan doen, en in dat proces, raak je in trance.
• Jij weet dat het makkelijk is je ogen te ontspannen. Herinner een dag die heel zwaar was, waarna het heel makkelijk en fijn was om je ogen dicht te doen.
• Dicht, vast, stijf en strak op elkaar. Steeds meer op slot. Juist. Houd ze strak op elkaar.
• Stel je voor dat je je ogen niet meer open kan krijgen, terwijl je dat eigenlijk wel kan. Dus doe alsof, terwijl het wel kan.
• Doe je ogen dicht en ontspan de spieren rond je spieren, totdat ze zo ontspannen zijn dat je ze niet kan openen. Ontspan ze compleet en volledig. Ontspan ze compleet en volledig. Ontspan ze compleet en volledig. En houd die ontspanning vast, want zolang je aan die ontspanning vasthoudt, blijven je ogen muurvast. En probeer het maar, maar ze blijven dicht zolang je aan die ontspanning vasthoudt.
• Laat je ogen helemaal ontspannen, zooo ver ontspannen tot het punt dat je zeker weet dat de oogspieren niet meer werken. En wanneer je zeker weet dat ze niet meer werken omdat ze gewoon heerlijk ontspannen zijn, test je ze: je probeert ze open te doen, maar dat lukt niet omdat ze heerlijk ontspannen zijn. Het maakt niet uit hoe hard je het probeert, je ogen blijven stijf dicht.
• Kunnen die ogen dicht blijven terwijl je comfort alsmaar dieper wordt, net zo diep als wanneer je slaapt? En die comfort wordt steeds meer voortgezet, waardoor je het liever niet probeert om je ogen open te doen… of probeer het… om erachter te komen dat het niet lukt.

Gebruik de adem:

• We concentreren ons op onze ademhaling. Ik wil je vragen om eens diep in en uit te ademen. Haal rustig adem tot diep in je buik.
• Haal op een natuurlijke manier adem.
• Volg je ademhaling. En elke keer wanneer je ademhaalt, kan je nog dieper ontspannen.
• Merk dit perfect rustig en vredig moment op. En sta toe dat die rust en balans zich verspreidt over je hele lichaam van rustig water. Als een reflecterende oranje zon die opkomt. Ontvang de stralen van deze kalmerende oranje zon in je lichaam, en laat het zich verspreiden bij deze volgende ademhaling. Van je top tot teen. Langs je ruggengraat, je lichaam, emoties en gedachten verwarmend. 
• Iedere keer dat je uitademt laat je meer en meer los. Dieper en dieper. Meer en meer bij iedere keer.
• Sta jezelf toe steeds verder te ontspannen bij iedere ademhaling, dieper gaand bij iedere ademhaling.
• Nu je compleet ontspannen bent, kan je je gewoon voorstellen dat je ademhaling nog rustiger en sussend voor je is. En terwijl je dat doet, zal je merken dat je nog dieper wegzakt.
• Haal nog eens heeeel diep en rustig adem. Bij elke in en uitademing ontspant je lichaam zich totaal, en bij iedere ademhaling voel je hoe je verder en dieper ontspant. En voel hoe ontspannende energie door je hele lichaam vloeit en je voel hoe je je veilig en warm voelt.

Stap 12: Laat de client bewust worden van zijn trance-signalen en andere veranderingen (Non Awareness Set)

Kijk eerst goed of je al trance-signalen in de client waarneemt:

Hieronder vind je een lijst met signalen waaraan je kunt afleiden dat je client in trance aan het gaan is. Beschrijf gerust ook de trance-signalen aan de cliënt. Denk eraan dat je dit met je trance-stem doet! Beschrijf ook de trance-kenmerken die de cliënt op dat moment al aan het ervaren is voor extra effect. Je maakt dan een krachtige ‘loop’. Observeer de volgende trance-signalen dus goed:

• ontspanning in het gezicht,
• ontspanning in de (gezichts)spieren,
• vertraging van reflexen,
• minder lichaamsbeweging,
• vertraging van de hartslag,
• zachter worden van spieren,
• andere oogbewegingen (de-focussen, knipperen, trillen en/of sluiten),
• pupilverwijding,
• ogen zijn zachter en niet meer gefocust omdat er intern dingen gebeuren, en niet meer in de externe wereld,
• automatische bewegingen
• pols, nek, ademhaling sneller,
• symmetrisch gezicht,
• gefixeerde aandacht, te zien aan niet bewegende ogen,
• sneller, langzamer of niet knipperen (vermindering van knipperreflex),
• (anders) slikken,
• minder bewegingen,
• spastische beweging,
• huidskleur verandert,
• stem verandert,
• veranderde (vertraagde) ademhaling,
• tijdsbesef verandert,
• meer passieve antwoorden.

