Overzicht van alle bekende coachmodellen

Coachmodellen zijn modellen die gebruikt worden tijdens het coachen. Elke professionele en ervaren coach zal hier verstand van hebben en deze met je in praktijk kunnen brengen. In dit artikel bespreken we welke coachmodellen er precies zijn en hoe je die kunt gebruiken om je persoonlijke kwaliteit van leven te vergroten. Krijg meer grip om je emoties en je omgeving.

Het model van de logische niveaus

Dit is een prachtig coachmodel dat je kunt gebruiken om iemands leven en doelen te analyseren. Het model bevat 6 gebieden waar je vragen over kunt stellen: iemands doel, identiteit, waarden, overtuigingen, capaciteiten, gedrag en omgeving. Hier vind je een complete uitleg over de logische niveaus, een coachmodel van Gregory Bateson en Robert Dilts.

Het TOTE-model

Wil je iemands gedrag heel precies ontleden, gebruik dan het TOTE-model. Met dit model kom je erachter wat iemand triggert om met z'n gedrag te beginnen, wat deze persoon vervolgens allemaal doet en hoe deze persoon weet dat het tijd is om te stoppen met dit gedrag. Erg verhelderend om dit te bevragen. Hier vind je de volledige uitleg van het TOTE-model.

Socratisch coachen

De oud Griekse filosoof Socrates stond vooral bekend om het feit dat hij alles en iedereen in twijfel trok. Niets was zeker. Niets was absoluut. Bij Socratisch coachen moet de coach een actieve opstelling hebben. Ook moet hij onderzoekend zijn. Zijn uitgangspunt is “Ik weet niets”. Samen met de coach gaat de coachee (gecoachte persoon) op zoek naar de realiteit.

Binnen de Socratische methode kun je bijna elke soort vraag stellen. Wel moeten ze aan het volgende voldoen:

  • De vraag moet een probleem verhelderen
  • De vraag moet een opvatting toetsen (is een bepaald oordeel of vooroordeel terecht?)
  • De vraag moet de gecoachte persoon stimuleren zélf een oplossing te bedenken.

Een socratische vraag is altijd tot de kern. Zo kort mogelijk. De coach haakt direct in op iets wat de coachee zegt. Doorvragen is hierbij heel belangrijk. De coach moet duidelijk zijn. Er mag niets aan de verbeelding overgelaten worden. De vraag moet een specifiek doel hebben – de waarheid boven tafel krijgen. Kortom: elke vraag moet de coachee uitdagen diep na te denken. Daarnaast mag er uit de vraag geen oordeel blijken. Kortom: de vraag is “neutraal”.

Hierna lezen:  Waarom Coach Worden? 3 Redenen Om Coach Te Worden

Het RET-model

RET is de Afkorting van Rationeel, Emotioneel en Therapie. RET is dus Rationele, emotieve therapie. De therapie is bedacht door de psycholoog Albert Ellis. Het idee van deze theorie is dat een bepaalde vervelende situatie op zichzelf minder impact heeft dan de gedachte aan de situatie. Neem nu iets doen waar je je later voor schaamt. Het is de schaamte die blijft hangen, terwijl de gebeurtenis op zich vaak niet zo heel erg is of makkelijk te relativeren is.

Dit coaching model gaat ervanuit dat mensen veel irrationele gedachten hebben en dat die gedachten relatief makkelijk zijn weg te nemen. Hierdoor ontstaat een gelukkiger mens. De volgende irrationele gedachten bestaan nogal eens bij mensen die zorgen voor veel druk en stress:

  • Het idee dat alles wat je doet perfect moet zijn (perfectionisme)
  • Het idee dat iedereen je leuk, lief en aardig moet vinden
  • Het idee dat alles precies moet gaan zoals jij wil (egocentrisme)
  • Je kop in het zand steken (de struisvogelmethode)
  • Jezelf afhankelijk maken van anderen
  • In het verleden leven (denken dat al het negatieve precies zo blijft als het nu is)
  • Je te veel druk maken om de problemen van anderen
  • Een hekel hebben aan je onzekerheden (terwijl uiteindelijk iedereen onzeker is).

Bij het RET-model geeft de coach onvoorwaardelijke acceptatie. Dat betekent dat de coachee zich altijd geaccepteerd moet voelen door de coach, wat het gedrag of het denken van die persoon is. Kortom: er wordt rekening gehouden met de gevoelens van de coachee.