Vervolgens kun je hier wat mee doen:

De belangrijkste techniek die je hierbij kunt inzetten, is de vooronderstelling van bewustzijn: Ik vraag me af of je al hebt opgemerkt hoe ontspannen je bent… hoe zwaar je oogleden zijn…

Meer voorbeelden:

• Wist je dat je ademhaling langzamer is geworden? Dus iets in je heeft je ademhaling rustiger gemaakt buiten je bewustzijn om. Ik vraag me af wat het nog meer gaat doen waar je je niet van bewust zal zijn. Hoe heb je die bepaalde onvrijwillige respons voor elkaar gekregen?
• Hoe wist je hoe je je handen zou laten friemelen. Hoe wist je welke vinger op welke manier te bewegen? Je hand wist het duidelijk, maar jij wist het niet.
• Je bent aan het leren… Leren over iets dat je nog niet weet. En hoewel je het je nog niet realiseert, is je ademhaling al veranderd…
• Was je ervan bewust dat die voet aan het tappen is? Bij nee: hoe interessant is het om waar te nemen dat er heel veel processen zijn waar je je niet van bewust bent? Dan vraag ik me af waar je je nog meer niet bewust van bent. Bijvoorbeeld: wist je dat je ademhaling is veranderd?
• Hoe voel je je OP DIT MOMENT (hierover)? Hoe weet je dat?
  Wist je van te voren dat je je {noem iets anders wat je pacet} ging voelen?
• Is dat niet ongewoon en interessant, hoe je ademhaling kan veranderen zonder dat je er bewust van was?
• Hoe wist je dat dat precies het goede was om te doen om in trance te raken? Hoe wist je dat je {pace de ervaring of het antwoord van de client} nodig hebt voordat je iets belangrijks doet?
• Ik ben heel nieuwsgierig wat die {pace} betekent… {naam van de client}.
• Welk deel van je lichaam wil de volgende zijn om die {state} te voelen?
• Ben je je er bewust van dat je hier wat {gespannen} zit? Ik vraag me af: je was je daar niet bewust van die spanning, maar het was daar en je was er onbewust van tót ik het noemde. En ik vraag me af wat voor meer dingen je je onbewust van bent tot ik het noem.
• Hoe voelt je arm aan? Eerst was je je daar niet bewust van? Is dat niet interessant?
• Dat betekent dat de ontspanning nu al diep is ingetreden. Juist ja. Voel hoe natuurlijk het gebeurt. Laat het maar natuurlijk gebeuren.

Stap 13: Verder doortrekken van de ontspanning (inclusief gebruik van metaforen / visualisatie)

Gebruik rustgevende beelden / visualisatie:

• Denk aan een regendruppel, rustend op een blaadje. Heb je ooit gezien… water… Heb je de regen gezien… En een druppel water… op een blad in de regen… terwijl het zich op het blad langzaam een weg baant naar beneden… helemaal naar beneden… en het blijft hangen… en het blijft hangen… totdat het valt… in een trance…”
• Ga met je aandacht omlaag en omlaag en lager. Met iedere ademhaling penetreer je de aarde dieper en dieper met je bewustzijn, meer en meer ontspannen, naar de kern van de aarde. Stel je voor hoe rood het is, en heet, vloeiend, krachtig… En voel de hitte bij de volgende adem… En voel hoe je het inademt via de draaiende massa / energie van rood licht, en terug naar jou… Rood gloeiend, vloeiend gesmolten steen uit de kern van de aarde… En terwijl het bij iedere ademhaling sneller en sneller draait en door je aura wervelt… En iedere cel van je lichaam verlicht met dat stralende, verblindende rood… Laat het iedere cel van je lichaam verwarmen met die gesmolten rode energie… Het stroomt door je aderen en verspreidt zich met iedere ademhaling door je aura en de kamer. 
• Je zou jezelf kunnen voorstellen hoe je lekker ontspannen in een bed ligt.
• Je kunt jezelf naar beneden zien lopen over de treden van een prachtige trap (dit kan ook met een lift), veilig en comfortabel. Loop naar beneden, en met elke stap die je neemt voel je je meer ontspannen en kun je dieper gaan. Met ieder nummer dat ik tel, zink je dieper en dieper in trance…
  10 dieper naar beneden
  9 steeds dieper en meer ontspannen
  8 dieper
  7 steeds meer ontspannen
  6 merk op dat je je voelt wegzakken in je stoel
  5 steeds dieper naar beneden
  4, 4, 4, 5, 88, 190, 7, 5, 4, (dit is ambiguïteit)
  3, enorm ontspannen
  2, 1, laatste trede
  Stel je voor dat je nu helemaal door het centrum van de nul heen gaat, helemaal naar het niets. Volledig ontspannen.
  Je zinkt kalm en vredig in een bed vol met veren dat daar voor je klaarligt, waardoor iedere spier compleet los raakt.
• We gaan nu per lichaamsdeel, één voor één, diepe ontspanning verder doorzetten, compleet en volledig, diep en intens. Ontspan je ogen. Ontspan je gezicht. Laat je gezichtsspieren helemaal verzachten, in een vredige en ontspannen uitdrukking, alsof je nu lekker in slaap valt, nu op dit moment. Ontspan je hele lichaam. Stuur een grote geweldige golf van ontspanning door je hele lichaam, en ontspan je spieren compleet. Door je tong… Door je kaak… Door je wangen… De spieren die rondom je ogen zitten… De achterkant van je hoofd… Naar de achterkant van je nek… Naar je schouders… Naar je armen… En laat dit ontspannen gevoel verder naar beneden reizen…
• De coach kan een aantal woorden gaan spellen. Dit versterkt de trance ook.

Gebruik een herinnering:

• Denk aan een tijd waarin je {ervaring} en het echt heel, heel goed voelde! Ga daar weer heen. Voel het, voel het ritme, laat het gevoel helemaal opstijgen. Heel goed. 
• Hoor, zie en voel {de ervaring} en voel de {gemoedstoestanden} in je lichaam. Visualiseer dat moment. Wees daar. Haal adem zoals je toen ademhaalde. Ga weer in het ritme en het gevoel. Voel hoe je je voelde.
• Geniet van het gevoel terwijl je beseft hoe sterk het in je aanwezig is.
• Keer er intensief naar terug, zie wat je toen zag, hoor wat je hoorde en voel wat je voelde.
• Zie dit artikel over gemoedstoestanden opwekken >>

De ontspanning vergroten via directe instructies:

• (Modale operator van mogelijkheid) Het zou zomaar kunnen zijn dat je bovenlichaam zich verder ontspant. Je nek kan ontspannen, en je schouders kunnen ontspannen.
• Terwijl je rustiger en rustiger wordt, en steeds dieper in die ontspanning kunt komen.
• Gebruik quotes: Een van mijn vrienden is heel goed dit soort dingen. Hij begreep niet hoe hij dat deed, maar hij stond toe zijn fantasie vrij baan te geven en op een trip te gaan. Allerlei avonturen…
• Je hebt je bewustzijn. Die doet dingen. Je hebt ook je ONBEWUST ZIJN, DEBBIE, is een State of mind. (Hier zit een embedded commando, subliminale beïnvloeding in)
• Gebruik een aantal ambiguities:
  Jij weet wat jij nodig hebt. Want Jij weet, weet je, wat jij nodig hebt is {gemoedstoestanden}, nu.
  Denk aan al die goede dingen die JIJ WORDT…{GEMOEDSTOESTAND} is iets heel moois.
  Dat je die {gemoedstoestand} hebt is echt iets om te vieren. En je gaat die {gemoedstoestand} vieren, en ik wil dat ook vieren, ik denk dat ik dat ook vier, drie, twee, een, VIER DAT JE DIE {GEMOEDSTOESTAND} HEBT!
• Stap er maar goed in.
• Verbind jezelf er nog meer mee, voel je er steeds meer tot aangetrokken.
• Maak het gevoel maar groter.
• Maak het gevoel zelfs nóg maar groter.
• Helderder, meer puur.
• Pak dat gevoel en maak het sterker.
• Voel de {gemoedstoestanden}, voel ze heel goed. Hoe voelt het?
• Je voelt een verscherpt gevoel van {focus} en {richting.}
• Laat die gevoelens dieper in je lijf gaan. Maak ze sterker.
• En op het moment dat JIJ MERKT DAT DINGEN STEEDS MEER VANZELF GAAN, zou je er ook steeds meer bij kunnen stilstaan dat {gemoedstoestanden} natuurlijk bij jou horen. Het is heel natuurlijk om zoiets te voelen.
• Iedereen kan {ontspannen}.
  Kan je je voorstellen hoe {ontspannen} je kunt zijn?
  Nu wil ik dat je voor jezelf erachter komt dat {ontspannen} heel normaal is voor jou.
• En het kan gewoon steeds meer van zichzelf gebeuren.
• Affirmeer:
  Jij bent een {krachtig} person
  Jij bent een {waardevol} person.
  Jij bent een person die gelooft in zijn eigen {kracht}, in zijn eigen kunde.

De verdubbeling:

• Stel je voor (!) dat de ontspanning zich verdubbelt.
• Stel je voor twee keer zo diep in ontspanning te raken bij ieder getal die ik tel. Verdubbel de ontspanning bij iedere tel. Beginnend vanaf nu.
  5,4,3,2,1,0.
• Verdubbel het gevoel, verdubbel de intensiteit. En nog een keer… En verdubbel het nog een keer… En je denkt misschien dat het niet kan, maar jawel: verdubbel het gevoel nog een keer.
• Je ontspant nog meer, en nog meer tot je niet meer kan. En dan ontspan je je zelfs nog meer.
• Zometeen raak ik je schouder/voorhoofd aan en dan verdubbel je je ontspanning. (Tik schouder aan). Verdubbel de ontspanning. En zometeen doe ik het nog een keer en je verdubbelt het nogmaals, en zelfs terwijl je zou kunnen denken, kan het nog verder, verdubbel je je ontspanning nu nog een keer.
• (Knip met je vingers) Nu verdiepen we die ontspanning nog 10 keer. Je hoeft het alleen maar te willen, en dan kan het ook heel makkelijk.

Submodaliteiten:

• Ik wil dat je deze gevoelens als een energiebron door je lichaam ziet stromen. Geef deze gevoelens een energie-kleur. Het maakt niet uit wat de kleur is. Nu wil ik dat je de intensiteit en de helderheid verdubbelt. Verdubbel de intensiteit en verdubbel de helderheid!
• Misschien merk je de {gemoedstoestanden} nu extra sterk op, en die {paarse} kleur wordt intenser, en die {gemoedstoestanden} stromen helemaal door je lichaam, helemaal van het topje van je hoofd naar de puntjes van je tenen. En je lichaam voelt het helemaal.
• De submodaliteiten versterken als een regisseur: ‘Je kunt die hele ervaring voor je zien, en je kunt de hele scene zichzelf zien uitbreiden voor je ogen, het komt je tegemoet.' Hierbij is de permissieve stijl ook een handige tool. Vraag de submodaliteiten van de beleving van een bepaalde gemoedstoestand uit, experimenteer met het veranderen van submodaliteiten en voer de wijzigingen door als ze de gemoedstoestand inderdaad versterken.
• Sta toe deze {gemoedstoestanden} te laten opborrelen. Sta jezelf toe daar volledig te zijn, ervaar het in de eerste positie, geassocieerd. Voel ze lekker in je lichaam zitten en uitspreiden, geniet er volledig van.
• Voel die krachtige emotie je omringen, terwijl het door heel je lichaam stroomt. Adem in het gevoel. Beleef die gebeurtenis echt. Geniet er volledig en compleet van.'
• De helende energie stroomt ritmisch door je lichaam.
• Voel het in je ziel, voel het in je bloed. Voel ze door je aderen schieten.
• Voel het je lichaam vullen, van je tenen tot aan je vingertoppen.
• Voel hoe heel je lichaam gevuld wordt met deze state, in iedere cel en iedere vezel van je lichaam.
• Het verwarmt je, het vult je hele lichaam op en doet je van top tot teen sprankelen en geeft je een krachtig gevoel.
• Laat het gevoel helemaal door je heen stromen.
• Je voelt een oneindige bron van {gemoedstoestanden} op je hoofd, en het wordt in je lichaam gegoten. Het vult je en het heelt je helemaal. En het loopt zelfs over.
• Via golven verspreidt de ontspanning zich verder in het lichaam. Stuur golf na golf van ontspanning door je lichaam, van de top van je hoofd tot de puntjes van je tenen tot je vingertoppen.
• Stuur golf na golf van {gemoedstoestand} door je lichaam, van de top van je hoofd tot de puntjes van je tenen, en je vingertoppen.
• Stel je voor dat je lichaam in een warme deken van ontspanning is gewikkeld, en hoe snel zullen je gedachten… willen ……drooooomen.
• Je kunt de vorm, kleur en meer submodaliteiten van het gevoel van de gemoedstoestand in het lichaam uitvragen en versterken. Dit taakje houdt bovendien het bewuste brein zoet zodat je meer suggesties aan het onderbewuste kunt geven. Meer submodaliteiten-opties leer je hier

Je lichaam verzwaren:

• Misschien merk je dat je benen en armen zwaarder worden, en zwaarder en zwaarder.
• Stel je voor dat al je spieren slap zijn, zwaar en comfortabel… Laat simpelweg los. Laat simpelweg gaan. Laat de zwaartekracht het werk doen en je schouders naar beneden trekken en ontspannen.
• Je benen worden zwaarder en zwaarder… En je ontspant je meer en meer. Niet omdat ik het zeg, maar omdat je het zelf wil/omdat het zo is. Niet omdat ik het zeg, maar omdat je wil ervaren hoe het is. Inderdaad: je doet helemaal zelf alsof je in hypnose bent…
• Je armen worden los en ontspannen, als een lappen pop.
• Ik ga je arm optillen. Help me daarbij niet. Laat mij al het tillen doen. Als ik je arm loslaat valt het als een natte keukendoek helemaal los.
• Laat de zwaartekracht volledig comfortabel op je inwerken, omlaag naar de aarde die je steunt. 
• Voel alle spanning door de vloer heen zinken.
• Ontspan je spieren. Laat ze recht door de grond heen smelten. Voel je armen zwaar en vast worden, alsof er lijm over je handen gegoten wordt.
• Voel de contactpunten tussen jou en de ondergrond. Het is alsof je op het strand ligt en je lekker diep in het strand zakt.
• Zink… drijf… zweef… val… losjes… rustend… val om… zak erdoorheen…

Gebruik oorzaak-gevolg en loops om te verdiepen:

• (Oorzaak en gevolg) Iedere keer dat ik je op je schouder aanraak, zoals dit (aanraken), ga je dieper in trance. En dieper (aanraken) en dieper (aanraken).
• Zodra je ogen gesloten zijn, zak je nog dieper in ontspanning…
• Met ieder nummer dat ik tel, zink je dieper en dieper in trance…
• Hoe dieper je gaat, hoe beter je je voelt, en hoe beter je je voelt, hoe dieper je gaat (dit is een ‘loop').
• Ontspan je lichaam zo diep mogelijk. Dieper en dieper. Meer en meer ontspannen bij iedere uitademing. Bij iedere uitademing laat je simpelweg nog wat meer gaan dan voorheen.
• Hoe dieper je gaat… hoe beter je je voelt… en hoe beter je je voelt… hoe dieper je gaat…
• Hoe harder je dat probeert, hoe dieper je gaat.
• Hoe meer je aandacht besteed aan dat gevoel, hoe meer het zelfstandig gaat groeien. En hoe meer het zelfstandig gaat groeien, hoe krachtiger het wordt. Nu hoef je er geen aandacht aan te besteden want dit soort gevoelens hebben de gewoonte helemaal zelfstandig te groeien.
• En het wordt steeds makkelijker naarmate er steeds meer mooie herinneringen komen.
• Want terwijl je aan het ontspannen bent, kan je langzaam beginnen in trance te gaan. En hoe meer je die ontspanning voelt, hoe meer je in trance kan gaan, en hoe meer je in trance gaat, hoe beter je je voelt, en hoe beter je je voelt, hoe dieper en dieper je gaat. Juist.
• Ook kun je hetzelfde woord simpelweg herhalen:
  Meer en meer 
  Zwaarder en zwaarder
  Dieper en dieper 

Verdiep de ontspanning door te fractioneren:

• Open langzaam je ogen (om te beginnen met het toevoegen van fractionatie: ogen open en weer dicht). Keer je gezicht naar het plafond en kijk daarnaar. Sta toe dat je ogen zo moe worden, dat ze heel graag dicht willen gaan. Sta toe dat je ogen nog dieper ontspannen. Helemaal. Totdat ze helemaal uit zichzelf dichtgaan. Laat je ogen steeds meer vermoeid worden bij iedere ademhaling.
• …Zelfs als ik stop st…
• Je kunt bij {gemoedstoestand} steeds hetzelfde gebaar maken om een anker te maken. Om zo ook makkelijker te fractioneren, dus in en uit de gemoedstoestand komen.
• En de {gemoedstoestand} die je nu voelt is iets dat je je kan onthouden met je lichaam, want het gevoel dat je hebt groeit vanuit deze {anker}, en wanneer je terug keert in deze {anker} kan het gevoel terugkomen, toch?

Meer middelen:

Zie dit artikel over gemoedstoestanden opwekken >>

In De Helende Reis wordt bij gebruikgemaakt van een handig hypnotisch hulpmiddel: er wordt ook een thermometer gevisualiseerd. Hierop kan de cliënt aflezen op welk gevoel hij nu is en hoe sterk dat gevoel is. Het mooie aan dit hulpmiddel is dat de cliënt hierdoor extra controle krijgt. De cliënt mag de thermometer zelf een graadje hoger of lager zetten.

We hebben nu intense ontspanning, nu is het tijd voor (post)hypnotische suggesties

De vraag ‘hoe hypnotiseer je iemand', is bijna volledig beantwoord. Er komt namelijk meer bij kijken. Nu je de client in hypnose hebt gebracht, kun je meerdere dingen doen: je kunt bijvoorbeeld positieve uitkomsten, eigenschappen en suggesties installeren (lees dit artikel nu).

Ook kun je een formele interventie doen terwijl iemand in trance is. Je kunt bijvoorbeeld iedere NLP-techniek gebruiken. Het bewust communiceren met de cliënt wordt dan vervangen met onbewuste communicatie. Een verbale ‘ja' van zes-staps-herkaderen wordt bijvoorbeeld vervangen met: ‘In een moment voel je jouw hand op je schoot en dan zijn de nieuwe keuzes gegenereerd.'

Voor deze stap verlaat je dus dit artikel dus eventjes, en kijk in ieder geval ook naar de extra tips voor als je client in trance is. Die volgen hieronder.

Tips voor tijdens de trance

Hier volgen tips voor wanneer je client in trance is. Dit is namelijk een sleutelmoment in een coachingssessie, mocht je ervoor gekozen hebben om van trance gebruik te maken.

• Ook hier geldt dat vaagheden uit het Milton Model er voor kunnen zorgen dat je de belevingswereld van de cliënt sterker matcht, in tegenstelling tot wanneer je specifieke instructies zou gebruiken.
• Noem de naam van de cliënt regelmatig tussen de hypnotische zinnen door.
• Praat op het moment dat de client uitademt voor een diepe match en om de trance verder te verdiepen.
• Een goede sessie is interactief en gebruikt de antwoorden van de cliënt. Blijf dus gefocust op je cliënt en blijf luisteren naar wat hij of zij zegt, ondanks dat je misschien zelf erg ontspannen raakt door je oefening.
• Zorg voor vloeiende overgangen tussen de verschillende stappen van je oefening. Dat bereik je onder andere met causal modeling (volgen en leiden-techniek).
• Vermijd het woordje “krijg”, maar gebruik “versterk/ontwikkel”. Anders denkt de cliënt dat hij of zij de betreffende state nu nog niet heeft.
• De states, oftewel gemoedstoestanden, die je behandelt moeten intens en puur zijn.
• Zie onderbrekingen of momenten dat de cliënt offtopic gaat als kansen voor utilization: “Ja vertel me meer erover!”
• Gebruik utilization sowieso ook bij geluiden die in de omgeving opkomen: ‘Alle geluiden om je heen helpen je om dieper in trance te gaan.'
• TOTE: test, oftewel check altijd of je aannames kloppen: “Knik met je hoofd wanneer je er volledig bent.” Waarom zou je zomaar op de gok verder gaan met de oefening als je ook gewoon om feedback kan vragen over wanneer het goede moment is?
• Breng woorden tot leven door de betekenis in de tonaliteit te verwerken en zet nadruk op belangrijke/hypnotiserende woorden.
• Herhaal bepaalde stukken waarbij je waarneemt dat de cliënt er sterk op reageert, en doe dat langzaam. Herhaling werkt sterk hypnotisch.
• Gebruik een ritme voor je stem. Laat dit ritme vanuit je lichaam komen.
• Gebruik bij voorkeur een rustige stem.
• Om contact te blijven houden met de client zeg je “Mijn stem gaat met je mee.”
• Zodra er iets negatiefs gebeurt: afleiden naar iets anders. Bijvoorbeeld: ‘Dat klopt, die persoon heeft gemene dingen met je gedaan. dit is de perfecte kans om dit op te lossen. In een andere kamer zit een bijzonder persoon die bij je is en die je gaat helpen. Nu je in de privacy van je eigen geest bent, kun Je je realiseren dat jij de macht hebt. Haal een kooitje en stop hem erin. Hoe voel je je nu? Op welke manier merk je dat je de controle terug hebt?”
• Gebruik vooronderstellingen bij visualisaties om een geschikte plek te creëren waar ontdekkingen kunnen plaatsvinden: “Je bent nu in deze veilige, interessante en bijzondere plek. Wat is het eerste dat je ziet?”
• Zorg ervoor dat je aansluit bij het geprefereerde representatiesysteem van de client. Als je niet weet wat het voorkeurssysteem van de client is, kun je ze allemaal tenminste inzetten. Bijvoorbeeld bij de boodschap in een visualisatie, of wanneer er in de visualisatie iets geschreven of gezegd wordt. Bijvoorbeeld als er in de visualisatie van de client iets negatiefs gebeurt, of wanneer er zich geen boodschap aandient, of wanneer er niks gebeurt. Dan kun je allerlei dingen uitproberen, en met symbolen en mogelijk betekenisvolle boodschappen gaan spelen:
  – Loop rond {object in visualisatie} heen. Er is iets op geschreven, wat is er op geschreven?
  – Raak de muur aan. Je kunt iets voelen dat erin geschreven is.
  – Wat is de textuur? Wat is de temperatuur? Dus het is warm en grof. Verrast jou het dat het warm en grof was? Nee. Dus je wist dat het warm en grof zou zijn. Ja. Hoe wist je dat het warm en grof zou zijn?
• Om de veranderingen voor de lange termijn effect te laten hebben, maak je gebruik van conditionering in plaats van eenmalig programmeren. Herhaal en test je installaties dus, waarna je de client een future pace laat uitvoeren. Dan kan de cliënt in het vervolg zelfstandig aan zijn doel werken.
• Gebruik ook alle eerder geleerde technieken. Gebruik bijvoorbeeld de verschillende verhaaltechnieken als ‘nested loops uit een metaforisch verhaal’. Maak ook gebruik van aanraking en/of ankers.

Zo haal je je client weer uit trance

De client heeft door middel van trance volledig contact gemaakt met zijn of haar hulpbronnen. Mooi! Nu is het tijd om deze state voorzichtig in een neutrale state te veranderen. Oftewel, we halen de client uit trance. Je leest hier hoe je dat kunt doen.

Laat de client nog een laatste uitspraak doen vanuit de state waarin hij verkeert

“Spreek van binnenuit wat je ervan vindt.”
Daarna pas ga je helemaal State breken.

Volledig uit de hypnose-oefening en in het nu brengen

• Nu, zodra je klaar bent om langzaam terug te komen, mag je knikken.
• langzaam, heel langzaam gaan we weer terug (anticipatiebouwer). Doe het langzaam zodat je ook kunt genieten van de weg terug, en steeds verder terug, totdat je weer voelt hoe je zit, of hoe je ligt, en zo meteen, nu nog niet, tel ik….
• En zo met één tel tegelijk… maar nu nog niet… tel ik weer terug… van 1… naar 10… en je wordt steeds wakkerder bij ieder nummer… en straks bij 10 zeg ik ‘helder en fris’ en op dat moment kun je dan weer je ogen open doen, en dan voel je je fris en fantastisch… en de rest van de dag…en alle dagen… voel je die innerlijke kracht… die je helpt… om dat te doen… wat je wilt doen… dan ben je weer gewoon terug, simpel wakker, voel je je verfrist, relaxed, alert, bewust, kalm en gewoon fantastisch aanwezig in deze ruimte. Dus laten we dat NU DOEN.  Klaar om te gaan in…
• 1 Je voelt je contact met de stoel…
• Weet dat je mag vertrouwen op jezelf…
• Je voelt je heerlijk fantastisch.
• 3 van top tot teen voel je je perfect op iedere manier. Fysiek perfect, mentaal perfect, emotioneel kalm en sereen.
• Je ogen voelen sprankelend en helder.
• Er zijn veel mooiere dingen waar je misschien over zal kunnen dromen.
• Het is alsof alles lijkt terug te komen en je wakker wordt na een perfecte nacht slapen. Je weet dat je een perfecte nacht slaap hebt gehad. Terwijl je wakker wordt lijkt alles in je vernieuwd en verfrist te zijn.
  En je onderbewuste is alles wat het geabsorbeerd heeft in je aan het processen, en je bent klaar om plezier te hebben in het leren van de spannende ontdekkingen die je te wachten staan als je (specifiek geval).
• 4 je voelt je al meer terugkomen vanuit die ontspanning.
• Meer en meer alert.
• Je lichaam begin je een beetje te stretchen.
• Haal eens heel diep adem.
• En je zou echt niet je ogen open moeten doen totdat je helemaal re-energized, opgeladen, verfrist, volledig alert en bewust bent, met een echt gevoel van optimisme over waar de toekomstige jij je naartoe zal brengen.
• 5 Het gevoel in je vingers komt terug.
• Je voelt je ogen lichter worden.
• Je vingers kunnen zich weer bewegen.
• Beweeg je tenen en je vingers, haal lekker diep adem.
• 6 Merk maar op dat de energie terugkomt. Je krijgt meer en meer energie in je lichaam.
  Haal een keer diep adem, voel je longen gevuld worden met zuurstof.
  Longen schoon, keel is schoon, hoofd is helder, mind is helder.
• 7 Je kaken kunnen zich weer bewegen.
• 8 Adem nog maar eens even diep in en uit. Dan lost het beeld zich op en realiseer je je dat je hier nu in een ruimte bent met anderen, en kom dan in je eigen tempo terug in het hier en nu.
• Stel je voor dat er een emmer met ijskoud water over je heen gegeten wordt.
• 9 in een moment (!) ga ik je schouder aanraken/in mijn vingers knippen, waarna je wakker en klaar om te doen en ontdekken, ontwikkelen en etc.
• 10 helder en fris, (knip) ogen open helder en fris, en voel je gewoon wakker, verfrist, relaxed, alert, vol met energie, simpelweg fantastisch!
• Je komt terug met je complete persoonlijkheid intact, volledig online, met de veranderingen die je onbewust hebt gemaakt, en enthousiast om te beginnen aan…
• Haal diep adem, vul je longen met zuurstof. Je longen zijn schoon je keel is schoon je hoofd is helder je mind is helder. Vrijheid.
• Gefeliciteerd, goed gedaan!
• Volledig terug in deze ruimte, het hier en nu.
• Hoi (schud hand), welkom terug. Je hebt het geweldig gedaan.
• Stretch uit,
• Voel je rug tegen de stoel.
• Voel steeds waar je ademhaling zich in je lichaam bevindt.