Oplossingsgericht coachen

Het oplossingsgericht coaching model houdt in dat het verleden losgelaten moet kunnen worden. Blijven hangen in trauma’s van het verleden is vaak heel slecht voor je. Als iemand vroeger zei dat je niets kon of lelijk was, kan het zo zijn dat je nu nog steeds zo over je denkt. Dit coaching model gaat ervanuit dat dit flauwekul is. Je kunt je verleden achter je laten: je leeft in het nu.

Oplossingsgericht coachen heeft de volgende belangrijke stelregels:

  • Never change a winning team: als iets werkt, verander het dan niet meer. Laat het zoals het is
  • Je kunt de toekomst actief beïnvloeden (en naar je hand zetten)
  • Het leven zit vol veranderingen (je kunt verandering niet tegengaan)
  • Van geen enkel probleem hoef je de hele dag (en nacht) door last te hebben
  • Elke goede coach stelt vragen
  • Elke goede coach kan complimenten geven
  • Soms hebben probleem en oplossing niets met elkaar te maken.

Oplossingsgericht coachen wordt gebruikt om de gewoontes van mensen te veranderen. Denk aan praktische zaken als willen stoppen met roken. Het doel van de coach is innerlijke tweestrijd in de coachee wegnemen met behulp van vragen stellen en motiverende gesprekken.

Hierna lezen:  Wat Is NLP Coaching & Wat Doet Een NLP Coach? [Ontmaskerd]

Het G.R.O.W.-model

Dit model wordt gebruikt om in een coaching gesprek structuur aan te brengen. G.R.O.W. gebeurt in vier eenvoudige stappen. G.R.O.W. staat voor:

  • Goal (je doel)
  • Reality (de realiteit)
  • Options (je opties)
  • Will (hoeveel wilskracht heb je?)

Goal in de praktijk

Goal is letterlijk wat je wil bereiken. Bijvoorbeeld: een boek schrijven, een studie afronden. Of iets simpelers: voor het weekend klaar zijn met mijn schoolwerk. De coach zal focussen op wat het precieze doel van de coachee is en hierop blijven hameren, zodat het niet wordt vergeten.

Reality in de praktijk

Reality is letterlijk de situatie van “Nu”. Hoe ziet het leven van de coachee eruit? De coachee wordt gevraagd welke impact hij of zij op de huidige situatie heeft (is er sprake van echte controle)? Wat zou er precies gebeuren als het eerder gestelde goal niet werd gehaald?

Options in de praktijk

Er leiden meerdere wegen naar Rome. Het is belangrijk dat niet te vergeten. Zorg ervoor dat je al je opties nauwkeurig tegen elkaar afweegt en kiest voor de methode die het beste bij je past.

Will in de praktijk

Will heeft te maken met wilskracht. Kortom: hoe ga jij stapsgewijs van je droom een realiteit maken? Hoe hou jij de motivatie om je dromen te realiseren? Welke obstakels moet je overwinnen?

Daniel Ofman Kernkwadranten

Een andere manier van coachen is aan de hand van de Kernkwadraten van Daniel Ofman. Aan de hand van deze methode krijgt de gecoachte persoon een beter beeld van zijn of haar sterke kanten en mindere kanten. Kortom: waar ben je goed in en wat zijn je persoonlijke valkuilen? Aan de hand van deze methode kun je ook analyseren hoe problemen met anderen ontstaan en hoe je deze problemen kunt oplossen. Je leert jezelf te verbeteren.

Persoonlijkheidstheorie: MBTI (Myers-Briggs)

MBTI is niet per se een coaching model, maar wel een nuttig hulpmiddel om meer inzicht in je persoonlijkheid te krijgen. Myers-Briggs maakt onderscheid tussen 16 verschillende persoonlijkheden, aan de hand van 8 verschillende “hersenfuncties”, die elk type in een bepaalde volgorde bezit. Je ziet waar je goed in bent, maar ook wat je absoluut niet kan. Mensen die weleens een MBTI test gedaan hebben, zullen je zeggen dat dit erg accuraat is.

Het OSKAR coaching model

In het OSKAR model denkt een coach altijd vanuit de oplossing, niet vanuit het probleem. Bij dit, in 2002 ontwikkelde model (van Britse coaches Andrew Gilbert en Karen Whittleworth), is het doel oplossingsgericht te denken. De oorzaak van gedrag is van minder groot belang. Het gaat er vooral om hoe de ideale situatie voor de coachee bereikt kan worden. Aan de hand van OSKAR coaching moet het voor de modewerker mogelijk zijn zelf de oplossing te vinden.