Tips voor jouw hypnose-vaardigheden

Bij het stappenplan in dit artikel geldt dat je kennis hebt van een aantal technieken voor hypnose:

1. De belangrijkste is dat je veel werkt met vooronderstellingen (‘Het is niet de vraag óf je in hypnose kunt…'),
2. Je bent de client continu aan het kalibreren.
3. Volgen en leiden komt erg nadrukkelijk terug in bijna iedere stap die je neemt: je gebruikt continu taal waarmee je niet aan het mismatchen bent: ‘Wellicht…' Een uiting van volgen en leiden is bijvoorbeeld wanneer je kalibreert dat de client ergens niet op reageert: ‘Ook als je niet… Of niet… En beide is goed.' Zie het bijbehorend artikel voor alle taalkundige vormen van volgen en leiden.
4. Alle technieken uit het Milton Model komen aan bod.
5. Je zegt wat je gaat doen en je doet wat je zegt.
6. Gebruik de kwaliteiten van je stem: spreek in golven, zonder pauzes. Een perfect moment om in te spreken, is steeds tijdens de uitademing van de client.
7. Je ademt constant mee met de client. Dit is een rapport-vaardigheid.
8. Tot slot wordt in hypnose gebruikgemaakt van anticipatiebouwers: ‘Je zal rustig… Niet (al) te snel… In trance willen gaan'

Hypnose-scripts om specifieke thema's te behandelen

Zoek je hypnose-scripts voor specifieke thema's? Goed nieuws: De American Board of Hypnotherapy (ABH) heeft specifieke hypnose-scripts op zijn website staan voor allerlei verschillende situaties. Klik hier om naar de scripts te gaan.

Dit artikel heeft een logisch vervolg: lees ook deze 2 hypnose-artikelen

Lees in ieder geval eerst onze andere artikelen over het geven van hypnotische suggesties en het geven van posthypnotische suggesties. Deze artikelen zijn het logische vervolg op dit artikel. Je gaat in deze twee artikelen namelijk leren om hypnotische suggesties te geven. Dat is belangrijk!

Hoe breng je iemand onder hypnose? Afsluiting

Breng de cliënt naar een neutrale gemoedstoestand, en voer daarna een future pace uit. Dan is je coachingssessie volledig ten einde! Hiermee hebben we je vraag ‘hoe hypnotiseer je iemand' hiermee afdoende beantwoord! Om het helemaal in de vingers te krijgen, kun je naar de hypnose-opleiding in Amsterdam komen.

Verder lezen (beste hypnose-aanraders)

Schaf tot slot het boek ‘Mijn stem gaat met je mee' aan (via Bol.com). Dit boek bevat ludieke anekdotes van de meest originele manieren waarop Milton Erickson hypnose inzette. Voor echte Nederlandse voorbeelden raden we het nieuwe boek ‘Breek je vrij' aan van de Nederlandse hypnotherapeut Edwin Selij (ook via Bol.com). Dit boek trekt hypnose wat breder zodat je ook leert hoe je jezelf uit je dagelijkse hypnose vrij breekt.