Hierna lezen:  Intakegesprek Coaching: Stel Deze vragen [Voorbeeldformulier & Stappenplan]

Provocatief coachen

Provocatief coachen houdt in dat de coach de coachee uitdaagt, betrokken is en ook humor gebruikt. De coachee is net zoveel aan het woord als de coachee en mag de coachee ook provoceren. Er worden vooroordelen, subjectieve waarheden en stereotypen gebruikt. Er wordt tijdens het coachen onder meer van de volgende (onorthodoxe) technieken gebruik gemaakt:

  • Overdrijven – de coach zal het probleem van de coachee overdrijven
  • Ontkennen – door te ontkennen zal de coachee bij zichzelf nagaan of het probleem wel echt zo groot is
  • Zogenaamd “wipwappen” – de coach gaat op iets anders in dat wat de coachee vertelt, met als doel verwarring te zaaien. Hierdoor zal de coachee zijn verhaal (onbewust) steeds sterker maken en zal het zelfvertrouwen van de coachee ook toenemen.
  • Ondermijnen – lijkt sterk op ontkennen
  • Dramatiseren – lijkt sterk op overdrijven
  • Ook kan de coach absurde verklaringen voor het probleem geven, net als al net zo belachelijke oplossingen. Op die manier zal de coachee uit zijn of haar schulp worden gedreven en naar meer realistische oplossingen op zoek gaan. Met andere woorden: hij of zij wordt onbewust gedwongen met beide voeten op de grond te blijven staan.

Situationeel leidinggeven

Situationeel leidinggeven heeft te maken met sturen en ondersteuning. Deze begrippen vormen samen twee assen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vier leiderschapsstijlen. Hoe iemand op de werkvloer of als coachee wordt aangestuurd, is per persoon afhankelijk. Het is alsof de coach naar eigen inzicht hoeveelheden toevoegt van de onderstaande ingrediënten:

  • Directief (instrueren)
  • Overtuigend (coachen)
  • Participerend (deelnemen of overleggen)
  • Delegerend (taken delegeren).

SMART-doelen stellen

SMART is een methode om snel en effectief doelen te realiseren. Een smart doel heeft deze criteria:

  • Specific (een specifiek doel – wat wil je precies bereiken)
  • Measurable (meetbaar – hoe weet je of je het doel hebt bereikt?)
  • Attainable (bereikbaar – hoe bereikbaar is je doel?)
  • Realistic (Realistisch – hoe snel zul je, optimistisch ingeschat, in staat zijn het doel te realiseren?)
  • Timebound (Tijds gebonden – wat is de deadline voor het bereiken van je doel?)

Het Metamodel

Het Metamodel maakt onderscheid tussen oppervlaktestructuren en dieptestructuren. Wat aan de oppervlakte geregistreerd wordt, is niet altijd hetzelfde wat in de diepte gebeurt. Het kan zo zijn dat iemand een bepaalde boodschap overbrengt, maar dat de ander niet alles begrijpt.

  • Er worden dingen weggelaten (informatie die niet gedeeld wordt)
  • Er worden dingen veralgemeniseerd (algemene uitspraken leiden al snel tot stereotypen en vooroordelen)
  • Er worden dingen vervormd (informatie wordt zo geregistreerd in je hersenen dat het aansluit bij jouw beeld van mensen en jouw beeld van de wereld).
Hierna lezen:  Tips Voor Coaches Om Een Top-Website Te Maken [Dit Werkt!]

Coaching modellen: meer bronnen

Hier vind je meer goede technieken, modellen en tools voor coaches:

Kijk ook eens op deze internationale website:

Coaching modellen: antwoorden op YouTube

In onderstaande video van NLP Times worden verschillende coaching modellen met elkaar vergeleken:

Ook in deze video worden verschillende coaching modellen besproken:

Een toelichting van het CLEAR Coaching Model vind je hier:

En hier volgt een toelichting van het ‘OSKAR’ Coaching Model:

Praktisch boek over coaching

NLP-Praktijk-Doe-Boek

Vond je dit een zinvol artikel? Dan wijs ik je tot slot graag op het inspirerende NLP Doe-Boek, zodat we het ook samen in de praktijk gaan brengen. Hierin zitten meer dan 100 verschillende tools, tips en technieken vanuit NLP, waaronder bruikbare challenges om met verschillende NLP-coachmodellen aan de slag te gaan. Bekijk het NLP Doe-Boek hier >>

Hierna lezen:  COACH-state: hoe maakt deze NLP-houding jouw coaching productiever?

Op jouw succes!

Wil je nog meer tips zoals deze? Meld je dan hieronder eventjes aan voor een leuke NLP-bonus zodat je niks mist: